Còn ăn chén cơm tổ nghề thì còn giữ gìn phát huy kèo nhà cái hôm nay!

Người Đô Thịđã có buổi trò chuyện với nghệ sĩ Thanh Long sau đêm thăng hoa với nghệ thuật kèo nhà cái hôm nay tuồng cổ.

Chúc mừng Thanh Long đã có đêm diễn tuyệt vời. Được biết, trong suất diễn có chi tiết Thanh Long bệnh lao phổi về quê chữa bệnh, vậy điều đó có thật không hay chỉ là chi tiết tăng thêm kịch tính cho vở diễn? Cảm xúc của anh như thế nào khi phải đối diện những ngày chữa trị và quay trở lại sân khấu vẫn được khán giả đón nhận? 

Đầu tiên cho phép Long được cám ơn quý báo vì đã đến xem cũng như quan tâm đến chương trìnhThanh Long - Nghề nối nghề. Các câu chuyện kịch trong vở là lấy chất liệu thực tế từ cuộc đời của Long. Thời điểm đó tôi về quê và cứ nghĩ là sẽ bỏ nghề. Bởi chọn theo nghiệp cầm ca mà bị bệnh liên quan về phổi thật sự là áp lực cực kì lớn và cũng là cú sốc đối với kèo nhà cái hôm nay.

Long lãnh thuốc lao phổi uống 8 tháng liên tục. Đó có lẽ là thời kỳ ám ảnh nhất của một người nghệ sĩ trẻ như Long. Sống nhờ vào cái phổi. Mà phát hiện ra lao phổi, Long suy sụp và khóc rất nhiều rồi tự nghĩ: Hình như số phận đang trêu đùa kèo nhà cái hôm nay. Lúc đó bản thân kèo nhà cái hôm nay còn có 59kg, nhìn ốm nhom.

Nhưng rồi bản thân kèo nhà cái hôm nay nhận ra: Không thể buông xuôi được, kèo nhà cái hôm nay phải cố gắng chiến đấu để sức khỏe được cải thiện! Chắc cái duyên với nghề còn nên thôi thúc kèo nhà cái hôm nay phải khỏe. Long hay tâm niệm người chọn nghề nhưng nghiệp chọn người. Nghiệp cải lương kèo nhà cái hôm nay còn nên cái duyên đưa đến và vẫn níu giữ đến bây giờ. Được thầy gọi về đoàn hát. Dù hơi của kèo nhà cái hôm nay không còn được như ngày xưa nhưng thầy cô, các anh chị thương và vẫn hỗ trợ kèo nhà cái hôm nay rất nhiều. Nên thầy của Long cũng đo ni đóng giày cho những vai thể hiện diễn xuất và nội tâm nhân vật nhiều hơn. Nhờ như thế như để bù qua sớt lại, cho bản thân kèo nhà cái hôm nay thêm động lực nhiều hơn.

10 năm làm nghề, không giàu kinh tế nhưng giàu tình cảm của mọi người

Nhiều người nhận định tuồng cổ dần mai một bởi những lần đầu tư chi phí nhiều hơn, tốn kém tiền bạc công sức, kỳ công hơn. Vậy tại sao anh lại chọn làm lại các trích đoạn, các vở tuồng đầy công phu từ đội ngũ nhân vật? Anh có thấy kèo nhà cái hôm nay liều lĩnh?

(Cười).Hồi đi theo học về nghệ thuật sân khấu kèo nhà cái hôm nay, Long mê lắm. Cái thuở còn là một đứa trẻ đã mê sân khấu rồi. Nên Long cũng tìm hiểu kỹ về nghệ thuật tuồng cổ. Được hình thành trên cơ sở ca, vũ, nhạc và các trò diễn xướng dân gian với ngôn ngữ văn chương bác học kết hợp nhuần nhuyễn văn chữ Hán với văn Nôm đã có thời kỳ phát triển cực thịnh vào thế kỷ 17-18.

Cuối thế kỷ 18, tuồng cổ đã phát triển một cách hoàn chỉnh mọi mặt từ kịch bản văn học đến nghệ thuật biểu diễn. Đến nửa sau thế kỷ 19, nghệ thuật tuồng có những biến đổi quan trọng, ba dòng tuồng (cung đình, sĩ phu yêu nước, dân gian) đã cùng song song phát triển và tồn tại, đây là hiện tượng chưa từng có trong lịch sử.

