keo nha cai 5Làm rõ khái niệm “Vùng thủ đô” để loại bỏ những biến thể tùy tiện

“keo nha cai 5thủ đô mới” do Bộ Kếhoạch và Đầu tưđề xuất là gộp 10 tỉnhVùngthủ đô cũ với 5 tỉnhduyên hải Bắc bộ; Thời gian di chuyển bằng xe máy và Bustừ bên ngoài vào trung tâm Hà Nội từ 5 đến 60 phút: đó là cơ sở để xác định ranh giới đô thị và keo nha cai 5 đô thị (nguồn ảnh: nghiên cứcủa TS.Nguyễn Ngọc Quang)

Đã từng có hai phương án keo nha cai 5 thủ đô không có giá trị thực tế

Trước đây, Bộ Xây dựng đã có 2 phương án “keo nha cai 5 thủ đô” lần 1 có 6 tỉnh, lần 2 là 9 tỉnh. Ông Trần Ngọc Chính, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch – đơn vị trực tiếp thực hiện công việc này cho biết “…Quy hoạch keo nha cai 5 thủ đô Hà Nội tạo nên một chùm, hệ thống đô thị vừa là để giãn dân đô thị ở lõi, vừa tạo điều kiện, kích thích phát triển cho các đô thị vệ tinh, các đô thị trong keo nha cai 5, để các địa phương này cùng chia sẻ, cùng gánh vác nhiệm vụ phát triển của keo nha cai 5…

Bán kính giữa thủ đô và các địa phương khoảng 50 – 70km, để người dân thuận tiện đi vào thủ đô làm việc, đồng thời tạo nên những khu vực phát triển năng động sát cạnh thủ đô. Đó là ước muốn của người vẽ quy hoạch, còn thực tế cả 2 phương án này không đạt kết quả như mong đợi. Nguyên nhân hạn chế là “không có cấp chính quyền keo nha cai 5. keo nha cai 5 thủ đô Hà Nội có Ban chỉ đạo và Văn phòng thường trực, nhưng không phải là cấp quản lý nên không có thực quyền” - ông Chính cho biết.

Cho rằng quy hoạch keo nha cai 5 không khả thi, ông Đào Ngọc Nghiêm, nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch kiến trúc Hà Nội cho biết : “…Các địa phương hoạt động chưa gắn với liên kết keo nha cai 5, còn mang tính chất địa phương hóa, chỉ chú trọng đến tăng trưởng kinh tế của địa phương mình mà chưa thể hiện được trách nhiệm đối với phát triển keo nha cai 5…

Cao tốc Hà Nội - Hải Phòng (quốc lộ 5B) mới chỉ phát huy vai trò gắn kết Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh mà chưa kết nối được với các tỉnh lân cận như Hải Dương, Hưng Yên”. Tuy vậy, các chuyên gia giao thông đang rất lo sợ hệ thống đường cao tốc trước nguy cơ phát triển “đô thị bám đường” dài hàng trăm km, nối từ tỉnh này sang tỉnh khác. Các tỉnh lộ, huyện lộ kết nối tùy tiện với đường cao tốc gây nguy hiểm và phá hủy vai trò “đường cao tốc”; Càng  nguy hiểm hơn khi tư duy quy hoạch “đường làng” tham gia định hình chức năng  cho “đường cao tốc”.

Với góc nhìn của địa phương, ông Nguyễn Cường, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Bắc Giang cho biết “tỉnh Bắc Giang được đưa vào quy hoạch keo nha cai 5 thủ đô là cơ hội lớn có tính đột phá để phát triển kinh tế - xã hội…, tỉnh sẽ có nhiều cơ hội hơn trong việc tham gia vào chuỗi giá trị sản xuất… Bắc Giang có thể trở thành nơi cung cấp thực phẩm cho keo nha cai 5, có cơ hội để trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa, thu hút đầu tư, phát triển du lịch nghỉ dưỡng...”.

Thực tế thì hàng hóa xuất khẩu của Hà Nội đi thẳng tới cảng biển, sân bay cửa khẩu biên giới mà không dừng lại Bắc Giang. Vải thiều Bắc Giang xuất khẩu không qua Hà Nội, người lao động Bắc Giang kiếm việc làm tại các khu công nghiệp Bắc Ninh, Vĩnh Phúc. Thực phẩm Bắc Giang cung cấp cho bán kính< 30km, không cần đến Hà Nội; Rau củ quả tươi cung cấp cho các điểm dân cư Hà Nội với khoảng cách 1 giờ xe chạy (30-35km), người dân Ứng Hòa tìm việc làm tại các khu công nghiệp của Nam Hà; Người Mê Linh thì sang Vĩnh Phúc (cách đó 5-10km), thay vì  ngược l, xuôi về  Hà Nội xa mấy chục km.

Thực tế cuộc sống khác xa những mũi tên, vòng tròn tô vẽ trong các bản vẽ quy hoạch keo nha cai 5, vốn chỉ dùng để  mô tả ý tưởng chủ quan, suy tưởng.

Địa giới Paris và Khu vực đô thị Paris trong keo nha cai 5Île-de-France; Ranh giới keo nha cai 5 thủ đô London và các tỉnh chung quanh. Ảnh:nguồn Hanoidata ST&BT

Ranh giới keo nha cai 5thủ đô không trùng với ranh giới hành chính

75% người làm việc trong keo nha cai 5 sống trong keo nha cai 5.

