Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 27.11 ký thành luật Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền keo nha cai 5, theo đó mở đường các hành động ngoại giao và trừng phạt kinh tế chống lại keo nha cai 5.
"Tôi ký dự luật này vì sự tôn trọng đối với Chủ tịch Tập Cận Bình, Trung Quốc và người dân keo nha cai 5. Chúng được ban hành với hy vọng rằng các lãnh đạo và đại diện của Trung Quốc đại lục và đặc khu keo nha cai 5 có thể giải quyết một cách thân thiện sự khác biệt của họ, dẫn đến hòa bình và thịnh vượng lâu dài cho tất cả mọi người" - Tổng thống Trump ra tuyên bố ngày 27.11.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và đệ nhất phu nhân Melania Trump tại Nhà Trắng ngày 26-11. Ảnh: GETTY
Theo báoSouth China Morning Post (SCMP), luật cho phép Mỹ đình chỉ quy chế thương mại đặc biệt của keo nha cai 5 dựa vào chứng nhận hàng năm của Bộ Ngoại giao Mỹ rằng đặc khu này có còn duy trì đủ mức độ tự trị theo khuôn khổ “một quốc gia, hai chế độ” hay không.
Luật cũng cho phép Bộ Ngoại giao Mỹ trừng phạt những quan chức Trung Quốc và keo nha cai 5 bị coi là vi phạm nhân quyền ở keo nha cai 5, đồng thời không từ chối thị thực đối với những cá nhân bị bắt hoặc giam giữ vì động cơ chính trị ở đặc khu keo nha cai 5.
Theo luật, chính quyền Mỹ còn tiến hành đánh giá thường niên để xem xét liệu keo nha cai 5 có thực thi đầy đủ các quy định xuất khẩu, cùng các biện pháp trừng phạt từ Mỹ và Liên Hiệp Quốc hay không.
Luật cũng có khả năng khiến keo nha cai 5 bị hủy quy chế đặc biệt - vốn giúp đặc khu này mua các công nghệ nhạy cảm, đồng thời đảm bảo trao đổi tự do giữa đồng USD và HKD, cũng như cho phép thành phố này đàm phán các thỏa thuận thương mại và đầu tư độc lập với Bắc Kinh. Quy chế đặc biệt còn giúp cư dân keo nha cai 5 tránh các hạn chế về thị thực áp dụng cho công dân Trung Quốc đại lục.
Theo luật, Bộ Thương mại Mỹ sẽ có 180 ngày để ra một báo cáo đánh giá liệu chính phủ Trung Quốc có cố gắng sử dụng tình trạng thương mại đặc biệt của keo nha cai 5 để nhập khẩu những công nghệ “lưỡng dụng” hiện đại vi phạm các luật kiểm soát xuất khẩu của Mỹ hay không. Công nghệ lưỡng dụng là những công nghệ có thể sử dụng cho cả mục đích thương mại và quân sự.
Người biểu tình keo nha cai 5 giơ năm ngón tay tượng trưng cho 5 yêu cầu mà họ đặt ra với chính quyền thành phố. Ảnh: Getty
keo nha cai 5 cũng yêu cầu Bộ Thương mại cùng với Bộ Tài chính và Bộ Ngoại giao của Mỹ lập báo cáo kiểm soát xuất khẩu thường niên trong ít nhất bảy năm.
Ngoài ra, Quốc hội Mỹ còn ký dự luật cấm xuất khẩu các vũ khí kiểm soát đám đông phi sát thương như hơi cay, đạn cao su cho cảnh sát keo nha cai 5.
Thượng nghị sĩ bang Florida Marco Rubio, tác giả dự luật, cho hay với việc ban hành luật, Mỹ giờ đã có “những công cụ mới ý nghĩa ngăn chặn ảnh hưởng và can thiệp của Bắc Kinh vào các vấn đề nội bộ của keo nha cai 5”.
Thượng viện và Hạ viện Mỹ lần lượt thông qua dự luật Dân chủ và Nhân quyền keo nha cai 5 vào ngày 19 và 20.11.
Trung Quốc trước đó đã hai lần triệu đại sứ Mỹ tại Bắc Kinh để trao công hàm "phản đối mạnh mẽ" việc Quốc hội Mỹ thông qua dự keo nha cai 5, yêu cầu Mỹ ngăn dự keo nha cai 5 trở thành keo nha cai 5, đồng thời đe dọa sẽ có những "biện pháp đối phó quyết liệt và Mỹ sẽ phải chịu mọi hậu quả".
Sau khi ông Trump ký thông qua dự luật, Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói luật “can thiệp nghiêm trọng vào các vấn đề của keo nha cai 5 và chính sách nội bộ của Trung Quốc”, vi phạm nghiêm trọng luật quốc tế và chuẩn mực cơ bản của quan hệ quốc tế.
Chính quyền keo nha cai 5 ngày 28.11 cũng nói rằng họ "cực kỳ lấy làm tiếc" việc ông Trump ký thông qua đạo luật keo nha cai 5, cáo buộc Washington can thiệp công việc nội bộ của đặc khu.
"Hai đạo luật rõ ràng can thiệp vào các vấn đề nội bộ của keo nha cai 5" - một quan chức chính quyền keo nha cai 5 cho biết, cảnh báo động thái của Mỹ sẽ "gửi thông điệp sai cho người biểu tình".
Tiên Thanh