Nghị quyết mới cho soi kèo nhà cái hôm nayHCM: Cần trao quyền tự chủ cao hơn và nhiều hơn

Dự thảo này được Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp UBND soi kèo nhà cái hôm nayHCM cùng các bộ, cơ quan liên quan hoàn thiện hồ sơ; Bộ Tư pháp thẩm định, hoàn thiện trình Chính phủ cho ý kiến và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua tại kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV. Nghị quyết này sẽ thay thế Nghị quyết 54 hiện hành.

Nhắc lại, năm 2017 Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 54 về cơ chế chính sách đặc thù cho soi kèo nhà cái hôm nayHCM, có thời hiệu đến hết năm 2022. Cuối năm 2022, tại phiên họp thứ 16 kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XV đã đồng ý cho phép soi kèo nhà cái hôm nayHCM tiếp tục thực hiện Nghị quyết 54 thêm một năm, đến hết ngày 31.12.2023, theo đề nghị của Chính phủ.

 Một trong những nội dung mới của nghị quyết lần này là soi kèo nhà cái hôm nay. Thủ Đức được giao nhiều thẩm quyền để tự chủ phát triển. Ảnh: Soha

Dự thảo nghị quyết lần này có một số  nội dung của Nghị quyết 54, và sau đây là những nội dung chính gồm 10 điều đối với 6 lĩnh vực và một nội dung về cơ chế phân cấp, phân quyền, ủy quyền và tổ chức bộ máy hành chính thành phố Thủ Đức. Trong đó, 6 lĩnh vực là quản lý đầu tư; tài chính ngân sách; quản lý đô thị và tài nguyên môi trường; ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào soi kèo nhà cái hôm nayHCM; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; tổ chức bộ máy, phân cấp, phân quyền, ủy quyền và cán bộ, công chức, viên chức, người lao động.

Một vài nội dung cụ thể liên quan quản lý đầu tư (trích dự thảo): sau khi bố trí đủ vốn ngân sách địa phương cho các chương trình dự án, nhiệm vụ trong tổng số vốn đầu tư công trung hạn ngân sách địa phương đã được Quốc hội quyết định, trường hợp có tăng chi phát triển từ nguồn tăng thu ngân sách địa phương, HĐND soi kèo nhà cái hôm nayHCM được phân bổ cho các chương trình dự án nhiệm vụ mới và bổ sung vào kế hoạch đầu tư công trung hạn, báo cáo Quốc hội kết quả vào giữa kỳ và cuối kỳ kế hoạch.

HĐND soi kèo nhà cái hôm nayHCM có quyền quyết định mức tăng thuế suất thuế sử dụng đất phi nông nghiệp (không quá 5 lần mức thu hiện hành), tăng mức thuế suất thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động chuyển nhượng nhà đất thứ 2 trở lên (mức tăng không quá 2 lần mức hiện hành). HĐND soi kèo nhà cái hôm nayHCM quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa dưới 500 ha phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cấp có thẩm quyền quyết định.

Về thu hút đầu tư: ban hành danh mục ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào soi kèo nhà cái hôm nayHCM, cùng các điều kiện ưu đãi.

Một nội dung mới là về tổ chức bộ máy: được phép thành lập Sở An toàn thực phẩm.

HĐND soi kèo nhà cái hôm nayHCM có thẩm quyền quyết định cơ cấu số lượng công chức phường xã, quyết định sử dụng ngân sách thành phố để chi thu nhập bình quân tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức.

Về tổ chức bộ máy soi kèo nhà cái hôm nay. Thủ Đức: HĐND, UBND, Chủ tịch UBND soi kèo nhà cái hôm nayHCM quyết định giao một số chức năng nhiệm vụ thuộc thẩm quyền cho HĐND, UBND, Chủ tịch UBND soi kèo nhà cái hôm nay. Thủ Đức trong các lĩnh vực quản lý đầu tư, tài chính ngân sách, quản lý kinh tế, đô thị và tài nguyên môi trường, văn hóa xã hội; tổ chức bộ máy hành chính của chính quyền đô thị và cán bộ, công chức, viên chức.

Ngoài ra còn các nội dung chi tiết khác, đều nhắm tới việc tháo gỡ, phân cấp/ủy quyền cho chính quyền soi kèo nhà cái hôm nayHCM, nhằm huy động hai nguồn lực chính là tài nguyên đất đai và ngân sách địa phương để đầu tư phát triển/vận hành quản trị thành phố.

