Liêm chính bóng đá trực tiếp kèo nhà cái và một nền khoa học có trách nhiệm: cần nỗ lực từ nhiều phía

Theo GS Le Gall, liêm chính bóng đá trực tiếp kèo nhà cái không phải là một “vấn đề”, mà là một ý niệm tích cực về cách thức và phương pháp mà nhà khoa học cần tuân thủ để đáp ứng được yêu cầu của xã hội đối với hoạt động nghiên cứu. Tuy vậy, trong thực tế đó cũng là một thách thức vì trong xã hội có thể tồn tại những quan điểm trái ngược về “sự thật” khoa học.

Chủ tịch Hội đồng liêm chính bóng đá trực tiếp kèo nhà cái Pháp cho rằng, đối với nhà nghiên cứu, cần phải ý thức rõ ràng rằng khoa học không phải là quan điểm hay ý kiến, mà là phương pháp lập luận khách quan, độc lập và kiểm chứng được. "Một nhà khoa học muốn được xã hội tôn trọng thì trước tiên cần phải chứng tỏ mình xứng đáng được tôn trọng".

Một trong những cách thức đảm bảo sự tôn trọng phương pháp khoa bóng đá trực tiếp kèo nhà cái, đó là đánh giá công trình nghiên cứu thông qua cơ chế bình duyệt (peer-review). Đây là điểm khác biệt giữa khoa bóng đá trực tiếp kèo nhà cái so với nhiều lĩnh vực khác của xã hội, giúp bảo đảm tính khách quan và xác thực của các khám phá khoa bóng đá trực tiếp kèo nhà cái, hoặc kiểm chứng những kết quả bất thường, thiếu tính thuyết phục. Nhưng cũng chính trong cơ chế bình duyệt này vẫn có những lỗ hổng khiến cho chất lượng bình duyệt không phải lúc nào cũng đạt được mức độ kì vọng. Nhiều hình thức gian lận tinh vi trong chế biến dữ liệu, nguỵ tạo kết quả, đạo văn khoa bóng đá trực tiếp kèo nhà cái,… đã xuất hiện và vẫn đang tồn tại dai dẳng trong cộng đồng khoa bóng đá trực tiếp kèo nhà cái.

Các diễn giả tham gia hội thảo trực tuyến “Sự thật không phải sự thật: liêm chính bóng đá trực tiếp kèo nhà cái vì một nền khoa học có trách nhiệm”.

Để xây dựng một nền khoa học có trách nhiệm, cần phải quan tâm đầy đủ đến cả ba cột trụ: đạo đức nghiên cứu khoa học, tính liêm chính của nhà khoa học, và đạo đức nghề nghiệp của viên chức nghiên cứu. Như một chiếc ghế ba chân, bất cứ chân nào yếu đều có thể làm chiếc ghế đổ sụm. Các nguyên lí đạo đức nghiên cứu do cộng đồng khoa học và cộng đồng xã hội định ra. Các quy tắc liêm chính bóng đá trực tiếp kèo nhà cái do mỗi nhà nghiên cứu thực hành vận dụng trong công việc của mình. Và các quy định đạo đức nghề nghiệp dùng để kiểm soát và phòng ngừa các mối xung đột lợi ích có thể nảy sinh khi viên chức nghiên cứu thực hiện hoạt động khoa học đồng thời với nhiều cơ quan, tổ chức khác nhau.

Trong ba cột trụ đó, tính liêm chính của cá nhân nhà nghiên cứu biểu hiện qua bốn tiêu chí: độ tin cậy (reliability), tính trung thực (honesty), sự tôn trọng (respect) và tính trách nhiệm (accounability). Đây là các nguyên tắc cốt lõi của Bộ Quy tắc ứng xử châu Âu về liêm chính trong nghiên cứu khoa bóng đá trực tiếp kèo nhà cái, ban hành lần đầu vào năm 2005.

Nếu như đạo văn khoa bóng đá trực tiếp kèo nhà cái, giả mạo và nguỵ tạo dữ liệu là các hành vi sai phạm hiển nhiên, thì trong thực tế hiện nay tồn tại một “vùng xám” (grey area) có biên độ khá rộng, bao gồm hàng loạt các vi phạm về tính trung thực, độ tin cậy, sự tôn trọng hoặc khả năng truy xuất nguồn gốc kết quả nghiên cứu. Các hành vi sai phạm phổ biến nhất là xé lẻ kết quả nghiên cứu (salami-slicing), tô hồng kết quả (beautification), lạm dụng chữ kí (undue signatures), trích dẫn thiên vị (biased references), che giấu dữ liệu (withholding results), dùng sai dữ liệu thống kê (statistical misuse)... Tuy nhiên, trên bình diện chung thì mức độ vi phạm trong cộng đồng khoa bóng đá trực tiếp kèo nhà cái toàn cầu vẫn ở một biên độ rất thấp, với tỉ lệ các bài báo bị rút lại do sai phạm ở mức dưới 1/1.000.

