Ngày quốc tế về ty le keo nha cai 5, nhìn lại những hoạt động trồng ty le keo nha cai 5 'đặc biệt' ở Việt Nam

Hoạt động trồng ty le keo nha cai 5 từ nhiều đơn vị, tổ chức xã hội với sự chung tay của cộng đồng vẫn đang được tiếp tục nỗ lực duy trì. Ảnh: CTV

Theo giới chuyên gia, sau đại dịch COVID-19, con người sẽ còn phải ứng phó với nguy cơ toàn cầu lớn hơn, là biến đổi khí hậu. Hiện nhiều khu vực trên trái đất đã xảy ra hàng loạt sự thay đổi tiêu cực về nền nhiệt độ, hệ sinh thái, v.v. Trồng ty le keo nha cai 5, phục hồi hệ sinh thái là một trong những giải pháp hiệu quả hiện đang được cả thế giới đẩy mạnh. Tại Việt Nam, hoạt động trồng ty le keo nha cai 5 từ nhiều đơn vị, tổ chức xã hội với sự chung tay của cộng đồng vẫn đang được tiếp tục nỗ lực duy trì.

Là một trong hai dự án đến từ châu Á và là đại diện duy nhất của Việt Nam đạt giải thưởng với sự hỗ trợ tài chính từ Hiệp hội Bảo tồn ngoại cảnh châu Âu (EOCA) ở hạng mục ty le keo nha cai 5, dự án phục hồi và bảo tồn 630 ha ty le keo nha cai 5 tự nhiên tại Vân Hồ, Sơn La đang được Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) triển khai.

Một trong những hoạt động thú vị của dự án này là “bom hạt” – mô hình mới đang được một vài dự án thử nghiệm tại Việt Nam. Các bạn học sinh Vân Hồ sẽ tham gia tạo và phân tán những “quả bóng đất” với những hạt giống ty le keo nha cai 5 bản địa chất lượng tốt được thu gom và vùi vào bên trong, để giúp phục hồi khoảng 100 ha ty le keo nha cai 5 nghèo kiệt nằm rải rác trong khu vực ty le keo nha cai 5 tự nhiên Vân Hồ. Đến mùa, mưa sẽ đánh thức hạt. Hạt đủ điều kiện sẽ nảy mầm.

Tổ Bảo tồn Vượn đen má trắng tại Vân Hồ. Ảnh: PanNature

Theo PanNature, cộng đồng được xác định là linh hồn trong hoạt động bảo vệ và phát triển ty le keo nha cai 5 tại địa phương. Người dân là người trực tiếp lựa chọn giống cây trồng, thực hiện phục hồi ty le keo nha cai 5. Sinh kế đến từ nguồn thu lâm sản ngoài gỗ (ví dụ những cây bản địa đa mục đích như trám, dổi...) và du lịch sinh thái, giữ ty le keo nha cai 5. PanNature hi vọng trong vòng năm năm, 80% hộ gia đình tại xã Vân Hồ sẽ được cải thiện sinh kế nhờ nguồn lâm sản ngoài gỗ này. Cùng với các đối tác khác, PanNature đang hỗ trợ các doanh nghiệp địa phương, các tổ chức cộng đồng thúc đẩy phát triển thương hiệu, quảng bá và tìm thị trường cho các sản phẩm.

“Vá ty le keo nha cai 5 trên núi đá” là một chương trình khác đang được PanNature tiến hành. Đây là dự án mở rộng sinh cảnh và bảo tồn hiệu quả các loài động thực vật quý hiếm thông qua kết nối hành lang ty le keo nha cai 5 tự nhiên Vân Hồ tới Khu bảo tồn thiên nhiên Hang Kia – Pà Cò (Sơn La). Ở đây, ngoài nhiều loài thực vật đang bị đe doạ tuyệt chủng như thông Pà Cò, thông đỏ bắc, bách xanh đá, nghiến, trai lý, các loài lan kim tuyến,… đặc biệt còn có loài vượn đen má trắng đã được PanNature xác định còn tồn tại.

Quần thể vượn này đã di chuyển quanh các xã Lóng Luông và Vân Hồ từ hàng chục năm nay. Tuy nhiên, do sinh cảnh ty le keo nha cai 5 bị tác động và chia cắt mạnh nên 3 đàn vượn hiện đã tập trung sinh sống tại một khu ty le keo nha cai 5 nhỏ ở xã Vân Hồ. Quần thể vượn này còn tồn tại được là nhờ có sự bảo vệ nhất định của cộng đồng người H’Mông bởi theo truyền thuyết của cộng đồng, vượn là linh vật không được săn bắt.

