Ưu điểm của loại hình này là giúp giảm bớt gánh nặtrực tiếp kèo nhà cái trực tiếp kèo nhà cáiân sách trong trực tiếp kèo nhà cáiắn hạn, truyền cảm hứtrực tiếp kèo nhà cái cho nhiều quốc gia có trực tiếp kèo nhà cáiân sách eo hẹp trong khi có nhu cầu rất lớn về phát triển hạ tầtrực tiếp kèo nhà cái.
Chile là một tình huống điển hình mà Ngân hàng Thế giới biểu dương. Bản báo cáo công bố năm 2008 nhìn lại 21 dự án trực tiếp kèo nhà cái có tổng đầu tư 5 tỉ USD trong giai đoạn 1993-2001. Để giảm rủi ro cho khu vực tư nhân và đo lường phản ứng của thị trường, chính quyền Chile được xem là khá thận trọng khi tổ chức đấu thầu dự án theo quy mô từ nhỏ đến lớn, thu hút 27 liên danh và 40 nhà đầu tư trong, ngoài nước đến từ 10 quốc gia. Quy trình đấu thầu minh bạch và cạnh tranh, khuyến khích mức doanh thu tối thiểu đối với từng dự án.
Cây cầu Phú Mỹ ở TP.HCM có tổtrực tiếp kèo nhà cái mức đầu tư hơn'Biệt dược' trực tiếp kèonối quận 2 với quận 7 và quận 9. Ảnh: Zing
“Hưng cảm” trực tiếp kèo nhà cái với Chile nhưng cũng đừng quên nhiều quốc gia thất bại. Nhìn lại cơn “trầm cảm” Mexico sau khi đổ vỡ chương trình đường thu phí. Cuối năm 1995, Chính phủ nước này phải thu hồi 23/52 dự án trực tiếp kèo nhà cái được cấp phép, thanh toán khoản nợ 7,6 tỉ USD cho các ngân hàng và công ty xây dựng. Chỉ có 5 dự án thành công, tương ứng tỷ lệ chưa đến 10%.
Nhiều nguyên nhân cộng hưởng rút ra từ thất bại. Một là chi phí xây dựng phát sinh tăng khoảng 25%, doanh thu thấp hơn 30% so với dự báo. Hai là điều kiện ràng buộc để thắng thầu là thời hạn nhượng quyền quá ngắn (15 năm), khiến phí đường bộ đẩy lên 8,5 lần, thu 0,17USD/km từ mức 0,02USD khi lập dự án. Ba là đường nhượng quyền xây dựng song song với đường không thu phí. Bốn là tác động từ việc nền kinh tế rơi vào khủng hoảng năm 1994. Ổn định vĩ mô cũng là một trọng số, góp phần quyết định dòng vốn tư nhân chảy vào trực tiếp kèo nhà cái.
Thiếu cơ chế chia sẻ rủi ro phù hợp là một trong những nguyên nhân dẫn đến thất bại của các dự án trực tiếp kèo nhà cái.
Nhìn sang Thái Lan. Dự án đườtrực tiếp kèo nhà cái thu phí Don Muang khởi côtrực tiếp kèo nhà cái năm 1989 có tổtrực tiếp kèo nhà cái đầu tư 489 triệu USD, thời hạn nhượtrực tiếp kèo nhà cái quyền 25 năm, vỡ trận do Chính phủ khôtrực tiếp kèo nhà cái thực hiện đútrực tiếp kèo nhà cái cam kết trong hợp đồtrực tiếp kèo nhà cái. Việc khôtrực tiếp kèo nhà cái giải tỏa đườtrực tiếp kèo nhà cái miễn phí trên cùtrực tiếp kèo nhà cái tuyến khiến lưu lượtrực tiếp kèo nhà cái xe qua đườtrực tiếp kèo nhà cái thu phí giảm, doanh thu khôtrực tiếp kèo nhà cái đạt như dự kiến, nhà đầu tư ngụp lặn trong nợ nần. Chính phủ buộc can thiệp bằtrực tiếp kèo nhà cái cách tătrực tiếp kèo nhà cái phí đátrực tiếp kèo nhà cái kể và tiếp nhận nhữtrực tiếp kèo nhà cái khoản nợ phát sinh trong thời gian nhà đầu tư thực hiện dự án.
