Một góc Cảng Cái Rồng nằm ở phía đông thị trấn Cái Rồng, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh nhìn ra vịnh Bái Tử Long. Ảnh: Hiếu Công
Nhầm lẫn đến vô lý!
Trước hết, tại sao lại 99 năm chứ không phải 98, 97 hay con số nào khác? Vì theo thông lệ trực tiếp kèo nhà cái tế một vùng đất hoang sơ (hiểu là chưa được ai khai thác) nếu được ai đó khai khẩn và chiếm giữ trong vòng 100 năm trở lên, thì mặc nhiên vùng đất đó thuộc về họ.
Từ đó mới có giới hạn (dưới 100 năm) của việc một trực tiếp kèo nhà cái này cho một trực tiếp kèo nhà cái khác sử dụng lãnh thổ của mình (cho thuê chẳng hạn) , như các trường hợp Hồng Kông, Ma Cau (Trung Quốc),...Vùng đất cho thuê đó được gọi là “tô giới”, trong thời hạn 99 năm được xem là đất của ngoại bang trên lãnh thổ nước sở tại.
![]() |
TS. Phạm sỹ Liêm (nguyên thứ trưởng Bộ xây dựng; nguyên Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam) |
Tựu chung, đây là một khái niệm hạn định thời gian trong cam kết giữa các trực tiếp kèo nhà cái với nhau, chứ không phải giữa trực tiếp kèo nhà cái với doanh nghiệp, doanh nhân. Vì chỉ trực tiếp kèo nhà cái mới tồn tại lâu dài, chứ doanh nhân có ai sống thêm những 99 năm (tại thời điểm họ bắt đầu ký hợp đồng) và tuổi thọ công trình cũng có hạn, mà lại đòi thuê lâu đến như vậy? Vô lý quá, có lẽ những ông, bà dự thảo luật chưa hiểu rõ ý nghĩa của thời hạn 99 năm.
Còn đối với doanh nghiệp, doanh nhân, chính quyền cho thuê một khoảnh đất theo vòng đời của dự án (thuộc một khái niệm khác). Chẳng hạn dự án của anh ta là 20 trực tiếp kèo nhà cái làm xong thu hồi vốn và lãi rồi kết thúc, thì chính quyền giao đất 20 trực tiếp kèo nhà cái, và thường một dự án đầu tư do hiệu quả kinh tế và biến động thị trường v.v.. nên không bao giờ kéo dài đến giới hạn 40-50 trực tiếp kèo nhà cái, vả lại nếu cần thì họ có thể xin gia hạn. Theo ý tôi chỉ nên nói cấp đất theo vòng đời dự án phục vụ nhu cầu đầu tư, còn nếu nói 50 trực tiếp kèo nhà cái là tối đa cũng chỉ nhằm để dự phòng đối với loại dự án BOO, BOT nào đó thôi, như cảng biển lớn...
Nhân đây xin nói thêm, một số nước châu Á như Indonesia, Thái Lan, Trung trực tiếp kèo nhà cái... cũng không cho thuê quá 50 năm. Chỉ cá biệt vài nước cho thuê đến 99 năm, là năm 2008 Campuchia cho Tập đoàn Phát triển Thiên Tân, Trung trực tiếp kèo nhà cái thuê 450 km2 ở Koh Kong dọc theo 20% bờ biển nước này, lấn cả Vườn trực tiếp kèo nhà cái Bokum Sakor, tại khu vực này họ sẽ xây dựng cảng biển nước sâu - tàu chiến có thể vào được, sân bay và một thành phố cho người Hoa cư trú. Như vậy, đây là “tô giới” chứ không còn là đặc khu kinh tế nữa, rất nên chú ý điều này!
Chính sách và Luật Đặc khu
Đặc khu là của cả nước chứ không phải thuộc tỉnh (nếu không thì tỉnh nào rồi cũng đòi có đặc khu như từng muốn có sân bay, cảng biển riêng...).
Tại đây, ngoại kiều có thể đông hơn người Việt, cho nên phải tách nó ra khỏi đơn vị hành chính tỉnh để trở thành khu vực có thể chế quản lý đặc thù với biên chế do Chính phủ bổ nhiệm, chứ không phải là cấp hành chính như tỉnh hay huyện. Vậy đặc khu cần trực thuộc Chính phủ. Còn nếu Việt Nam vì chưa từng quản lý đặc khu, chưa tìm được người có đủ năng lực làm Trưởng đặc khu, thì có thể tuyển chọn chuyên gia giỏi nước ngoài làm giám đốc điều hành và bên cạnh họ có Hội đồng đặc khu gồm đại diện các Bộ, ngành.
Trước ngày trở thành đặc khu kinh tế, Phú trực tiếp kèo nhà cái được nhiều giới đầu tư quan tâm đổ về giao dịch bất động sản. Ảnh: Zing
Như vậy, về mặt luật pháp, rõ ràng Việt Nam chưa có kinh nghiệm xây dựng đặc khu thì chưa nên vội ban hành Luật Đặc khu, mà chỉ ra Nghị định để làm thí điểm một đặc khu, rồi từ đó rút ra được bài học gì, cần hay không cần đặc khu? Chính phủ dự kiến xây dựng ba đặc khu ở ba miền. Tôi nghĩ trước mắt chỉ nên chọn Phú trực tiếp kèo nhà cái để xây dựng đặc khu thí điểm vì những lẽ sau đây:
Trần Vũ(ghi)