Một trong các sai phạm nêu trên được các đại biểu Việt Nam quan tâm, đó là vấn đề lạm dụng chữ kí. Nhiều câu hỏi đặt ra xoay quanh một tình huống giả định rằng khi một nhà nghiên cứu thuộc biên chế chính thức của một trường này, nhưng khi công bố kết quả nghiên cứu trên tạp chí khoa bóng đá trực tiếp kèo nhà cái quốc tế thì khai báo nhiệm sở (affiliation) là một trường khác, thì các trường đại bóng đá trực tiếp kèo nhà cái và viện nghiên cứu Pháp xử lí như thế nào. Tương tự, nếu nhà nghiên cứu đó hợp tác bán thời gian với một trường khác, thì khi công bố có được quyền khai báo nhiệm sở ở trường hợp tác thay cho trường chủ quản được hay không.

GS Le Gall cho biết, ở Pháp có quy định rất rõ ràng về việc khai báo nhiệm sở công tác khi công bố kết quả nghiên cứu trên các tạp chí khoa bóng đá trực tiếp kèo nhà cái quốc tế. Theo đó, nhà nghiên cứu phải có nghĩa vụ khai báo nhiệm sở công tác chính của mình trong các ấn phẩm khoa bóng đá trực tiếp kèo nhà cái. Khi có hợp tác với các trường hay tổ chức nghiên cứu khác trong quá trình thực hiện các hoạt động nghiên cứu, tác giả có thể khai báo đồng thời nhiệm sở chính và nhiệm sở hợp tác, nhưng nếu bỏ qua hẳn nhiệm sở chính thì đó là điều không thể chấp nhận được.

Trong trường hợp một đối tác bên ngoài chỉ hỗ trợ tài chính mà không có vai trò gì khác trong quá trình tiến hành các hoạt động nghiên cứu, thì tác giả có thể ghi lời cảm ơn, nhưng không thể xem đó là nhiệm sở của tác giả khi đứng tên đăng bài báo. Đây là nguyên tắc xuyên suốt, vì nhiệm sở kèm theo tên tác giả của các công trình khoa bóng đá trực tiếp kèo nhà cái là việc do các trường đại bóng đá trực tiếp kèo nhà cái hay viện nghiên cứu quy định, chứ không phải do cá nhân tác giả lựa chọn. Nếu có sự hợp tác giữa hai trường hay viện nghiên cứu, việc khai báo nhiệm sở công tác của tác giả sẽ do hai tổ chức thoả thuận với nhau, chứ không phải do tự nhà nghiên cứu quyết định khai báo bên này hay bên kia.

Chia sẻ kinh nghiệm xây dựng hệ thống phát triển liêm chính bóng đá trực tiếp kèo nhà cái tại Pháp, GS Le Gall cho rằng chính nước Pháp đã đi sau so với nhiều nước khác, đặc biệt là khu vực Bắc Mỹ và Bắc Âu. Nhưng nhờ sự kiên trì và những nỗ lực bền bỉ suốt từ năm 2010, quốc gia này đã có những bước tiến đáng kể trong lĩnh vực này. Trong đó, đáng kể nhất là việc thành lập Văn phòng Liêm chính bóng đá trực tiếp kèo nhà cái Pháp (OFIS) và xây dựng mạng lưới các cán bộ đại diện liêm chính tại các trường đại học và viện nghiên cứu. Đồng thời, nền tảng pháp lý cũng được hoàn thiện nhằm điều tiết tốt hơn các hoạt động nghiên cứu khoa học, đào tạo tiến sĩ, đạo đức nghề nghiệp của viên chức nghiên cứu và các bộ quy tắc ứng xử hay thoả ước về liêm chính trong nghiên cứu khoa học.

Từ kinh nghiệm của nước Pháp, GS Le Gall cho rằng để thực sự phát triển tinh thần liêm chính trong cộng đồng khoa bóng đá trực tiếp kèo nhà cái, cần phải có nỗ lực từ nhiều phía, ở cả ba cấp độ: cơ sở nghiên cứu, quốc gia và quốc tế. Trong đó, vai trò quan trọng và thiết yếu đầu tiên vẫn là cá nhân nhà nghiên cứu. Vì dù mỗi cơ sở nghiên cứu và mỗi nhà nghiên cứu có thể có những định hướng chuyên môn khác nhau, nhưng tất cả đều có những nguyên tắc chung về phương pháp cần tuân thủ, nhằm không ngừng đóng góp cho xã hội những khám phá, hiểu biết khoa bóng đá trực tiếp kèo nhà cái mới có giá trị.

Giá trị cốt lõi nhất mà nhà khoa học cần đảm bảo trong công việc của mình là tính trung thực. Tập trung vào chất lượng tự thân trong công việc nghiên cứu, đòi hỏi cao ở chính bản thân về sự liêm chính, không thoả hiệp với những hành vi gian dối khi xuất bản kết quả nghiên cứu, đó chính là lời khuyên dành cho mọi nhà nghiên cứu trẻ muốn phát triển và củng cố tinh thần liêm chính bóng đá trực tiếp kèo nhà cái của mình.

Nga Đỗ