Tù mù xả ty le keo nha cai 5 ở Formosa

Công an tỉnh Hà Tĩnh vừa có Công văn số 495/CAT-CSMTr gửi UBND tỉnh Hà Tĩnh, kiến nghị một số nội dung liên quan đến việc xử lý chất ty le keo nha cai 5 của Công ty TNHH Gang Thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (gọi tắt là Formosa Hà Tĩnh).

Không lấy được mẫu để kiểm tra

Theo văn bản trên, trong quá trình hoạt động, dự án Formosa đã phát sinh rất nhiều loại chất ty le keo nha cai 5. Các chất ty le keo nha cai 5 này phân thành 14 nhóm và 64 danh mục với hàng ngàn tên khác nhau. Tổng khối lượng chất ty le keo nha cai 5 rắn phát sinh hằng năm lên tới 3.360.500 tấn, trong đó các loại bùn ty le keo nha cai 5, xỉ thép phát sinh và tồn kho với khối lượng rất lớn.

Cụ thể: Bùn cán nóng phát sinh 35 tấn/ngày, lượng tồn kho 10.700 tấn; bùn phối trộn tồn kho 28.737 tấn; bùn lò cao phát sinh 200 tấn/ngày, lượng tồn kho 70.000 tấn; bùn lò chuyển phát sinh 303 tấn/ngày, lượng tồn kho 128.000 tấn (được tái sử dụng); xỉ thép phát sinh 2.500 tấn/ngày, lượng tồn kho 780.000 tấn...

"Việc phân định các loại bùn bụi đều do Formosa thuê các đơn vị tư nhân - được Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) cấp phép - để phân tích các chỉ tiêu về môi trường và căn cứ vào đó để phân loại có nguy hại hay không. Các cơ quan chức năng không lấy được mẫu đối chứng để kiểm tra tính chính xác trong kết quả phân tích, do đó việc phân định chất ty le keo nha cai 5 rất khó có sự khách quan, chính xác. Các kết quả phân tích vượt ngưỡng, công ty cũng không cung cấp cho cơ quan chức năng để theo dõi, quản lý" - văn bản nêu rõ.

Cơ quan chức năng gặp khó khăn trong việc lấy mẫu chất ty le keo nha cai 5 của dự án Formosa Hà Tĩnh để kiểm tra.

Cũng tại văn bản trên, Công an tỉnh Hà Tĩnh cho rằng việc định danh chất ty le keo nha cai 5 của Formosa chưa chính xác như trong các phương án tái chế các loại chất ty le keo nha cai 5 rắn và tạp liệu do công ty này trình Bộ TN-MT, như gọi các loại bùn ty le keo nha cai 5 là "bùn quặng", "bùn khoáng"… không thể hiện đúng bản chất. Bên cạnh đó, ở phương án tái chế chất ty le keo nha cai 5 rắn, bùn lò cao, do lò chuyển chứa nhiều kẽm (Zn) nên không thể tái sử dụng trực tiếp.

ty le keo nha cai 5 dự kiến đầu tư lò đáy quay RHF dùng để xử lý tách kẽm ở trong bùn để tái sử dụng các thành phần có ích nhưng hiệu quả chỉ đạt 30%-70%, phần còn lại có thể sẽ chuyển giao cho các nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng. ty le keo nha cai 5 cũng không đánh giá các thành phần nguy hại khác, điển hình như chì (Pb) trong bùn, nếu tái sử dụng hoặc chuyển giao sẽ ảnh hưởng rất lớn đến môi trường.

Phải giám sát chặt

Sau khi nêu ra những bất cập trong việc xử lý chất ty le keo nha cai 5 tại Formosa Hà Tĩnh, Công an tỉnh Hà Tĩnh đề nghị Bộ TN-MT cùng các bộ, ngành chức năng làm rõ việc tự ý tái sử dụng bùn lò chuyển từ trước đến nay; kiểm tra việc phát sinh và quản lý các loại chất ty le keo nha cai 5 rắn; tính chính xác trong phân định, phân loại, khối lượng cụ thể từng loại chất ty le keo nha cai 5 phát sinh.

Riêng đối với lượng chất ty le keo nha cai 5 nguy hại đang lưu giữ (1.334 tấn bùn cán nóng và 28.737 tấn bùn bụi phối trộn), yêu cầu Formosa phải có phương án xử lý kịp thời, không được lưu giữ quá thời gian quy định. Đồng thời thẩm định, đánh giá cụ thể, chặt chẽ các phương án, kế hoạch xử lý các loại chất ty le keo nha cai 5 do Formosa đề xuất; đánh giá mức độ phát ty le keo nha cai 5 SO2 tại các nhà máy luyện thép có sử dụng xỉ thép. Các ban ngành chức năng cần theo dõi, kiểm soát chặt chẽ hoạt động quản lý và xử lý chất ty le keo nha cai 5 rắn tại Formosa. Việc công ty này lấy mẫu để phân tích, phân loại phải được cơ quan chức năng giám sát, cần thiết phải lấy mẫu phân tích độc lập để đối chiếu khách quan.

Ông Lê Minh Đạo, Chánh Văn phòng UBND tỉnh Hà Tĩnh, cho biết sau khi nhận được văn bản kiến nghị của Công an tỉnh, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có công văn giao Sở TN-MT chủ trì phối hợp với Tổ Giám sát môi trường của Bộ TN-MT và ty le keo nha cai 5 đơn vị liên quan kiểm tra cụ thể.

Ông Hồ Huy Thành, Giám đốc Sở TN-MT tỉnh Hà Tỉnh, khẳng định thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh, sở này thường xuyên phối hợp với Tổ Giám sát môi trường của Bộ TN-MT giám sát, kiểm tra tại dự án ty le keo nha cai 5.

Bài và ảnh:Đức Ngọc