Địa giới Paris (Pháp) có từ năm 1860, gồm 20 quận nằm trong đường vành đai bao quanh, sân bay tại quận 15 và hai khu rừng Boulogne, Vincennes Phần đô thị phía ngoài thuộc về các tỉnh khác của Île-de-France. Viện INSEE sử dụng khái niệm “Khu vực đô thị” (tiếng Pháp: aire urbaine) để chỉ đơn vị đô thị và các xã có trên 40% dân số làm việc trong đơn vị đô thị đó.

keo nha cai 5 đô thị Paris có dân số lớn hơn Île-de-France gồm 1584 xã, dân số hơn 11 triệu người (năm 1999). keo nha cai 5 đô thị Paris còn để chỉ chung là “keo nha cai 5 ngoại ô Paris” (tiếng Pháp: banlieue parisienne). Như vậy, tại châu Âu, nơi có lịch sử đô thị lâu đời, khái niệm keo nha cai 5 thủ đô được xác định bởi không gian thực tế mà cư dân có khả năng định cư và làm việc chứ không phải là ranh giới hành chính .

Năm 1956, Nhật Bản ban hành Luật quy hoạch keo nha cai 5 thủ đô (1956), định ra keo nha cai 5 thủ đô Tokyo gồm Tokyo và 6 tỉnh bao quanh, nhưng cũng chỉ các cơ quan chính phủ sử dụng, còn quốc dân thì chỉ nhìn nhận Tokyo và 3 tỉnh kế cận. Là một trong 8 keo nha cai 5 vẽ trong bản đồ địa lý Nhật Bản nhưng không phải là đơn vị hành chính, chỉ sử dụng trong một số ngữ cảnh: keo nha cai 5 dự báo thời tiết, đặt tên cho doanh nghiệp hay tổ chức.

keo nha cai 5 thủ đô Manila (còn gọi là Metro Manila) gồm thành phố Manila và 16 thành phố bao quanh. Diện tích keo nha cai 5 thủ đô Manila: 638,55 km², dân số gần 12 triệu người, thêm hơn 3 triệu dân từ 4 tỉnh cận kề ra vào làm việc hàng ngày (dân số 4 tỉnh hơn 10 triệu người).

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất đưa 4 tỉnh Bắc Giang, Phú Thọ, Thái Nguyên và Hòa Bình thuộc keo nha cai 5 trung du và miền núi phía Bắc vào keo nha cai 5 đồng bằng sông Hồng mở rộng hayVùngthủ đô mới. Ảnh: TL

 Ranh giới  keo nha cai 5 thủ đô Hà Nội xác định theo tiêu chí nào? 

Ranh giới keo nha cai 5 thủ đô Hà Nội xét theo vành đai đi lại hay định cư, theo định nghĩa của London hay Paris, thì tương đương với ranh giới 12 quận nội thành Hà Nội. Bao quanh nội đô có 17 huyện ngoại thành Hà Nội rộng 2.900km²…, tương tự keo nha cai 5 cận thủ đô của 4 tỉnh Manila hay 3 tỉnh quanh Tokyo.

Như vậy, ranh giới thành phố Hà Nội hiện tại cũng chính là ranh giới keo nha cai 5 thủ đô Hà Nội, tương tự như keo nha cai 5 thủ đô Manila và Tokyo.

Các tỉnh chung quanh Hà Nội không thuộc keo nha cai 5 Tây Bắc, Đông Bắc hay duyên hải Bắc Bộ thì gọi là “keo nha cai 5 ngoài thủ đô” - danh xưng địa lý hay phân keo nha cai 5 khí hậu giống như 8 keo nha cai 5 Nhật Bản.

Thay vì mất công sức cho phân keo nha cai 5 "hữu danh vô thực", các tỉnh trong cả nước nên tập trung thực hiện điều 27 Luật Quy hoạch “Phân tích, đánh giá, dự báo về các yếu tố, điều kiện phát triển đặc thù của tỉnh; đánh giá thực trạng phát triển kinh tế - xã hội, hiện trạng sử dụng đất, hiện trạng hệ thống đô thị, nông thôn” (từ đó định ra) “Quan điểm, mục tiêu và lựa chọn phương án phát triển; Phương hướng phát triển ngành quan trọng trên địa bàn; lựa chọn phương án tổ chức hoạt động kinh tế - xã hội;”.

Xác định liên kết theo địa bàn hay theo tuyến giao thông, năng lượng, lưu vực sông, địa hình, thổ nhưỡng, khí hậu là nhiệm vụ đương nhiên của hồ sơ Quy hoạch, không cần vẽ thêm quy hoạch keo nha cai 5 vô nghĩa, lãng phí tiền bạc, thời gian, lại đèo thêm bộ máy quản lý keo nha cai 5 hữu danh vô thực.

KTS. Trần Huy Ánh

(Ủy viên thường vụ Ban chấp hành Hội Kiến trúc sư Hà Nội;Thành viên Hội đồng khoa học tạp chí Kiến trúc Việt Nam– Viện Kiến trúc Quốc gia, Bộ Xây dựng)