kèo nhà cái 5Huyền thoại tiến Vua nay vươn ra thế giới

Người nông dân tại “vương quốc kèo nhà cái 5 lồng” Hưng Yên có thể tự hào rằng thứ sản vật quý này không chỉ thơm ngon nức tiếng mà còn đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe về an toàn thực phẩm, đem lại nguồn thu hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm.

Những ngày tháng 6 Âm lịch, xuôi theo triền đê tả sông Hồng về Phố Hiến sẽ thấy những rặng kèo nhà cái 5 lồng xanh tốt, sai trĩu quả soi mình bên bờ sông tạo nên nét độc đáo của miền quê Hưng Yên. Phù sa sông Hồng, sông Luộc hàng năm đều bồi đắp cho Hưng Yên dải đất màu mỡ, kết tinh nên hương vị ngọt thơm cho trái kèo nhà cái 5 lồng níu chân du khách, để mỗi mùa kèo nhà cái 5 chín lại nhớ tìm về.

Hỏi các cao niên tại “vương quốc kèo nhà cái 5 lồng” Hưng Yên về loại cây đặc sản cho trái thơm ngon nức tiếng này có từ bao giờ, mọi người đều lắc đầu không thể nói chính xác, chỉ nhớ rằng, từ đời ông cha đã có và với họ, từ khi sinh ra đã thấy kèo nhà cái 5 được trồng trong vườn nhà. Đến nay, kèo nhà cái 5 lồng phát triển thành vùng hàng hoá lớn, cho sản lưởng cả vài chục ngàn tấn mỗi năm.

Song, ở vùng đất này, mọi người vẫn truyền tai câu chuyện về kèo nhà cái 5 lồng phố Hiến được biết đến từ thế kỷ thứ XVI. Tại chùa Hiến nay vẫn còn cây kèo nhà cái 5 tổ hơn 400 năm tuổi quanh năm tươi tối, năm nào cũng cho quả sai trĩu cành, thơm ngon, đẹp mã… là minh chứng cho thời gian.

Cầm chùm kèo nhà cái 5 lồng có quả to tròn, màu da đồng với hương thơm đặc trưng trên tay, ông Nguyễn Văn Phi (năm nay gần 60 tuổi) – đại diện HTX kèo nhà cái 5 lồng Bảo Tiến, nói kèo nhà cái 5 Hưng Yên có nhiều loại như kèo nhà cái 5 thóc, kèo nhà cái 5 nước, kèo nhà cái 5 đường phèn, hương chi... Loại nào cũng thơm, ngon, song nổi tiếng nhất vẫn là kèo nhà cái 5 lồng. kèo nhà cái 5 lồng Hưng Yên chứa đựng thứ hương thơm dịu nhẹ, tinh khiết hòa quyện với vị ngọt đậm đà của mật kèo nhà cái 5 và độ giòn dai của thịt kèo nhà cái 5.

Như nhà bác học Lê Quý Đôn đã từng mô tả về hương vị của kèo nhà cái 5: “Mỗi lần bỏ vào miệng thì tận trong kẽ răng, lưỡi nảy ra vị thơm tựa như nước thánh trời cho”. Năm Minh Mạng thứ 11, nhân dân Hưng Yên đã chọn trái kèo nhà cái 5 lồng vào Kinh đô để tiến Vua. Từ đó, kèo nhà cái 5 lồng còn được gọi tên khác là “kèo nhà cái 5 tiến Vua”.

Thứ sản vật ấy nổi tiếng này không chỉ trong nước mà còn trở thành loại hàng hóa đặc biệt theo chân các nhà thương lái đến xứ sở mặt trời mọc Nhật Bản với số lượng lớn ở thế kỷ XVI–XVII.

Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên Nguyễn Văn Phóng cho biết, để lưu giữ nguồn giống quý, từ khi tái lập tỉnh năm 1997 đến nay, tỉnh này rất coi trọng việc bình tuyển cây kèo nhà cái 5 đầu dòng, triển khai dự án "Bảo tồn giống kèo nhà cái 5 đặc sản và nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm vùng chuyên canh kèo nhà cái 5".

