Chiều tối ngày 3.8, UBND TP Hội An, tỉnh Quảng Nam đã tổ chức lễ khánh thành dự án tu bổ di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cái (hay còn gọi là trực tiếp kèo nhà cái Nhật Bản - Lai Viễn Kiều).
Phát biểu tại lễ khánh thành, ông Nguyễn Văn Sơn, Chủ tịch UBND TP Hội An, cho biết Chùa trực tiếp kèo nhà cái là công trình có giá trị đặc biệt về nhiều mặt lịch sử, văn hóa, kiến trúc nghệ thuật, trở thành biểu tượng đặc trưng, là linh hồn của Đô thị cổ Hội An.
Ông Nguyễn Văn Sơn, Chủ tịch UBND TP Hội An, phát biểu tại buổi lễ khánh thành Chùa trực tiếp kèo nhà cái.
Theo ông Sơn, trong khoảng 400 năm tồn tại, kể từ khi khởi dựng, dù được bao thế hệ chính quyền và cư dân Hội An quan tâm gìn giữ, trùng tu, song Chùa trực tiếp kèo nhà cái cũng không thể tránh khỏi sự xuống cấp như bao công trình kiến trúc gỗ khác. Trải qua nhiều giai đoạn của lịch sử, chịu tác động của thời gian, môi trường, nhất là ảnh hưởng của bão lũ hằng năm, công trình đã bị hư hỏng nghiêm trọng, cần phải được tu bổ khẩn cấp.
Sau một thời gian nghiên cứu khá dài, kỹ càng với nhiều cuộc khảo sát, hội thảo, tọa đàm, trao đổi để thống nhất phương án trùng tu, ngày 13.1.2022, UBND tỉnh Quảng Nam đã có Quyết định phê duyệt dự án tu bổ di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cái do UBND TP Hội An làm chủ đầu tư; Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa được giao nhiệm vụ là đơn vị quản lý, tổ chức triển khai thực hiện.
Các đại biểu thực hiện nghi thức khánh thành dự án tu bổ di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cái.
Ngày 28.12.2022, di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cái đượckhởi công trực tiếp kèo nhà cái bổ. Theo ông Sơn, đây là lần đầu tiên mà công trình trực tiếp kèo nhà cái tích được "giải phẫu mở", thực hiện giữa lòng một Đô thị Di sản du lịch nhộn nhịp, người dân, du kháchđược quan sát, tiếp cận và theo dõi, tìm hiểu toàn bộ quá trình thực hiện tu bổ di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cái.
Chủ tịch UBND TP Hội An cho biết với sự khảo sát tỉ mỉ hiện trạng, cân nhắc kỹ lưỡng quan điểm, giải pháp trực tiếp kèo nhà cái bổ, cùng với sự tận tâm của đội ngũ trực tiếp tham gia dự án và ý kiến đóng góp của các chuyên gia về bảo tồn trong và ngoài nước - nhất là các chuyên gia đến từ Nhật Bản, của các ban ngành, đoàn thể liên quan, đặc biệt là sự quan tâm, khích lệ của công chúng, sau hơn 19 tháng triển khai thi công trực tiếp kèo nhà cái bổ,Cận cảnh những điểm nhấn đặc biệt của Chùa Cầu Hội An trước và sau trù.
"Dự án tu bổ di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cái đã đạt được những thành quả tốt đẹp như mong đợi, bảo tồn tối đa các giá trị về kiến trúc, lịch sử, văn hóa của di tích,đáp ứng sự mong mỏicủa những ai yêu mến và trân quý công trình kiến trúc có giá trị đặc biệt này. Việc hoàn thành tu bổ di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cái còn mang ý nghĩa to lớn trong dịp kỷ niệm lần thứ 20 sự kiện Giao lưu văn hóa Hội An - Nhật Bản", Chủ tịch UBND TP Hội An nói.
