nhận định bóng đá kèo nhà cái 2 phép con - rào cản tư duy hay rào cản lợi ích

Sự hứng khởi ấy và lời khen tặng của chính Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dành cho bộ này dễ dàng được chia sẻ, bởi gần hai thập niên qua “nhận định bóng đá kèo nhà cái 2 phép con” luôn là một cuộc chiến dằng dai, và có lúc gần như đã áp đặt một rào cản “thép” cho nền kinh tế.
“nhận định bóng đá kèo nhà cái 2 phép con” là cách gọi nôm na của các khái niệm pháp lý điều kiện kinh doanh (ĐKKD) và nhận định bóng đá kèo nhà cái 2 phép kinh doanh (GP). Đó là hàng ngàn quy định về ĐKKD, mập mờ trách nhiệm của doanh nghiệp đối với cơ quan cấp phép, là gánh nặng pháp quy mà doanh nghiệp phải gánh lấy, hệ quả là mất thời gian và tăng chi phí xã hội.

Biếm hoạ: Satế

Gần đây “nhận định bóng đá kèo nhà cái 2 phép con” được công khai mổ xẻ và nhìn nhận như một thủ tục gắn với nhóm “lợi ích”. “Có thủ tục là có làm khó, là có đánh chén” như nhận định của Viện trưởng Viện Kinh tế - Trần Đình Thiên.

Cũng cần nhắc lại, Luật Doanh nghiệp 1999 và Luật Doanh nghiệp 2005 đã xác lập rất rõ thẩm quyền ban hành GP và ĐKKD ở cấp quốc hội và chính phủ (nghị định), điều này được tiếp tục khẳng định trong Luật Đầu tư 2014.

Ông Nguyễn Quang Đồng, một chuyên gia chính sách công chỉ ra “Về mặt hình thức và tên gọi, GP được quy định rõ trong Luật Doanh nghiệp 2005 và Nghị định 139/NĐ-CP/2007 hướng dẫn thi hành Luật Doanh nghiệp. Tuy nhiên, trên thực tế, các bộ ngành địa phương tiếp tục tạo ra các GP trái thẩm quyền, dưới hình thức là các văn bản không thuộc danh mục GP nhưng lại yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện như một loại GP. Điều này có nghĩa là cho dù có đặt ra được rào nhận định bóng đá kèo nhà cái 2n kỹ thuật và đưa vào luật, nhưng không thực thi được luật thì mọi nỗ lực xây dựng luật pháp tốt vẫn có thể trở nên vô nghĩa”.

Ba mươi năm trước, vào ngày 11.3.1987, một sự kiện có tính lịch sử là Quyết định 80-CT được ban hành, Chủ tịch Hội đồng bộ trưởng lúc đó yêu cầu giải thể tất cả các trạm kiểm soát trên mạng lưới giao thông cả nước, và chỉ năm ngày sau, hàng hóa được tự do lưu thông, mở đầu cho thời kỳ Đổi mới trên thực tế. Để có quyết định này là cả một quá trình “đổi mới tư duy” của các vị lãnh đạo cao cấp nhất thời đó. Những dùng dằng, tranh luận trong “đêm trước đổi mới”, cuối cùng đưa đến kết luận ở tầm sách lược, thừa nhận “thị trường và cơ chế thị trường là yếu tố khách quan”. Tiến trình đổi mới 30 năm qua luôn hướng đến xây dựng một nền kinh tế thị trường hoàn thiện trong nhận thức lẫn trong hành động. Nhưng thật đáng tiếc, xóa được trạm kiểm soát hàng hóa trong các chặng giao thông thì lại xuất hiện “nhận định bóng đá kèo nhà cái 2 phép con”- một loại “trạm kiểm soát” khác ngăn cản quá trình gia nhập thị trường của người dân-doanh nghiệp.

Từ những năm 2000, qua nhiều nhiệm kỳ của Chính phủ, “cuộc chiến nhận định bóng đá kèo nhà cái 2 phép con” là những nỗ lực gian truân, không đơn thuần chỉ là quyết tâm cải cách thủ tục hành chánh, mà còn là chống lại các nhóm lợi ích gắn với nhận định bóng đá kèo nhà cái 2 phép con.

Đến nhiệm kỳ Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, khi Chính phủ yêu cầu rà soát loại bỏ những “nhận định bóng đá kèo nhà cái 2 phép con” trái thẩm quyền trong các thông tư (cấp bộ), thì một loạt bộ đã đề xuất “nâng cấp” thông tư thành nghị định (cấp chính phủ). Động thái “đối phó” này đã khiến cho những nỗ lực bước đầu đáng ghi nhận của Chính phủ chỉ có thể dừng lại ở mức tìm và loại bỏ những ĐKKD và GP trái luật chứ chưa xây dựng được những nguyên tắc căn bản để thiết kế nên khung pháp lý, mà từ đó những rào cản thị trường không còn cơ sở pháp lý để tồn tại.

Đã đến lúc cần phải đổi mới tư duy triệt để hơn nữa trong quá trình làm luật, phân lập vai trò của nhà nước và thị trường. Để từ đó, thúc đẩy vai trò “kiến tạo”, “phục vụ” của nhà nước và giới hạn những can thiệp hành chính vô lý của nhà nước vào thị trường. Và nhất là phải thể chế hóa các thiết chế độc lập để giám sát hữu hiệu quá trình ban hành quy định hành chính, tránh tình trạng cả bộ máy “vừa đá bóng vừa thổi còi”. Đồng thời, các bước nhận định bóng đá kèo nhà cái 2i cách thể chế toàn diện sẽ thúc đẩy các khu vực dân sự, tư pháp, hành chính đổi mới, giữ vai trò xác đáng hơn trong việc giúp người dân bảo vệ được quyền tự do kinh doanh như hiến định.

Duy Thông