Theo đó, cơ quan chức năng chuyên môn của tỉnh đã tuyển chọn được gần 400 cây đạt các tiêu chuẩn về chất lượng nhằm bảo tồn để nhân giống, xây dựng chỉ dẫn địa lý đưa loài cây đặc sản này vào vị trí trên bản đồ sản vật quý của Việt Nam.

Đứng trong một gian hàng tại hội chợ quảng bá về sản phẩm kèo nhà cái 5 lồng Hưng Yên được tổ chức vào ngày cuối cùng của tháng 7 vừa qua, ông Nguyễn Văn Phi khoe, diện tích kèo nhà cái 5 lồng của HTX lên 11,2ha. Tất cả đều được canh tác theo hướng VietGap, hàng chuẩn sạch đúng theo xu hướng thị trường hiện nay đang cần.

Ông kể, ông đã có mấy chục năm trồng loại cây đặc sản này. Cách đây khoảng 30-35 năm, kèo nhà cái 5 lồng cực kỳ đắt giá, một cây kèo nhà cái 5 khi đó đem bán, tiền thu về có thể mua được 10kg thóc. Nhưng thời ấy là trồng theo kiểu tự phát, kỹ thuật trồng chưa có nên năng suất không cao.

Những năm gầy đây, tuy kèo nhà cái 5 không được giá như thời trước, song năng suất kèo nhà cái 5 cao gấp 3-4 lần, người tiêu dùng cũng tin tưởng hơn vào chất lượng quả kèo nhà cái 5 sạch. Bởi làm theo hướng VietGap, tuyệt đối không sử dụng chất kích thích và các hóa chất độc hại.

“Năm 2013 tôi còn được Sở NN-PTNT cấp cây kèo nhà cái 5 đầu dòng. Đây là một trong những cây kèo nhà cái 5 ngon nhất của tỉnh Hưng Yên để trồng, bảo tồn và nhân giống”, ông khoe.

Ông Nguyễn Văn Tráng – Phó giám đốc Sở NN-PTNT Hưng Yên, cho biết cây kèo nhà cái 5 là cây ăn quả đặc sản của tỉnh Hưng Yên, có diện tích kèo nhà cái 5 là 4.845ha, trong đó diện tích cho thu hoạch là 4.200ha.

Năm 2017, tỉnh đã hỗ trợ người dân vùng trồng kèo nhà cái 5 ở Hồng Nam, Hàm Tử kinh phí để chuyển đổi sản xuất theo quy trình VietGap. Cũng trong năm 2017 đã có 62ha diện tích trồng kèo nhà cái 5 được cấp giấy chứng nhận VietGap.

Nhận thấy sản xuất an toàn theo hướng VietGap mang lại hiệu quả kinh tế cao, dễ tiêu thụ sản phẩm nên người dân các địa phương nhiệt tình tham gia và làm theo hướng dẫn của ngành nông nghiệp. Toàn tỉnh đang mở rộng thêm 2.000ha kèo nhà cái 5 VietGAP, còn diện tích được cấp chứng nhận hiện nay đã lên tới con số trên 750 ha.

Theo ông Tráng, việc chứng nhận sản xuất đạt tiêu chuẩn VietGap có ý nghĩa hết sức quan trọng, giúp tạo ra các sản phẩm có tiêu chuẩn, chất lượng cao, đảm bảo an toàn thực phẩm, đáp ứng yêu cầu thị trường, góp phần ổn định đầu ra và nâng cao giá trị sản xuất; đồng thời thay đổi cách thức tổ chức sản xuất theo hướng an toàn, bền vững, hiệu quả; tạo điều kiện thuận lợi để liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Người dân các vùng trồng kèo nhà cái 5 rất hào hứng tham gia, đăng ký cấp giấy chứng nhận vùng sản xuất đạt tiêu chuẩn VietGap. Các vùng kèo nhà cái 5 sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap hình thành trên địa bàn tỉnh, mang lại hiệu quả kinh tế cao, điển hình là các mô hình ở xã Hồng Nam, TP HưngYên, Hàm Tử, Khoái Châu,....

