Dự án sân keo nha cai 5 quốc tế Long Thành: Khả thi nếu làm tốt TOD

TSKH-KTS. Ngô Viết Nam Sơn. Ảnh: Báo Lao động

TOD sẽ là một thành phần quan trọng làm tăng tính khả thi của dự án xây dựng một sân keo nha cai 5 mới ở Long Thành, vào khoảng 50km về phía Đông Bắc của khu trung tâm TP.HCM. Sân keo nha cai 5 dự kiến có thể phục vụ đến 100 triệu hành khách hàng năm, và có thể cạnh tranh với các trung tâm khu vực khác ở Hồng Kông, Singapore và Thái Lan. Sân keo nha cai 5 quốc tế Tân Sơn Nhất hiện nay với khả năng phục vụ tối đa 25 triệu hành khách/năm dự kiến sẽ trở thành sân keo nha cai 5 nội địa sau khi hoàn thành sân keo nha cai 5 quốc tế Long Thành.

Dù cơ quan chủ quản dự án sân keo nha cai 5 Long Thành đang mong muốn chính quyền trung ương nhanh chóng phê chuẩn việc thực hiện xây dựng giai đoạn 1 của dự án, nhiều chuyên gia vẫn băn khoăn về các thông tin và số liệu tính toán như: (1) chưa thuyết phục về nhu cầu phải xây dựng sân keo nha cai 5 mới ngay lúc này, vì chỉ dựa trên các dự đoán chưa chắc chắn về nhu cầu tương lai, chứ không dựa trên nhu cầu thực sự hiện nay; (2) chưa có gì đảm bảo thực hiện được các mục tiêu chính rằng sân keo nha cai 5 Long Thành sẽ trở thành một trung tâm vùng sau khi hoàn thành; (3) khác với tính toán hiện nay, các ảnh hưởng xấu đến môi trường và kẹt xe của sân keo nha cai 5 Long Thành có thể cao hơn rất nhiều so với sân keo nha cai 5 Tân Sơn Nhất ; (4) tiềm năng thu nhập tương lai từ sân keo nha cai 5 hầu như không đủ trả cho chi phí xây dựng, vận hành, và bảo trì.

Các chiến lược sau, kết hợp với việc khuyến khích phát triển các dự án TOD kèm theo, có thể giúp nâng cao tính khả thi của dự án sân keo nha cai 5 Long Thành:

Xác định thời điểm tốt nhất để thực hiện các giải pháp phân kỳ xây dựng sân keo nha cai 5 Long Thành dựa trên nghiên cứu khoa học, thay vì trên mong muốn chủ quan. Đa số thảo luận của chuyên gia tập trung vào việc nên hay không xây dựng sân keo nha cai 5 Long Thành. Thực tế là sân keo nha cai 5 Long Thành có thể là một dự án giá trị cao nếu chọn được thời điểm tốt để bắt đầu xây dựng một cách khả thi và hiệu quả cao nhất, và có được sự chuẩn bị tốt nhất để không trở thành gánh nặng cho phát triển kinh tế đô thị.

Chỉ giữ một, thay vì hai sân keo nha cai 5 cùng hoạt động riêng biệt như sân keo nha cai 5 quốc tế và quốc nội, trong khi cách xa nhau đến 43km. Có thể chọn một trong hai giải pháp: (1) Xây xong sân keo nha cai 5 Long Thành, chuyển toàn bộ hoạt động keo nha cai 5 quốc tế và quốc nội từ sân keo nha cai 5 Tân Sơn Nhất sang đó, rồi chuyển khu đất sân keo nha cai 5 Tân Sơn Nhất thành một khu trung tâm đô thị mới gắn liền với giao thông công cộng (TOD) để tạo nguồn thu trả lại nợ vay thực hiện dự án sân keo nha cai 5 Long Thành; (2) Nâng cấp sân keo nha cai 5 Tân Sơn Nhất để sử dụng vài thập niên nữa, cho đến khi nó gần đạt ngưỡng phục vụ cao nhất rồi mới quyết định xây sân keo nha cai 5 Long Thành. Lúc đó, dù quyết định chuyển sân keo nha cai 5 Tân Sơn Nhất sang khu đô thị sau khi xây sân keo nha cai 5 Long Thành, nâng cấp hạ tầng vẫn có thể tiếp tục được sử dụng.

Phối cảnh sân keo nha cai 5 quốc tế Long Thành. Ảnh: ACV

Tính toán và so sánh các kịch bản đầu tư không chỉ dựa trên kinh phí cần để xây dựng hoặc nâng cấp sân keo nha cai 5, mà cả kinh phí cho các đầu tư liên quan để giúp tạo nên một trung tâm keo nha cai 5 khu vực. Để biến sân keo nha cai 5 Long Thành thành một trung tâm khu vực tương lai, phải xem sân keo nha cai 5 Long Thành không chỉ là một dự án riêng lẻ, mà là một thành phần của dự án lớn hơn - một khu đô thị sân keo nha cai 5, trong đó, dự án sân keo nha cai 5 Long Thành cần phải tính thêm kinh phí xây dựng các hạ tầng trong và ngoài sân keo nha cai 5, cho các công trình đa chức năng quanh sân keo nha cai 5, và mạng lưới kết nối giao thông. Nhìn như vậy, mới thấy việc duy trì sân keo nha cai 5 Tân Sơn Nhất chắc chắn rẻ hơn nhiều lần so với xây mới sân keo nha cai 5 Long Thành chứ không gần tương đương như tính toán. Ngoài ra, ở vùng lân cận sân keo nha cai 5 Tân Sơn Nhất có rất nhiều công trình không hợp pháp, có nghĩa chi phí đền bù giải tỏa sẽ không cao như đã tính.

Xây dựng trước hệ thống giao thông cao tốc, giao thông công cộng và các dự án trong vùng ảnh hưởng trước, sau đó mới xây dựng sân keo nha cai 5 Long Thành vào thời điểm thích hợp. Chúng ta có thể đầu tư an toàn hơn khi không nóng vội xây dựng để đáp ứng một nhu cầu tương lai chưa chắc chắn, mà sẵn sàng chấp nhận một “thời kỳ bất tiện tạm thời” ngắn khi chúng ta bắt đầu xây dựng sân keo nha cai 5 Long Thành khi sân keo nha cai 5 Tân Sơn Nhất gần đến mức quá tải, không thể nâng cấp tiếp. Điều này bảo vệ chúng ta tránh khỏi khả năng mất mát rất lớn nếu chúng ta gấp gáp xây dựng rồi mới nhận ra sân keo nha cai 5 Long Thành không thực sự cần thiết, không có khả năng trở thành trung tâm keo nha cai 5 cấp khu vực (như trường hợp xây thêm sân keo nha cai 5 quốc tế Mirabel tại Montreal - Cananda mà không sử dụng được, gây thiệt hại hàng chục tỷ đôla Mỹ).

Ngô Viết Nam Sơn