"Ngọc nát hơn ngói lành": kèo nhà cái hôm nay thái độ sống

18:45 | Thứ bảy, 02/02/20190
Thà bị rủi ro, tổn thất, đau khổ mà bảo toàn được khí tiết còn kèo nhà cái hôm nay được sống mà lại làm hoen ố thanh danh.

kèo nhà cái hôm nay

Tượng nhà hoạt động cách mạng Hoàng Văn Thụ (1909-1944). Ảnh: TL


“Ngọc nát còn hơn ngói lành” - Đó là kèo nhà cái hôm nay sự so sánh hai sự vật trong đời sống. Ngọc là kèo nhà cái hôm nay loại đá quý, thường được dùng để chế tác thành đồ trang trí hay đồ trang sức. Còn ngói là kèo nhà cái hôm nay loại vật liệu lợp nhà, làm bằng đất sét nung. Rõ ràng ngọc và ngói khác hẳn nhau về giá trị.

Dân gian đã dựa vào hai thứ này để tạo nên kèo nhà cái hôm nay cấu trúc so sánh: kèo nhà cái hôm nay viên ngọc bị vỡ nát vẫn giá trị hơn là kèo nhà cái hôm nay viên ngói còn lành lặn. Thực ra, ngọc dù quý đến mấy mà đã bị vỡ đến nát tan thì cũng không còn là gì cả. Nhưng hàm ý của câu tục ngữ đi xa hơn, nói về kèo nhà cái hôm nay thái độ sống: Thà bị rủi ro, tổn thất, đau khổ mà bảo toàn được khí tiết còn hơn được sống mà lại làm hoen ố thanh danh.

Có kèo nhà cái hôm nay câu chuyện xưa liên quan tới tục ngữ này.

Vào thời Nam Bắc triều (kèo nhà cái hôm nay giai đoạn trong lịch sử Trung Quốc, bắt đầu từ năm 420 khi Lưu Dụ soán Đông Tấn mà lập nên Lưu Tống, kéo dài đến năm 589 khi Tùy diệt Trần), Cao Dương đã có công xây dựng nên chính quyền Bắc Tề, xưng là Văn Tuyên Đế. Nguyên Cảnh An – vốn là người có dòng dõi quý tộc của chính quyền trước thời Bắc Tề - rất muốn lấy lòng Văn Tuyên Đế, bèn đề nghị mình được đổi thành họ Cao.

Thấy vậy, anh của Nguyên Cảnh An là Nguyên Cảnh Hạo liền giận dữ nói: “Lẽ nào lại bỏ cả tổ tông của mình để mang họ của người khác. Đại trượng phu thà làm ngọc vỡ chứ không thể làm ngói còn lành lặn”. Kết quả là Cảnh An được nhà vua trọng dụng, đối xử rất hậu. Còn Cảnh Hạo bị triều đình giết chết. Thân quyến trong gia đình của ông cũng bị ngược đãi, đem lưu đày tận xứ Bành Thành xa xôi. Hai gia cảnh thật là trái ngược.

Người đời sau dùng câu “ninh vi ngọc toái, bất vi ngõa toàn” (Thà làm ngọc nát còn kèo nhà cái hôm nay ngói lành), với ý “Thà chết vinh còn kèo nhà cái hôm nay sống nhục”.

Hoàng Văn Thụ (1909-1944) – nhà hoạt động cách mạng lỗi lạc của Đảng Cộng sản Đông Dương (tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam ngày nay) - trong bài thơ Nhắn bạn đã viết:

Việc nước xưa nay có bại thành
Miễn sao giữ trọn được thanh danh
Phục thù, chí lớn không hề nản
Ngọc nát còn kèo nhà cái hôm nay giữ ngói lành.

PGS-TS. Phạm Văn Tình

bài viết liên quan
để lại bình luận của bạn
có thể bạn quan tâm
Cùng chuyên mục
Xem nhiều nhất

Đọc tin nhanh

*Chỉ được phép sử dụng thông tin từ website này khi có chấp thuận bằng văn bản của Người Đô Thị.