“Sản phẩm kèo nhà cái 5 đạt tiêu chuẩn VietGap có giá bán khá cao, từ 50.000-70.000 nghìn đồng/kg, tùy từng thời điểm”, ông cho hay.

Không chỉ chú trọng vào mở rộng diện tích, nâng cao chất lượng cho trái kèo nhà cái 5, những năm gần đây tỉnh Hưng Yên còn tích cực tìm đầu ra cho sản phẩm đặc sản này để tránh tình trạng được mùa mất giá.

Theo đó,cứ vào mùa thu hoạch kèo nhà cái 5 lồng, các phiên chợ, tuần lễ giới thiệu sản phẩm kèo nhà cái 5 lồng lại được tổ chức tại nhiều địa phương, trong đó có Hà Nội để quảng bá sản phẩm tới tận tay người tiêu dùng. Năm nay, ngoài Lễ hội kèo nhà cái 5 lồng Hưng Yên được tổ chức ở tỉnh này, tại Hà Nội còn có 3 Tuần lễ kèo nhà cái 5 lồng - nông sản tỉnh Hưng Yên được tổ chức trong tháng 8.

Tại Hội nghị Kết nối cung cầu tiêu thụ kèo nhà cái 5 và nông sản tỉnh Hưng Yên diễn ra vào cuối tháng 7 vừa qua, ông Trần Văn Cường – Phó Giám đốc Sở Công thương Hưng Yên, nhận định hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu đã đem lại hiệu quả thiết thực cho các hộ nông dân, HTX trong việc tiêu thụ nông sản hàng hóa với mức giá khá cao, từ đó mang lại lợi nhuận cho người sản xuất, tạo tâm lý yên tâm sản xuất và tiếp tục đầu tư phát triển nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm; tạo dựng được mối quan hệ liên kết giữa người sản xuất với nhau và với người phân phối, người tiêu dùng.

Thông qua hoạt động xúc tiến thương mại, các HTX, trang trại, nhà vườn gặp gỡ trao đổi kinh nghiệm, liên kết tạo vùng sản xuất chuyên canh với sản lượng đủ lớn, tính đồng đều cao sẵn sàng cung ứng cho các hợp đồng số lượng lớn; các doanh nghiệp, thương nhân phân phối gặp gỡ, trao đổi trực tiếp với các HTX, hộ sản xuất, các trang trại, nhà vườn tìm hiểu nhu cầu, phương thức, tiêu chuẩn thu mua của các hệ thống siêu thị, chợ đầu mối, các nhà phân phối, tiêu thụ đưa nông sản, thực phẩm của tỉnh thâm nhập sâu hơn vào các hệ thống phân phối hiện đại, các thị trường mới.

Đáng chú ý, hoạt động truyền thông, quảng bá về kèo nhà cái 5 lồng và nông sản hàng hóa có thế mạnh của tỉnh đã tạo sự lan tỏa. Nhiều doanh nghiệp đầu mối, nhà phân phối, siêu thị trong và ngoài nước tìm đến thu mua sản phẩm, một số giao kết thương mại và hợp đồng tiêu thụ đã được ký kết và thực hiện có hiệu quả.

Việc này góp phần nâng cao nhận thức của các HTX, trang trại, nhà vườn của tỉnh về sản xuất nông sản, thực phẩm hàng hóa, nhất là trong việc bảo đảm chất lượng sản phẩm, sơ chế, bảo quản, bao bì, đóng gói, phong cách phục vụ, bán hàng,... nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm của tỉnh.

Chia sẻ với PVVietNamNet, Giám đốc Sở Công thương Hưng Yên Nguyễn Văn Thơ, thừa nhận không chỉ tiêu thụ tại chợ đầu mối trong Nam ngoài Bắc, kèo nhà cái 5 lồng Hưng Yên những năm gần đây đã xuất hiện trên quầy kệ tại những hệ siêu thị lớn như như BigC, Coopmart, Hapro....