Sách, ảnh về hoạt động giao lưu văn hoá Hội An - Nhật Bản trưng bày tại vòng cung Chùa trực tiếp kèo nhà cái sau trùng tu. Ảnh: Khiếu Thị Hoài
Rất đông du khách tham quan, chụp ảnh lưu niệm tại di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cái sau trùng tu. Ảnh: Trâm Anh
Chia sẻ tại lễ khánh thành, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Nam Phan Thái Bình cho biết, lễ khánh thành diễn ra đúng vào dịp chào mừng kỷ niệm 20 năm sự kiện Giao lưu Văn hóa Hội An - Nhật Bản càng làm cho ý nghĩa của buổi lễ khánh thành thêm sâu sắc và trang trọng.
Theo ông Bình, Chùa trực tiếp kèo nhà cái là di tích quốc gia, có giá trị đặc biệt trong quần thể kiến trúc Di sản văn hóa hóa thế giới Đô thị cổ Hội An. Đây là công trình lưu giữ những dấu ấn lịch sử tiêu biểu, chiều sâu văn hóa đặc sắc, biểu thị cho truyền thống giao lưu văn hóa quốc tế của mảnh đất và con người Hội An, Quảng Nam nói riêng, cả nước nói chung.
Đây không phải là lần đầu Chùa trực tiếp kèo nhà cái được trùng tu. Công trình này đã trải qua ít nhất 7 lần tu bổ lớn vào các năm 1763, 1817, 1875, 1917, 1962, 1986, 1996. Việc trùng tu lần này là cấp bách vì nếu không công trình có nguy cơ sụp đổ khi mùa mưa bão đến. Vì lẽ đó, việc tu bổ di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cái đặt ra yêu trực tiếp kèo nhà cái rất cao về nhiều mặt cả trong quá trình chuẩn bị và triển khai thi công.
Ông Phan Thái Bình, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Nam, phát biểu tại buổi lễ.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Nam nhấn mạnh, quá trình trùng tu được UBND TP Hội An tiến hành rất kỹ lưỡng về mặt khoa học, lịch sử, văn hóa và các quy trình, thủ tục pháp lý. Có nhiều ý kiến khác nhau về kết quả trùng tu Chùa trực tiếp kèo nhà cái là việc rất bình thường, qua đó cho thấy rất nhiều người yêu mến Chùa trực tiếp kèo nhà cái, Hội An.
"Ngành Văn hóa, thành phố Hội An, lãnh đạo tỉnh luôn trực tiếp kèo nhà cái thị, lắng nghe, tiếp thu, tham khảo để công tác trùng tu các di tích nói riêng và công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di tích tại Hội An cũng như trên địa bàn tỉnh được tốt hơn. Chúng tôi mong muốn tiếp tục nhận được các ý kiến góp ý, gợi mở mang tính xây dựng để ngành văn hóa tiếp tục nghiên cứu, tham khảo và ứng dụng vào thực tiễn", ông Bình nói và hy vọng sau khi được tu bổ, Chùa trực tiếp kèo nhà cái sẽ tiếp tục là điểm đến hấp dẫn, mang lại nhiều giá trị văn hóa và kinh tế cho Hội An.
Với nguồn tư liệu dồi dào thông qua sưu tầm, ghi chép, nghiên cứu, phân tích… trong suốt quá trình chuẩn bị và thi công Dự án tu bổ di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cái, cùng sự tài trợ về kinh phí từ Quỹ Sumitomo – Nhật Bản, Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa đã tập hợp, biên soạn và liên kết với Nhà xuất bản Đà Nẵng đã xuất bản ấn phẩmChùa trực tiếp kèo nhà cáivào tháng 12.2021 và ấn phẩmTu bổ di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cáivào tháng 8.2024 với mong muốn chia sẻ thông tin, giúp độc giả có cái nhìn cặn kẽ, thấu đáo, hiểu rõ hơn về giá trị di tích và quá trình trực tiếp kèo nhà cái tích đặc biệt này.