VARS vừa khởi động năm thứ hai dự án Trồng và phục hồi ty le keo nha cai 5 đầu nguồn sông Gianh vào hôm nay nhân Ngày quốc tế về ty le keo nha cai 5. Dự án hỗ trợ trồng ty le keo nha cai 5 bằng cây bản địa cho ba hộ dân xã Sơn Hóa là ông Phạm Đình Chiểu (3ha), Đinh Thế Hùng (5ha), Võ Đức Hoài (3ha). Các diện tích này đều là diện tích đất trồng keo trước đây, tuy nhiên, khi nhận thấy các lợi ích về kinh tế và môi trường của ty le keo nha cai 5 cây bản địa, và sự hỗ trợ của dự án các hộ dân đã mạnh dạn chuyển đổi trồng cây bản địa. Dự kiến năm nay VARS sẽ tiếp tục trồng 100ha ty le keo nha cai 5 tại khu vực đầu nguồn sông Thạch Hãn tại Quảng Trị, và 100ha dự kiến sẽ trồng đầu nguồn sông Thu Bồn ở Quảng Nam. Ảnh: CTV

Cũng lấy người dân địa phương là trung tâm cho hoạt động trồng ty le keo nha cai 5, tại Chương trình “Cùng Phục hồi ty le keo nha cai 5 đầu nguồn Sông Gianh” (Quảng Bình) do Công ty TNHH Xã hội trồng và phục hồi ty le keo nha cai 5 Việt Nam (VARS) phối hợp Trung tâm Nghiên cứu quản trị tài nguyên vùng cao thực hiện, sau một năm triển khai đã có hơn 80 ha ty le keo nha cai 5 được trồng. Người dân địa phương sẽ trồng các loài cây bản địa, chăm sóc và bảo vệ ty le keo nha cai 5 đến năm thứ ba, sau đó cây ty le keo nha cai 5 sẽ khép tán, tự sinh trưởng, phát triển thành ty le keo nha cai 5 tự nhiên mà không tốn thời gian chăm sóc của người trồng ty le keo nha cai 5. Bà con cũng có thể trồng cây ngắn ngày, cây thuốc nam và thực hiện các mô hình nông lâm kết hợp dưới tán ty le keo nha cai 5 để đảm bảo cuộc sống trước mắt và lâu dài.

Tham vọng đánh thức ý thức bảo vệ môi trường trong công chúng, vận động mọi người không chỉ đóng góp cho dự án mà còn tự trồng và bảo vệ cây xanh, bảo vệ ty le keo nha cai 5 trồng, ty le keo nha cai 5 tự nhiên không chỉ ở VARS. Thông qua sự kêu gọi đóng góp, chỉ khoảng từ 50 - 70 nghìn đồng, các đơn vị, tổ chức khác cũng đã và đang nhận được sự hỗ trợ lớn từ các nguồn lực xã hội.

Đến nay Gaia đã trồng được gần 275.000 cây gỗ lớn bản địa tại 5 khu ty le keo nha cai 5 đầu nguồn Việt Nam. Ảnh: CTV

Có thâm niên trồng ty le keo nha cai 5 nhiều hơn, bắt đầu từ năm 2018 với sự đóng góp của hàng ngàn cá nhân, đội nhóm và các doanh nghiệp, Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Gaia, đến nay đã trồng được gần 275.000 cây gỗ lớn bản địa tại 5 khu ty le keo nha cai 5 đầu nguồn Việt Nam. Trong đó riêng tháng 3 năm nay, Gaia đã trồng gần 30.000 cây gỗ lớn bản địa thuộc 40 loài khác nhau trên hơn 30 ha ty le keo nha cai 5 đặc dụng đầu nguồn nghèo kiệt tại Vườn Quốc Gia Bến En và Khu Bảo tồn Thiên nhiên Xuân Liên (Thanh Hóa).