Dự thảo Nghị quyết cũng nêu “Trường hợp có quy định khác nhau về cùng một vấn đề giữa nghị quyết này với luật, nghị quyết khác của Quốc hội thì áp dụng quy định của nghị quyết này. Trường hợp văn bản quy phạm pháp luật khác có quy định cơ chế chính sách ưu đãi hơn hoặc thuận lợi hơn nghị quyết này thì việc áp dụng do HĐND soi kèo nhà cái hôm nayHCM quyết định”.

Vì sao phải tiếp tục thí điểm các chính sách mới bằng hình thức một nghị quyết mới của Quốc hội? Bài học nào rút ra sau 5 năm áp dụng chính sách đặc thù cho soi kèo nhà cái hôm nayHCM?

Nội dung các bài viết của chuyên đề sẽ đi sâu phân tích với góc nhìn khác nhau, từ khía cạnh chủ trương chính sách, đến cơ sở pháp lý. Qua đó, cũng sẽ thấy các kiến nghị, góp ý nghị quyết mới cho soi kèo nhà cái hôm nayHCM cần trao quyền tự chủ cao hơn và nhiều hơn.

* * *

Ông Huỳnh Thanh Nhân -  Giám đốc Sở Nội vụ soi kèo nhà cái hôm nayHCM:

Thành phố mong muốn  phát triển kinh tế - xã hội theo mô hình  chính quyền đô thị

Trong quá trình dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết 54, chúng tôi tham mưu tại Điều 9 về tổ chức bộ máy của soi kèo nhà cái hôm nayHCM.

Ông Huỳnh Thanh Nhân. Ảnh: CTV

Thông qua những kiến nghị, đề xuất tại nội dung này, soi kèo nhà cái hôm nayHCM mong muốn tăng cường phân cấp, ủy quyền trong thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội theo mô hình chính quyền đô thị. Từ đó tạo tính thông suốt, liên thông trong tổ chức bộ máy, đảm bảo nguồn lực thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước và xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh. Bên cạnh tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm, Thành phố bảo đảm nhiệm vụ kiểm tra, giám sát của Quốc hội, Chính phủ, HĐND các cấp và cơ chế kiểm soát quyền lực, thực hiện công khai minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Tôi cho rằng các nội dụng đề xuất về cơ chế, chính sách có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với bối cảnh thực tiễn phát triển Thành phố và phù hợp với khả năng cân đối nguồn lực nhà nước, trên cơ sở huy động đa dạng các nguồn lực xã hội để tập trung vào phát triển nhanh kết cấu kinh tế - xã hội, từng bước giải quyết các thách thức, đáp ứng yêu cầu của giai đoạn phát triển mới. Đó cũng là phương cách giải quyết những vấn đề lớn, vướng mắc, tồn tại, tháo gỡ các điểm nghẽn, nút thắt tạo động lực mới cho soi kèo nhà cái hôm nayHCM phát triển bền vững.

Trên cơ sở đánh giá sơ kết, tổng kết việc triển khai thực hiện các cơ chế, chính sách được thực hiện thí điểm tại Nghị quyết, Chính phủ sẽ báo cáo Quốc hội về kết quả thực hiện và sau đó đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật.

PGS-TS. Nguyễn Văn Trình, Nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển soi kèo nhà cái hôm nayHCM:

Các đề xuất tài chính ngân sách  vẫn còn lắt nhắt

Đối với vấn đề tài chính ngân sách của soi kèo nhà cái hôm nayHCM, dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết 54 có những điểm tiến bộ như dự toán chi ngân sách của quận huyện, thực hiện dự án liên vùng của HĐND soi kèo nhà cái hôm nayHCM, các chính sách cho Công ty Đầu tư tài chính nhà nước soi kèo nhà cái hôm nayHCM (HFIC), sử dụng vốn vay trong và ngoài nước, hoặc Thành phố được thu tiền duy tu, tái tạo cơ sở hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất từ các doanh nghiệp…

Nhưng theo tôi, các đề xuất đều rất lắt nhắt không có hệ thống, không có tầm chiến lược lớn. Thật ra, ngân sách giữa trung ương và địa phương mới là quan trọng. Theo tôi, cần đề xuất phân chia rõ nhiệm vụ giữa trung ương và địa phương và ngân sách trung ương với địa phương phải phù hợp với nhiệm vụ của địa phương đó. Nói chính xác là nghĩa vụ của anh nào nhiều hơn, trọng trách anh lớn hơn, thì anh được thu những khoản thu nào, được để lại để chi cho những nhiệm vụ đó. Tôi cho rằng nên thí điểm cái này cho soi kèo nhà cái hôm nayHCM.

