Nông soi kèo nhà cái hôm nay và cục diện “chọn bên”

Lại thêm một mùa bội thu với ngành nông soi kèo nhà cái hôm nay. Ba năm trở lại đây, ngành nông soi kèo nhà cái hôm nay liên tục vượt lên chính mình trên thị trường xuất khẩu. Năm 2022, nông soi kèo nhà cái hôm nay xuất siêu 8,76 tỷ USD, tương đương 77,41% thặng dư cán cân thương mại. Qua năm 2023, tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm sản đạt 53,01 tỷ USD, xuất siêu 12,07 tỷ USD (42,5% thặng dư cán cân thương mại). Sáu mặt hàng có giá trị xuất khẩu trên 3 tỷ USD gồm rau củ trái cây, gạo, hạt điều, cà phê, tôm, gỗ và sản phẩm gỗ.

Năm 2024, dù bị thiệt hại nặng nề từ siêu bão Yagi nhưng ngành này tiếp tục phá sâu kỷ lục của mình với kim ngạch xuất khẩu 62,5 tỷ USD, xuất siêu 17,9 tỷ USD, đóng góp 72% thặng dư cán cân thương mại. Giá trị xuất khẩu ngành hàng rau củ trái cây đạt 7,2 tỷ USD, vượt xa mục tiêu 5 tỷ USD mà Bộ Nông soi kèo nhà cái hôm nay và Phát triển Nông thôn đặt ra đến 2025. Đằng sau những con số ấn tượng này là tình thế sức khỏe của ngành nông soi kèo nhà cái hôm nay nói riêng và nền kinh tế nói chung phụ thuộc vào thị trường xuất khẩu.

Trong một cuộc tọa đàm cuối năm rồi, bà Vũ Kim Hạnh - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh doanh và Hỗ trợ doanh soi kèo nhà cái hôm nay, thuật chuyện ông Nguyễn Lâm Viên - Tổng giám đốc Công ty Vinamit - khai báo với chính quyền Trung Quốc quy trình canh tác sầu riêng. Ngay từ khi xuống giống, đại diện cơ quan cấp chứng nhận hữu cơ đã đến nông trường Phú Giáo (Bình Dương) để kiểm tra các tiêu chuẩn kỹ thuật như đất, nước, quy trình tác động vào đất bằng phân bón…

Lộ trình phát triển sản phẩm định hướng thị trường tiêu thụ sầu riêng lớn nhất thế giới không chỉ phát tín hiệu cho thấy doanh soi kèo nhà cái hôm nay quyết định “chọn bên”, mà còn hàm ý những chứng nhận hữu cơ từ một số thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản… cũng không có giá trị với Trung Quốc và ngược lại. Hàng rào kỹ thuật được nhiều quốc gia chủ động tăng cường “vũ khí hóa” (weaponization) vì mục tiêu lợi ích.

Là một trong những nền kinh tế có độ mở nhất thế giới với việc hàng loạt hiệp định thương mại tự do song phương, đa phương thế hệ mới (FTAs) có hiệu lực, Việt Nam đứng giữa nhiều “làn đạn” khi mà tiêu chuẩn thị trường ngày càng khác biệt. Đa dạng hóa quy trình sản xuất theo hướng vừa lòng “cả anh lẫn ả” làm tăng chi phí tuân thủ, giảm năng lực cạnh tranh. Lựa chọn thị trường phù hợp dẫn đường tiêu chuẩn, công nghệ.

Sau Tết Ất Tỵ 2025, tiểu thương khu vực phía Bắc kêu gọi giải cứu sầu riêng vì một số lô hàng sầu riêng bị Trung Quốc từ chối do không đạt chất lượng. Ảnh: Ngo Van Tinh

Thông tin không miễn phí. Doanh soi kèo nhà cái hôm nay tự thân vận động xét cho cùng cũng là chuyện chẳng đặng đừng. Câu hỏi tiếp theo là liệu rằng có bao nhiêu nông gia đầu tư bài bản cho công việc thu thập thông tin, thiết kế quy trình canh tác khi mà đặc thù của sản xuất nông soi kèo nhà cái hôm nay Việt Nam là nhỏ lẻ, manh mún. Trục trặc đáng kể này tồn đọng nhiều thập niên chủ yếu do chính sách “hạn điền”. Hạn mức giao đất là biện pháp hành chính kìm hãm tích tụ đất đai chính thức, được xem như yếu tố then chốt để có được lợi thế kinh tế theo quy mô. Nhìn lại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Ngay tại vựa lúa, vựa trái cây, vựa thủy sản quốc gia mà có đến khoảng 50% nông hộ được giao dưới 5 công (5.000m²) đất nông soi kèo nhà cái hôm nay phục vụ sản xuất. Những chiếc “thuyền thúng” bơ vơ đừng mơ xuất cảng.