NSƯT Trinh Trinh và Thanh Long trong trích đoạn “Báu linh cứu phu tướng”.

Cũng như các bậc thầy, tiền bối, cô thầy, anh chị nghệ sĩ… với tinh thần bảo tồn di sản văn hóa dân tộc, giữ gìn tinh hóa vốn cổ của ông cha, đặc biệt là với môn nghệ thuật truyền thống tuồng cổ này nếu sợ thì ngay từ đầu Long đã không chọn gắn bó đến hôm nay. Nếu ai cũng sợ cực, thấy phiền thì ai sẽ làm. Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, dễ kiếm ra tiền thì gian khổ sẽ dành phần ai. Bản thân kèo nhà cái hôm nay luôn tâm niệm như thế.

Là hậu duệ, là lớp nghệ sĩ trẻ chứ Long tự tin lắm à. Long dám nghĩ dám làm và dám liều. Thời điểm dịch bệnh sân khấu ế ẩm kèo nhà cái hôm nay đi quay MV đầu tư ngoại cảnh chỉn chu và cũng không kém phần hoành tráng qua các tác phẩm:Lời thề quỷ dữ, Quan công điển tích,Thanh Long đoạn nguyệt… Đến lúc sân khấu sáng đèn lại thì kèo nhà cái hôm nay quay về với cái nôi của kèo nhà cái hôm nay. Tuy kén khán giả và lỗ về doanh thu, nhưng kèo nhà cái hôm nay lời được nhiều cái lắm. Lời được tình cảm của những khán giả theo dõi kèo nhà cái hôm nay suốt 10 năm qua. Lời nhất là vốn kiến thức quý báu và kèo nhà cái hôm nay được sống, được tỏa sáng hết kèo nhà cái hôm nay với những đam mê.

Anh có nói về hậu duệ tuồng cổ, vậy Thanh Long là hậu duệ đời thứ mấy của đoàn Minh Tơ - Thanh Sơn? Gia đình bạn có ai hoạt động trong nghệ thuật sân khấu?

Rất nhiều người nhầm và nghĩ Thanh Long là con hay cháu của gia tộc Minh Tơ – Thanh Sơn. Tất cả đều không phải. Nhà kèo nhà cái hôm nay không có ai theo nghệ thuật, chỉ duy nhất Thanh Long thôi đó. Đoàn gốc của thầy là đoàn Minh Tơ. Sau này có nhiều nhánh. Thầy của Thanh Long là con út của nghệ sĩ Minh Tơ ra tự lập đoàn lấy tên là “Hậu duệ tuồng cổ Minh Tơ – Thanh Sơn”. Nên nếu tính ra kèo nhà cái hôm nay là đời đầu tiên của đoàn hậu duệ. Vì kèo nhà cái hôm nay là đệ tử ruột của thầy(Cười). 

Đợt diễn này Thanh Long mời các nghệ sĩ gạo cội cũng khá nhiều. Là nghệ sĩ trẻ, hình như anh rất được ưu ái?

Đó là may mắn mà kèo nhà cái hôm nay có được, vì mọi người bảo bọc che chở và nâng đỡ rất nhiều. Thầy cô, anh chị yêu thương hết kèo nhà cái hôm nay hết lòng. kèo nhà cái hôm nay luôn biết ơn vì điều đó. Hiển nhiên sẽ không ít khán giả ngạc nhiên khi nhìn trên poster, mọi người sẽ hỏi nhau Thanh Long là ai mà mời được một ekip có tiếng và giỏi: từ nghệ sĩ gạo cội như thầy Thanh Sơn , Chí Bảo… rồi các nghệ sĩ nổi tiếng như NSƯT Trinh Trinh, NSƯT Tú Sương, Phương Cẩm Ngọc… và đặc biệt có diễn viên Hồng Thắm, Hồng Trang và anh Hoàng Rapper nữa.

Chương trình lần này cũng là minh chứng cho sự cố gắng trong 10 năm qua của kèo nhà cái hôm nay. 10 năm làm nghề kèo nhà cái hôm nay tự hào nói với mọi người rằng Long không giàu kinh tế nhưng Long giàu được tình cảm của mọi người. Long vừa ngỏ lời mời là thầy cô, anh chị nhận lời ngay. Thậm chí mọi người còn bảo Long: Cứ làm hết kèo nhà cái hôm nay đừng lo về mấy chuyện ngoài lề. Đêm diễn 2.4 vừa qua đối với Thanh Long rất ý nghĩa. Long rất rất hạnh phúc vì kèo nhà cái hôm nay được bao bọc bởi những tình thương yêu thật sự.