PGS-TS. Nguyễn Văn Trình - Nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển soi kèo nhà cái hôm nayHCM. Ảnh: CTV

Ở các nước, như tôi nghiên cứu bên Úc, thông thường ngân sách sẽ được căn cứ vào nhiệm vụ của trung ương và địa phương để phân bổ. Vậy phân chia rõ loại thuế nào trung ương thu, thuế nào địa phương thu, loại thuế nào địa phương thu phải chuyển về trung ương (thu hộ) và cái nào địa phương thu mà được giữ lại. Chứ không thể gộp chung như hiện nay rồi để lại cho Thành phố 18% hay 21%. Về hỗ trợ, thì chỉ có trung ương hỗ trợ địa phương chứ không có chuyện ngược lại.

Sự manh mún còn thể hiện ở các đề xuất liên quan đến thuế phí. Bài học từ thực hiện Nghị quyết 54 trước đây, đưa ra các loại thuế, phí mới vừa lẻ mẻ vừa không dễ thực hiện, như thu phí lòng lề đường, hay thu phí ô tô đi vào nội ô. Muốn làm mấy cái này phải đầu tư cơ sở hạ tầng rất lớn phục vụ việc thu phí, tính ra chi phí đó còn lớn hơn khoản thu được, chưa kể còn bị dân chúng phản ứng.

Về thuế, chúng ta đang định đánh thuế vào sở hữu tài sản nhà đất thứ hai trở đi nhằm tránh đầu cơ, nhưng hợp lý không nếu đề xuất thí điểm cho soi kèo nhà cái hôm nayHCM? Gọi là “tự chủ” rồi bắt Thành phố làm trước sẽ đánh thẳng vào người dân và nhà đầu tư trên địa bàn này. Họ sẽ không đầu tư ở đây nữa mà di chuyển qua tỉnh thành khác. Hay đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với những mặt hàng như rượu, bia. Thực ra, thuế này đang áp dụng chung trên cả nước, tự dưng bây giờ nâng lên ở riêng trên địa bàn soi kèo nhà cái hôm nayHCM thì nhà sản xuất không đặt nhà máy ở Thành phố nữa. Người ta sẽ di chuyển lên Bình Dương, về Long An, Bà Rịa - Vũng Tàu để hưởng chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt chung. Sau đó họ lại mang sản phẩm trở lại soi kèo nhà cái hôm nayHCM để bán và như vậy Thành phố chỉ thu được có mỗi thuế giá trị gia tăng mà thôi!

Bàn đi bàn lại tôi thấy vẫn chưa thực hiện được cơ chế tài chính nào gọi là khả dĩ cho soi kèo nhà cái hôm nayHCM tự chủ cả. Trước đây, Nghị quyết 54 chỉ làm được một quyền tự chủ để trả thu nhập tăng thêm bằng nguồn thu dư của Thành phố cho cán bộ, công chức. Nhưng đến giờ vẫn chưa đề nghị cho các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn được sử dụng quỹ thặng dư của cải cách tiền lương để tăng lương cho cán bộ, nhân viên mà không phải chờ theo định kỳ kế hoạch cải cách tiền lương của Chính phủ.

Ngoài ra, đề xuất hằng năm ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách Thành phố không quá 70% số tăng thu ngân sách trung ương, từ các khoản thu phân chia giữa ngân sách trung ương và địa phương so với dự toán Chính phủ giao là còn quá thấp. Nên đề xuất tăng hẳn lên 80-90%.

Dự thảo tiếp tục đưa vào mục ngân sách Thành phố được hưởng 50% khoản thu tiền sử dụng đất khi bán tài sản công gắn liền trên đất theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công... là cũ rồi, cả 3 năm thực hiện theo Nghị quyết 54 đến giờ có thu được gì đâu. Các tổng công ty trung ương không dám cổ phần hóa vì không có cơ sở để định giá tài sản công. Ai cũng sợ sau này bị hồi tố vì gây thất thoát tài sản nhà nước...

Duy Thông - Quốc Ngọcthực hiện