Nâng niu quyền được sống theo ý mình trực tiếp kèo nhà cái từng phận người bé mọn

Liên hoan phim (LHP) ngắn quốc tế vừa diễn ra từ ngày 7 đến ngày 11 tháng 3 năm 2018 tại Tampere – thành phố lớn ở phía Nam Phần Lan. Tổ chức lần đầu tiên năm 1970, Tampere festival là một trong ba LHP phim ngắn quan trọng nhất trực tiếp kèo nhà cái thế giới. Những tác phẩm đạt giải ở LHP Tampere sẽ được đề cử tranh giải Oscar, BAFTA (Giải thưởng Điện ảnh và Truyền hình Anh) và EFA (Giải thưởng phim châu Âu).

Đa dạng, cởi mở và tiếp sức cho giới trẻ

Diễn ra trong năm ngày khi mùa xuân sắp chạm ngõ Phần Lan, LHP ngắn Tampere thu hút hơn 30.000 khán giả đến thưởng thức 400 bộ phim với 100 suất chiếu trên 10 rạp.

Ông Jukka-Pekka Laakso, Chủ tịch LHP Tampere, phát biểu khai mạc. Ảnh: Thi Diên

Đây còn là nơi gặp gỡ, trao đổi nghiệp vụ trực tiếp kèo nhà cái hơn 800 nhà làm phim khắp thế giới. Từ những cô cậu sinh viên trường Điện ảnh đến những đạo diễn lão làng, ai cũng yêu thích không khí cởi mở, thân tình và ngập tràn cảm hứng sáng tạo ở Tampere.

Chương trình Bootcamp mỗi ngày là diễn đàn hữu ích giúp hơn 60 sinh viên Phần Lan, Estonia, Trung Quốc trình chiếu tác phẩm đầu tay trực tiếp kèo nhà cái mình và nhận góp ý từ những nhà làm phim nhiều kinh nghiệm.

Theo ông Jukka-Pekka Laakso, Chủ tịch LHP Tampere, thế giới phim ngắn ngày càng mở rộng về nhiều mặt. Làm phim ngày càng dễ và rẻ, cho phép nhiều trực tiếp kèo nhà cái thoả đam mê điện ảnh. Nhưng số lượng liệu có đi kèm với chất lượng? Ông Laakso cho rằng càng nhiều phim ra đời thì càng có nhiều tác phẩm chất lượng, mở rộng biên độ sáng tạo hơn, như kim tự tháp đáy càng rộng thì đỉnh càng cao. Đó là tín hiệu đáng mừng cho phim ảnh, nhưng cũng khiến nhiệm vụ chọn phim cho liên hoan khó khăn gấp bội.

Mỗi năm, Ban tổ chức nhận được hơn 4.000 bộ phim gửi đến từ khắp nơi trên thế giới. Chỉ 110 bộ phim từ 40 nước được chọn trình chiếu và tranh giải ở hai hạng mục tranh tài Quốc gia (Phần Lan) và Quốc tế.

Năm 2018, LHP ngắn Tampere dành thời lượng đáng kể cho âm nhạc và vũ đạo trong phim; điện ảnh Estonia nhân kỉ niệm 100 năm nước này giành độc lập; phim về người đồng tính và phim phản ánh cuộc sống trực tiếp kèo nhà cái các dân tộc thiểu số…

Phim “ngắn mới ngọt”

Trong khi Hollywood hay bị than phiền là ít xem trọng vai trò, số phận phụ nữ trong điện ảnh thì LHP Tampere, như đa số các festival trực tiếp kèo nhà cái Bắc Âu, không khi nào thiếu vắng bóng hồng.

Phụ nữ làm đạo diễn, nhà sản xuất, biên kịch, quay phim, đóng vai chính trong những tác phẩm khắc hoạ đời sống trực tiếp kèo nhà cái nữ giới; phụ nữ chiếm đa số trong hội đồng giám khảo, thậm chí có cả ban giám khảo toàn nữ; phụ nữ làm nhà tổ chức, tình nguyện viên để LHP luôn vận hành suôn sẻ…

Nhà làm phim nổi tiếng Jan Harlan (giữa, áo xanh) đại diện ban giám khảo quốc tế phát biểu. Ảnh: Thi Diên

Không chỉ thế, những bộ phim ở LHP Tampere còn quan tâm đến từng khoảnh khắc xúc cảm trong cuộc sống trực tiếp kèo nhà cái người chuyển giới, người đồng tính, hay thậm chí một chú robot biết yêu say đắm. Lưỡng phân nam – nữ, xấu – tốt có lẽ đã lỗi thời và phiến diện.