Lãnh đạo thành phố Hội An tặng hoa và ấn phẩmTu bổ di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cáicho các vị đại biểu là cá nhân, đại diện tổ chức của Nhật Bản.
Cũng tại buổi lễ khánh thành dự án tu bổ di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cái, nhằm tri ân những tổ chức, cá nhân đã tham gia đóng góp tích cực hỗ trợ cho Dự án Tu bổ di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cái, lãnh đạo tỉnh Quảng Nam đã gửi tặng các đại biểu ấn phẩmTu bổ di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cáivàChùa trực tiếp kèo nhà cáimới được Nhà xuất bản Đà Nẵng xuất bản.
Chùa trực tiếp kèo nhà cái là công trình có giá trị tiêu biểu về lịch sử, văn hóa, kiến trúc nghệ thuật và sự giao lưu quốc tế ở đô thị thương cảng Hội An. Trải qua 400 năm tồn tại, dưới tác động khắc nghiệt của điều kiện tự nhiên và thời gian, Chùa trực tiếp kèo nhà cái vẫn luôn được các thế hệ cư dân Hội An trân trọng, gìn giữ cẩn thận và đã trở thành biểu trưng của thành phố Hội An.
Nhiều tư liệu lưu trữ cho biết, từ khi được xây dựng đến cuối thế kỷ 20, Chùa trực tiếp kèo nhà cái đã được tu bổ ít nhất 7 lần vào các năm 1763, 1817, 1875, 1915, 1962, 1986, 1996. Lần tu bổ thứ tám, được khởi công từ ngày 28.12.2022, mục tiêu là giữ gìn sự nguyên vẹn của tổng thể hình thức kiến trúc và kết cấu cho nên từng bộ phận, cấu kiện, hiện vật nguyên gốc, có giá trị lịch sử của di tích đều được trân quý gìn giữ ở mức tối đa có thể.
Sau hơn 19 tháng triển khai thi công tu bổ, cuối tháng 7.2024, dự án tu bổ Chùa trực tiếp kèo nhà cái với sự tham gia tư vấn của nhiều chuyên gia tại Việt Nam và Nhật Bản cùng đội ngũ thợ lành nghề đã được hoàn thành, vừa giữ gìn được yếu tố nguyên gốc, vừa đảm bảo ổn định được kết cấu lâu dài cho di tích, đáp ứng sự mong mỏi của đông đảo người dân và những người yêu mến và trân quý công trình kiến trúc có giá trị đặc biệt này.
Ông Sugi Ryotaro - Nguyên Đại sứ đặc biệt Việt Nam - Nhật Bản, hiện là Cố vấn đặc biệt của Chính phủ Nhật Bản phát biểu tại buổi lễ.
Trong buổi lễ khánh thành dự án tu bổ di tích Chùa trực tiếp kèo nhà cái, cùng với sự hiện diện của nhiều đại biểu Nhật Bản từng có thời gian gắn bó lâu dài với thành phố Hội An, còn có ông Sugi Ryotaro - Nguyên Đại sứ đặc biệt Việt Nam - Nhật Bản, hiện là Cố vấn đặc biệt của Chính phủ Nhật Bản.
Ông Sugi Ryotaro là một nghệ sĩ Nhật Bản có nhiều đóng góp nổi bật đối với mối quan hệ giao văn hóa, tình hữu nghị giữa Nhật Bản với Hội An nói riêng và Việt Nam nói chung. Cách đây 26 năm (năm 1998), trong chuyến công du lần đầu đến Hội An, cùng với nhiều sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa Nhật Bản như: cờ cá chép, búp bê Nhật Bản, chuông gió Edo, và đặc biệt là món quà hết sức có ý nghĩa là một chiếc xe cấp cứu hiện đại, ông đã cùng với thành phố Hội An tổ chức lễ hội Hòa Bình - tiền thân của lễ hội “Giao lưu văn hóa Hội An - Nhật Bản” vô cùng đặc sắc ngày nay.
K.T.H
Khiếu Thị Hoài