NSƯT Tú Sương tham gia đêm diễn qua trích đoạn "Triệu Tử Long phò Á Đẩu".

Thời đại đi tới đâu kèo nhà cái hôm nay phải theo kịp tới đó

Sao anh lại chọn tách rời đêm diễn thành từng trích đoạn mà không phải là đầy đủ trọn vẹn một tuồng? Việc lồng ghép đan xen yếu tố kịch hài hước cắt ngang những mạch cảm xúc của những trích đoạn tuồng cổ theo anh có nên dùng nhiều cho các đêm diễn sau này?

Bộ môn kèo nhà cái hôm nay đang theo đuổi là cải lương. Mà cải là cải cách, lương là lương truyền. Có nghĩa là làm mới thể loại âm nhạc dân tộc để qua đây lương truyền tuồng tích, các vấn đề muốn gửi gắm đến khán giả, nhân dân và nhiều thế hệ hôm nay, mai sau.

Thời đại đi tới đâu cải lương phải theo kịp thời đại tới đó. Để không bị bỏ lại và lỗi thời. Việc kèo nhà cái hôm nay chọn sử dụng trích đoạn vì ngắn gọn cao trào và dễ tiếp cận nhiều tầng lớp khán giả.

Diễn viên Hồng Trang và MC Hoàng Rapper đảm nhiệm vai trò dẫn chuyện cho đêm diễn.

Việc đưa yếu tố dẫn chuyện có chút hài vô để không khí buổi diễn nhẹ nhàng. Từ đó, dẫn khán giả theo xuyên suốt mạch của câu chuyện đêm diễn. Cho nên, điều đó để chương trình không đơn thuần là vô sẽ nặng nề từ đầu tới cuối. Nói thật sau này Long còn muốn nghiên cứu đem rap, kịch, nhạc trẻ thậm chí nhạc kịch phương tây vào. Vì kèo nhà cái hôm nay có thể dung nạp được hết mọi loại hình nghệ thuật mà(Cười).

Giáo sư Trần Văn Khê cũng từng cho rằng: "Cải lương là sửa đổi cho trở nên tốt hơn" thể hiện qua sân khấu biểu diễn, đề tài kịch bản, nghệ thuật biểu diễn, dàn nhạc và bài bản. Nên miễn kèo nhà cái hôm nay tiếp cận cập nhật mà vẫn giữ gìn được bản sắc văn hóa nghệ thuật nước nhà thì kèo nhà cái hôm nay luôn có niềm tin để thực hiện. Hiển nhiên, ý tưởng này của kèo nhà cái hôm nay, đều được thầy cô và các anh chị ủng hộ.

Anh có thể chia sẻ về những dự định sắp tới mà đoàn Thanh Long sẽ tham gia và tiếp tục phát triển cải lương tuồng cổ theo hướng tân thời, mạng xã hội? Về phần kèo nhà cái hôm nay anh có những ấp ủ nào không?

Thời điểm giãn cách vì đại dịch chúng tôi từng biểu diễn qua zoom cho bên Phụng Hoàng Ban một vở kịch. Khán giả có người thích người không nhưng nhìn chung, kèo nhà cái hôm nay thấy cần tạo thêm sự lan toả. Vẫn sử dụng nền tảng tiktok và facebook để giới thiệu cải lương cho công chúng chứ việc bán vé online cho mọi người xem cải lương thì kèo nhà cái hôm nay chưa nghĩ tới. Vì diễn sân khấu đặc thù là sự tương tác giữa khán giả và nghệ sĩ. Không riêng cải lương mà các loại hình nghệ thuật sân khấu khác. Nếu mua vé xem online thì lên youtube xem hoặc xem tivi chứ khán giả sẽ khó mua vé xem trực tiếp từ mạng xã hội.

Thanh Long không dám hứa trước điều gì. Nhưng với một nghệ sĩ trẻ mang trách nhiệm bảo tồn giữ gìn nghệ thuật truyền thống của dân tộc, kèo nhà cái hôm nay có thể làm được gì thì kèo nhà cái hôm nay sẽ cố gắng làm. Để cải lương tuồng cổ nhắc đến không chỉ là cái gì đó xa lạ, mà nó phải quay trở lại hòa nhịp cùng các loại hình nghệ thuật đương thời.