Nếu LHP ngắn Tampere 2017 tập trung hơn vào những vấn đề vĩ mô như xung đột vũ trang, phân biệt chủng tộc thì LHP năm 2018 hướng tiêu điểm vào những lát cắt cuộc sống trực tiếp kèo nhà cái những số phận con người bé nhỏ, bình thường. Đó là những xúc cảm sau ly hôn trực tiếp kèo nhà cái người mẹ (phim“Vòng quay ngựa gỗ”trực tiếp kèo nhà cái đạo diễn Patrycja Polkowska, Ba Lan), người cha (phim“Trần nhà”– Teppo Airaksinen, Phần Lan), trực tiếp kèo nhà cái con (phim“Nắm tay đầy đá”– Stefan Ivancic, Serbia); là những ông bà lão lụm cụm bệnh tật trong viện dưỡng lão “âm mưu” đào tẩu (phim“Vườn hồng”– Hannu-Pekka Peltomaa, Phần Lan); cuộc gọi nửa đêm giữa cô gái chuyển giới và cựu quân nhân chưa từng gặp mặt (phim“Làn da trực tiếp kèo nhà cái chúng ta”– João Queiroga, Bồ Đào Nha và Mỹ)…

Với slogan “Ngắn mới ngọt” (Short is sweet), LHP Tampere chọn lọc những bộ phim có khi chỉ dài năm phút nhưng khắc hoạ sắc bén hiện thực cuộc sống, chỉ vẽ gân lá mà thấy cả rừng cây.

Hoà ca trời đất – nhân tâm

Thắng lớn ở hạng mục Quốc gia năm nay là phim“Chim trên trái đất”trực tiếp kèo nhà cái nữ đạo diễn Marja Helander.

Toàn bộ thời lượng 11 phút diễn tả điệu múa ballet trực tiếp kèo nhà cái hai cô gái trẻ người Sami – dân tộc thiểu số ở Bắc Âu. Hai cô gái múa từ đầm lầy quê hương đến trung tâm Helsinki, nơi quyết định chính sách cho cộng đồng trực tiếp kèo nhà cái họ. Không một lời thoại, bộ phim bộc lộ nét hài hước, châm biếm, đầy tính chính trị qua những khung hình và âm nhạc tuyệt đẹp, giàu bản sắc văn hoá Sami. “Chim trên trái đất”được trao giải phim hay nhất dưới 30 phút và giải Risto Jarva với sự đồng thuận hiếm có trong ban giám khảo.

Đạo diễn Marja Helander (áo xanh) nhận giải thưởng cho phim "Chim trên trái đất".

Phim“Cuộc du hành nhạc punk”trực tiếp kèo nhà cái hai đạo diễn Jukka Kärkkäinen và J-P Passi giành giải phim hay nhất hạng mục trên 30 phút. Bộ phim tài liệu 97 phút này kể về ban nhạc rock punk bốn thành viên PKN nổi tiếng trực tiếp kèo nhà cái Phần Lan.

Giải thưởng đặc biệt dành cho phim trong nước gọi tên“Doanh nhân”trực tiếp kèo nhà cái đạo diễn Virpi Suutari về những người khởi nghiệp. Phim cũng giành thêm giải khán giả bình chọn.

Ở hạng mục Quốc tế, giải thưởng lớn (Grand Prix) vinh danh nữ đạo diễn trực tiếp kèo nhà cái Thuỵ Sĩ Elodie Dermange với bộ phim“Chạm”. Bộ phim hoạt hình 5 phút đặc tả tinh tế xúc cảm trực tiếp kèo nhà cái một cô gái trẻ trong hành trình học yêu cơ thể mình và trải nghiệm dục cảm một cách tự nhiên.

Phim“Tù nhân trực tiếp kèo nhà cái xã hội”(Georgia, Latvia) do Rati Tsiteladze đạo diễn là bi kịch trực tiếp kèo nhà cái một cô gái chuyển giới bị cha mình phản đối quyết liệt. Cô phải ở lì trong nhà như mang “bản án” vô thời hạn, còn ngoài kia đất nước cô đang sôi sục những cuộc xuống đường bộc lộ thái độ đối với cộng đồng LGBT. Cô đọng nỗi đau trực tiếp kèo nhà cái người phải sống như kẻ lạ trong chính gia đình mình, quê hương mình, bộ phim 15 phút chiến thắng hạng mục phim tài liệu quốc tế, đồng thời được đề cử tranh giải phim ngắn xuất sắc tại đấu trường châu Âu EFA.

Hình ảnh trong phim "Chim trên trái đất". Ảnh: TL

“Khoảng trống buồn”– bộ phim 6 phút vô cùng duyên dáng kể chuyện người cha dạy con xếp hành lí. Với kết thúc bất ngờ, pha chất hài hước rất Pháp vào tình huống bi thương, bộ phim trực tiếp kèo nhà cái đạo diễn Ru Kuwahata và Max Porter giành giải phim hoạt hình xuất sắc nhất.

Phong phú về chủ đề, ngôn ngữ điện ảnh nhưng các bộ phim đạt giải đều hướng đến khát vọng hoà hợp giữa thiên nhiên và con người, giữa người này với người khác, giữa xã hội với cá nhân, giữa tâm hồn và thể xác, giữa ham muốn và đạo đức… Chỉ trong sự hài hoà yên an và thấu hiểu sâu xa ấy, con người mới hạnh phúc bền lâu. Bằng cách ấy, những kiệt tác điện ảnh ở LHP Tampere chạm đến những vấn đề vĩ mô tầm nhân loại dù thời lượng trực tiếp kèo nhà cái chúng rất ngắn, dù chủ đề có vẻ vụn vặt bình thường.

LHP ngắn Quốc tế Tampere lần thứ 49 sẽ diễn ra vào ngày 6 đến 10.3.2019.

Thi Diên