Bi kịch Don Muang ít nhiều có điểm tươtrực tiếp kèo nhà cái đồtrực tiếp kèo nhà cái với dự án BOT cầu Phú Mỹ. Được đầu tư theo hình thức hợp đồtrực tiếp kèo nhà cái xây dựtrực tiếp kèo nhà cái - kinh doanh - chuyển giao giữa UBND TP.HCM và Côtrực tiếp kèo nhà cái ty Cổ phần Đầu tư Xây dựtrực tiếp kèo nhà cái Phú Mỹ (PMC), cây cầu dây vătrực tiếp kèo nhà cái dài 2,4 km, rộtrực tiếp kèo nhà cái 4 làn xe, bắc qua sôtrực tiếp kèo nhà cái Sài Gòn, nối quận 2 và quận 7. Khởi côtrực tiếp kèo nhà cái thátrực tiếp kèo nhà cái 2.2007, đến thátrực tiếp kèo nhà cái 4.2010, dự án chính thức đưa vào khai thác. Thátrực tiếp kèo nhà cái 9.2011, PMC ra văn bản hoàn trả dự án cho thành phố. Lý do là thành phố khôtrực tiếp kèo nhà cái thực hiện đútrực tiếp kèo nhà cái các cam kết trong hợp đồtrực tiếp kèo nhà cái gồm phân luồtrực tiếp kèo nhà cái giao thôtrực tiếp kèo nhà cái để ưu tiên cho xe qua cầu Phú Mỹ và chậm trễ hoàn thiện đườtrực tiếp kèo nhà cái vành đai 2 kết nối vào cây cầu này, làm giảm lưu lượtrực tiếp kèo nhà cái.
Thiếu cơ chế chia sẻ rủi ro phù hợp là một trong những nguyên nhân dẫn đến thất bại của các dự án trực tiếp kèo nhà cái. “Cơ địa” không phù hợp có thể khiến biệt dược thành độc dược, tàn phá nền kinh tế trong dài hạn. Lúc ấy, kinh nghiệm, như câu nói của ai đó, có khi chỉ như chiếc lược dành cho những cái đầu hói.
Luật sư Nguyễn Tiến Lập:
Cần xây dựng trung tâm trực tiếp kèo nhà cái “phi” hành chính
Tôi đề xuất thành lập Trung tâm trực tiếp kèo nhà cái theo mô hình các nước và khuyến nghị của Ngân hàng Thế giới. Lưu ý rằng cơ chế đầu tư trực tiếp kèo nhà cái mới được hình thành trên thế giới từ đầu những năm 90 của thế kỷ trước.
Theo đó, ý thức được tính mới, tính phức tạp của phương thức đầu tư này xét từ các góc độ pháp lý, chính trị, kinh tế và xã hội, hầu như ở tất cả các quốc gia lựa chọn trực tiếp kèo nhà cái (khoảng 67 nước) đều chủ động thành lập các cơ quan chuyên trách được gọi là Trung tâm trực tiếp kèo nhà cái hoặc dưới tên khác với cùng chức năng hỗ trợ Chính phủ trong việc lập và thực thi chính sách về trực tiếp kèo nhà cái.
Các trung tâm này không phải là cơ quan hành chính có thẩm quyền quyết định mà thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu, tham mưu và tư vấn về chính sách và pháp luật liên quan đến trực tiếp kèo nhà cái, cũng như lưu trữ và công bố thông tin về các dự án trực tiếp kèo nhà cái, hỗ trợ thẩm định các dự án, hỗ trợ đàm phán và xử lý các tranh chấp về trực tiếp kèo nhà cái. Tóm lại, đó là cơ quan chuyên môn, nơi tập trung trí tuệ, kiến thức và kinh nghiệm có liên quan.
Trong điều kiện của Việt Nam, một khi nhu cầu triển khai các dự án trực tiếp kèo nhà cái còn khá lớn trong tương lai, để nâng cao và bảo đảm chất lượng đồng đều và thống nhất cho các dự án trực tiếp kèo nhà cái trong cả nước, tôi đề xuất thành lập thí điểm cơ quan/tổ chức này, đặt dưới quyền của Chính phủ theo mô hình của nhiều nước.
Thượtrực tiếp kèo nhà cái Tùtrực tiếp kèo nhà cái
_____________
(*) Trong bài có sử dụtrực tiếp kèo nhà cái một số tư liệu trong bài viết mà tác giả đã côtrực tiếp kèo nhà cái bố năm 2014.