Tình trạng phân mảnh khiến nhà soi kèo nhà cái hôm nay thiếu thông tin về hệ thống tiêu chuẩn từ những thị trường nhập khẩu. Sau Tết Nguyên đán, tiểu thương khu vực phía Bắc kêu gọi giải cứu sầu riêng. Có nơi xe vận chuyển dỡ hàng bán dọc đường. Truyền thông dẫn lời đại diện Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho hay một số lô sầu riêng bị Trung Quốc từ chối vì không đạt chất lượng. Trước đó, nhà chức trách nước này siết chặt công tác kiểm nghiệm sau khi phát đi cảnh báo dư lượng chất vàng O và cadimi, những chất được cho là có thể gây ung thư, tồn dư trên sầu riêng xuất khẩu từ Thái Lan.

Tiêu chuẩn chất lượng hàng soi kèo nhà cái hôm nay sản mỗi thị trường mỗi khác, những chứng nhận hữu cơ từ một số thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản… cũng không có giá trị với Trung Quốc và ngược lại.

Thông tin tiếp cận từ khía cạnh hàng hóa công (public goods) nên thị trường không có động lực cung cấp trong khi nhà soi kèo nhà cái hôm nay hạn chế năng lực, nguồn lực, mạnh ai nấy chạy có khi kết quả lại như “thầy bói xem voi”. Giải quyết thất bại thị trường này là trách nhiệm của Nhà nước. Đường nào cũng phải thu thập thông tin, tại sao Nhà nước không lĩnh xướng, tổ chức một cơ quan chuyên trách làm đầu mối thu thập thông tin rồi chia sẻ rộng rãi cho cộng đồng, vừa bảo đảm tính nhất quán, vừa tiết giảm chi phí hợp lý nguồn lực quốc gia.

Kết quả điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 của Tổng cục Thống kê ghi nhận 61,8% dân số quốc gia cư trú ở nông thôn. Sinh kế của 30% lực lượng lao động ở khu vực này đến từ nông soi kèo nhà cái hôm nay. Trong những cuộc khủng hoảng, nông soi kèo nhà cái hôm nay dang tay gánh vác, khâu vá tấm lưới an sinh xã hội. Giai đoạn xã hội căng thẳng vì dịch bệnh Covid-19, hàng triệu con người ùn ùn tháo chạy về nông thôn nương náu. Rõ ràng, nông soi kèo nhà cái hôm nay, nông dân, nông thôn có vai trò vô cùng quan trọng đối với xã hội Việt Nam nhìn từ khía cạnh ổn định kinh tế, xã hội và chính trị.

Báo cáo kinh tế thường niên ĐBSCL năm 2023^(*)ghi nhận tăng trưởng ngành nông soi kèo nhà cái hôm nay của ĐBSCL giai đoạn 2018-2022 dưới mức trung vị (3%). Tốc độ tăng trưởng của ngành thấp không khuyến khích hiệu quả dòng vốn tư nhân cả trong và ngoài nước mạnh dạn tràn ra cánh đồng. Nhà nước thêm một lần bị “gọi tên”. Đề xuất tăng đầu tư gấp đôi cho nông soi kèo nhà cái hôm nay là một ý kiến đáng lưu ý tại Hội nghị đối thoại với nông dân do Thủ tướng Chính phủ chủ trì trong ngày cuối cùng của năm 2024. Nông soi kèo nhà cái hôm nay hiện đóng góp 12% GDP nhưng nhiều năm qua, tổng đầu tư toàn xã hội cho ngành này chưa tương xứng, đâu đó khoảng 6% GDP.

Tốc độ tăng trưởng GDP của ngành nông soi kèo nhà cái hôm nay giai đoạn 2020-2024, giai đoạn Nghị quyết 19 của Ban Chấp hành Trung ương năm 2022 Tăng đầu tư cho nông soi kèo nhà cái hôm nay là trách nhiệm mà Nhà nước không nên và không thể tiếp tục thoái thác.

Thượng Tùng

____________

^(*)Đại học Fulbright Việt Nam và VCCI Cần Thơ phối hợp thực hiện.