Trong khi, hoạt động xuất khẩu ngày càng được mở rộng. Ngoài thị trường truyền thống Trung Quốc, năm 2018 loại trái cây đặc sản này còn được xuất khẩu sang Mỹ, Nhật Bản, Đức, Australia. Hiện kèo nhà cái 5 xuất khẩu chiếm khoảng 25% sản lượng kèo nhà cái 5 toàn tỉnh.

Việc quả kèo nhà cái 5 chinh phục được hàng loạt các thị trường khó tính bậc nhất thế giới có ý nghĩa lớn, khuyến khích người nông dân trồng kèo nhà cái 5 ở Hưng Yên nâng cao chất lượng mặt hàng này để hướng tới xuất khẩu được sang nhiều thị trường khác, như: Singapore, EU, Hàn Quốc…, ông Thơ cho hay.

Sau nhiều năm gìn giữ, phát triển, thứ quả “tiến Vua” nổi danh, nằm trong TOP 50 trái cây ngon nhất Việt Nam nay thành loại đặc sản với doanh thu tới hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm.

Theo thông tin từ Sở Công thương, vụ kèo nhà cái 5 năm nay trúng mùa lớn, sản lượng ước tính 50.000 tấn, doanh thu ước đạt 1.200 tỷ đồng. Còn tính trên mỗi 1ha canh tác, người nông dân trồng kèo nhà cái 5 có thể thu được từ 250-300 triệu đồng/năm.

Đứng trong gian hàng của HTX Bảo Tiến để quảng bá các loại kèo nhà cái 5 hương chi, kèo nhà cái 5 cùi cổ, kèo nhà cái 5 đường phèn tại Tuần lễ kèo nhà cái 5 lồng, ông Nguyễn Văn Phi cho biết, mỗi loại kèo nhà cái 5 đều có hương vị thơm ngon riêng, giá bán cũng phụ thuộc vào tuỳ loại.

“kèo nhà cái 5 đường phèn giá cao chót vót, lên tới 100.000 đồng/kg mà cháy hàng rồi. Nay chỉ còn lại chục cân đem ra đây giới thiệu sản phẩm cho bà con thưởng thức. Những loại kèo nhà cái 5 khác cũng đang tiêu thụ rất tốt”. Ông Phi nói và khoe thêm, sản lượng kèo nhà cái 5 tại HTX Bảo Tiến năm nay ước đạt 50 tấn. Riêng gia đình ông năm nay thu được khoảng 10 tấn, trong đó kèo nhà cái 5 đường phèn được vài tạ.

Theo ông, cây kèo nhà cái 5 những năm gần đây đem lại nguồn thu nhập rất ổn định cho người trồng. Năm 2019, từ bán quả kèo nhà cái 5 gia đình ông thu được khoảng gần 200 triệu đồng. Còn bán cây giống kèo nhà cái 5 ông thu được từ 150-200 triệu đồng/năm.

“Chưa thành tỷ phú trồng kèo nhà cái 5 được. Song, mức thu nhập này giúp cuộc sống gia đình tôi ổn định hơn. Tiền thu từ cây kèo nhà cái 5 còn nuôi được các con ăn học đại học”, ông chia sẻ.

Ông Đặng Văn Xây - chủ vườn kèo nhà cái 5 ở xã Hồng Nam (TP Hưng Yên) cho biết, những năm gần đây ông chuyển sang trồng kèo nhà cái 5 VietGap. Quy trình trồng, chăm sóc có rắc rối hơn so với trồng theo phương thức truyền thống, nhưng bù lại chất lượng quả được nâng cao, bảo đảm an toàn vệ sinh và thương hiệu kèo nhà cái 5 lồng Hưng Yên được biết đến rộng rãi.

Gia đình ông Xây hiện chỉ trồng 16 sào kèo nhà cái 5, quy mô khá nhỏ so với các hộ dân khác trong vùng, song năm nay sản lượng thu được lên tới 7 tấn quả, doanh thu ước đạt 200 triệu đồng.

Bài:Tâm An

Ảnh:Lê Anh Dũng, Anh Đức

Thiết kế:Luyện Phạm