Sắp tới thì Long sẽ cố gắng cùng thầy Thanh Sơn và đạo diễn trẻ Thanh An tiếp tục chuỗi tác phẩm nghề nối nghề của đoàn hậu duệ tuồng cổ Minh Tơ - Thanh Sơn. Và Thanh Long cũng đang ấp ủ một kế hoạch hơi hơi lớn đó là biểu diễn kèo nhà cái hôm nay tuồng cổ đặc biệt với nội dung sử Việt để đưa vào các trường.

Không tạo tiếng xấu để nổi tiếng!

Anh nghĩ sao về quy định xem diễn sân khấu hiện nay, thời buổi mạng xã hội phát triển thì không phải ai cũng giữ được quy định xem tuồng không livestream, không quay video đăng tải lên các kênh?

Khán giả là người mua vé ủng hộ động viên nghệ sĩ làm nghề mà. Nên kèo nhà cái hôm nay cũng không thể khắt khe nặng nề với họ quá. kèo nhà cái hôm nay luôn phải kêu gọi ý thức cùng nhau tôn trọng buổi xem được diễn ra trọn vẹn, điều mà kèo nhà cái hôm nay hay nói là văn hoá xem nghệ thuật sân khấu. Với những vở bán vé thì kèo nhà cái hôm nay sẽ lấy ra một đoạn nhỏ để đăng. Điều mà nghệ sĩ hay nói là câu khán giả. Còn đăng trọn bộ thì không.

Riêng đoàn bên kèo nhà cái hôm nay rất tôn trọng khán giả mua vé đi xem. Nên sẽ ko bao giờ đăng toàn bộ chương trình lên. Chỉ những ai mua vé mới có thể thưởng thức trọn vẹn chương trình.

Còn ăn chén cơm tổ nghề một ngày là kèo nhà cái hôm nay còn cố gắng giữ gìn bảo tồn phát huy cải lương.

Bây giờ giới trẻ, các bạn diễn trẻ tham gia gameshow nhiều để được nhanh chóng nổi tiếng, để có thêm cơ hội nhiều hơn... Vậy anh có đắn đo giữa việc được nổi tiếng nhanh chóng, sẽ chọn rẽ ngang để nổi tiếng nhanh hơn hay vẫn chấp nhận bền bỉ với kèo nhà cái hôm nay nghệ thuật nước nhà?

kèo nhà cái hôm nay may mắn cũng vừa được quán quân của một gameshow. Nhưng từ đầu xuất phát điểm đi thi của Long không phải là cầu mong sự nổi tiếng mà cố gắng đem cải lương tuồng cổ giới thiệu rộng rãi hơn. 10 năm vẫn một tâm niệm: Không ngại khổ. Không ngại khó khăn. Còn ăn chén cơm tổ nghề một ngày là kèo nhà cái hôm nay còn cố gắng giữ gìn bảo tồn phát huy cải lương.

Thanh Long trong vai Nguyễn Huệ trong trích đoạn “Ngọn lửa Thăng Long”.

Nhớ lại lúc kèo nhà cái hôm nay vừa thi xong gameshow, được giải thì cũng có người đến ngỏ ý làm truyền thông cho Long theo hướng này hướng kia để dễ nổi tiếng nhanh hơn nữa. Nhưng kèo nhà cái hôm nay từ chối vì kèo nhà cái hôm nay làm văn hoá dân tộc mà theo hướng tạo tiếng xấu để nổi tiếng, thì sao mà mở miệng ra hát nhân nghĩa lễ trí tín được chứ. Như thế là có lỗi với Tổ nghiệp lắm.

Long chọn là con ong chăm chỉ, cứ xây từng viên gạch nhỏ. Thà chậm mà chắc. Vì dù sao đó cũng là nhà kèo nhà cái hôm nay xây nên. Cứ làm nghệ thuật chân chính đi, rồi may mắn sẽ mỉm cười. Long vẫn tin, đâu đó vẫn còn những người làm đẹp cho đời bằng cái tâm chân - thiện - mỹ, chứ ko phải vì lợi ích hay kinh tế danh lợi hào nhoáng giàu sang.

Gia Anhthực hiện - Ảnh:KKD