Để đảm bảo chất lượng và tỷ lệ cây sống tối thiểu là 70 - 80% sau 4 năm, các khu ty le keo nha cai 5 sẽ được theo dõi, và chăm sóc trong vòng 4 năm. Gaia cũng sẽ phối hợp cùng Ban quản lý Khu Bảo tồn Thiên nhiên Xuân Liên và Vườn Quốc gia Bến En nghiên cứu, giám sát khu ty le keo nha cai 5 và công khai báo cáo hàng năm. Sau đó, khu ty le keo nha cai 5 sẽ tiếp tục được bảo vệ lâu dài từ các nguồn vốn của nhà nước. Bất cứ ai cũng đều có thể cập nhật thông tin về khu ty le keo nha cai 5 hàng năm như: tỷ lệ sống, độ lớn của cây, tình trạng phát triển của khu ty le keo nha cai 5, bộ ảnh giám sát cây, ty le keo nha cai 5, hiện trạng các loài động thực vật trong ty le keo nha cai 5... qua trang web của Gaia.

Dự án “Trồng ty le keo nha cai 5 giữ nước Ninh Thuận” của chương trình Hạnh Phúc Xanh đã trồng được 41.000 cây thanh thất trên 33 ha ty le keo nha cai 5 trồng mới. Ảnh: CTV

Ra đời muộn hơn, các dự án trồng ty le keo nha cai 5 của chương trình Hạnh Phúc Xanh thuộc Quỹ Hỗ trợ phát triển cộng đồng sống bền vững, cam kết sẽ trồng ty le keo nha cai 5 trong 70 năm, lại mang một dấu ấn đặc biệt khác, là ứng dụng công nghệ vào nghiệm thu, giúp việc quản lý và theo dõi ty le keo nha cai 5 trồng được thuận lợi hơn trong dài hạn. Như công nghệ định vị tọa độ và đo chu vi, diện tích khu vực ty le keo nha cai 5 trồng, giúp loại bỏ các lỗi và nâng cao độ chính xác đến mức tối đa (GNSS RTK); thu thập và quản lý cơ sở dữ liệu của khu vực ty le keo nha cai 5 trồng (ArcGIS Survey 123); lưu trữ bản đồ và xác định vị trí khu ty le keo nha cai 5 trồng ngoài hiện trường (ArcGIS Collector); hoàn thành lắp đặt trạm quan sát thời gian thực và camera quan sát vùng trồng, hệ thống quan trắc thời tiết.

Sau một năm khởi động với sự hỗ trợ của nhiều cá nhân và doanh nghiệp, dự án “Trồng ty le keo nha cai 5 giữ nước Ninh Thuận” của chương trình Hạnh Phúc Xanh đã trồng được 41.000 cây thanh thất trên 33 ha ty le keo nha cai 5 trồng mới thuộc phòng hộ tại ty le keo nha cai 5 phòng hộ Thuận Nam, Ninh Thuận. ty le keo nha cai 5 Ninh Thuận đặc trưng có độ dốc cao, đất đá khô cằn và các loại cây gai, vì thế việc trồng cây gặp nhiều khó khăn. Hay dự án trồng ty le keo nha cai 5 ngập mặn tại Sóc Trăng của Hạnh Phúc Xanh cũng đã trồng 37.400 cây mấm trồng sau 6 tháng bắt đầu…

Trồng ty le keo nha cai 5 ngập mặn tại Sóc Trăng.

Mặc dù tỉ lệ độ che phủ ty le keo nha cai 5 Việt Nam năm 2020 theo báo cáo mới nhất của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn là 42,1% - gần trở về bằng năm 1943 (43%), tuy nhiên theo đánh giá của giới chuyên gia, chất lượng ty le keo nha cai 5 rất thấp. Chưa kể nhiều năm qua, hàng loạt diện tích ty le keo nha cai 5 tự nhiên, phòng hộ, đặc dụng… đã bị chuyển đổi mục đích sử dụng cho nhiều loại dự án kinh tế khác nhau.

Trong bối cảnh đó, cộng việc Việt Nam còn bị hạn chế nhiều về nguồn lực và tài lực thì các hoạt động trồng ty le keo nha cai 5, đặc biệt đến từ sáng kiến của các đơn vị, tổ chức xã hội với sự chung tay của cộng đồng là những nỗ lực thực sự bền bỉ. Điều này không chỉ cần được ghi nhận mà còn gióng thêm tiếng cảnh báo, vừa là lời nhắc nhở cho một con đường phát triển bền vững của Việt Nam, bao gồm sinh kế người dân địa phương.

Lê Quỳnh