Người Việt bị ung thư ty le keo nha cai 5 nhiều nhất thế giới

Báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2018 cho thấy ung thư ty le keo nha cai 5 là một trong 5 loại gây tử vong hàng đầu, ước tính 782.000 ca tử vong mỗi năm. Gánh nặng ung thư ty le keo nha cai 5 đến từ người nhiễm viêm ty le keo nha cai 5 B và C, lạm dụng rượu, ăn thực phẩm chứa nấm mốc aflatoxin.

Gần 85% bệnh nhân ung thư ty le keo nha cai 5 xảy ra ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Theo GLOBOCAN 2018, Việt Nam xếp trong nhóm những nước mắc ung thư ty le keo nha cai 5 cao nhất thế giới. Tỷ lệ mắc bệnh là 23,2 trên 100.000 người ở cả hai giới. Trung Quốc cũng trong nhóm nước báo động trên bản đồ ung thư ty le keo nha cai 5 thế giới, với tỷ lệ 25,7 trong 100.000 dân.

Giáo sư Nguyễn Chấn Hùng, Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam cho biết ung thư ty le keo nha cai 5 là ung thư tế bào nguyên phát của ty le keo nha cai 5. Ở nước ta ung thư ty le keo nha cai 5 thường gặp hàng đầu ở cả nam lẫn nữ, nguy cơ ở đàn ông gấp ba lần phụ nữ. Bệnh khó phát hiện sớm nên tỷ lệ chữa khỏi thấp.

Theo giáo sư Hùng, ung thư ty le keo nha cai 5 tiến triển thầm lặng, ban đầu không có triệu chứng. Sau đó xuất hiện các triệu chứng khá mờ nhạt, dễ nhầm lẫn như cảm giác ăn không ngon, khó tiêu, mệt, nặng ở dưới bờ sườn bên phải. Bệnh nhân đến gặp bác sĩ thường khi bướu đã lan rộng. Giai đoạn trễ thường có các triệu chứng như bụng trướng nước, không thèm ăn, mệt mỏi, vàng da...

Việt Nam nằm trong nhóm nước có người mắc ung thư ty le keo nha cai 5 nhiều nhất, biểu thị bằng màu xanh đậm trên bản đồ ung thư ty le keo nha cai 5 thế giới. Ảnh: GLOBOCAN

Phó giáo sư Nguyễn Tấn Cường, Giám đốc Y khoa Bệnh viện Quốc tế City cho biết khoảng 10-20% bệnh nhân xơ ty le keo nha cai 5 có thể chuyển sang ung thư ty le keo nha cai 5. Bệnh nhân nhiễm virus viêm ty le keo nha cai 5 B có xác suất ung thư ty le keo nha cai 5 cao gấp 200 lần người bình thường. Viêm ty le keo nha cai 5 virus B, C là yếu tố nguy cơ chủ yếu của ung thư ty le keo nha cai 5. Các virus viêm ty le keo nha cai 5 B, C gây xơ ty le keo nha cai 5, gặp ở 80-90% người bệnh ung thư ty le keo nha cai 5.

WHO cảnh báo nếu không hành động rộng khắp và nhanh chóng, số người mang virus viêm ty le keo nha cai 5 sẽ tăng cao trong những năm tới. Dự đoán có khoảng 20 triệu người chết do viêm ty le keo nha cai 5 trong các năm 2015-2030. Hiện thế giới có 325 triệu người đang nhiễm virus viêm ty le keo nha cai 5 B, C, nguy hiểm là khoảng 90% không hề biết mình mắc bệnh.

Một số yếu tố nguy cơ khác gây ung thư ty le keo nha cai 5 là độc tố nấm mốc aflatoxin thường có trong các loại ngũ cốc ẩm mốc, uống nhiều rượu bia, các bệnh chuyển hóa như ty le keo nha cai 5 nhiễm mỡ, đái tháo đường...

Phó giáo sư Bùi Hữu Hoàng, Trưởng khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM cho biết ung thư ty le keo nha cai 5 ở Việt Nam gia tăng nhanh và tỷ lệ tử vong cao là do chủng ngừa viêm ty le keo nha cai 5 B chưa đầy đủ, người dân chưa có ý thức tầm soát ung thư ty le keo nha cai 5 định kỳ, đặc biệt là những người có yếu tố nguy cơ cao như nhiễm siêu vi viêm ty le keo nha cai 5 B, C, nghiện rượu, gia đình có người ung thư ty le keo nha cai 5... Việc tầm soát thường dựa vào siêu âm, CT Scan hoặc chụp MRI, bên cạnh xét nghiệm máu.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Đình Song Huy, Trưởng Khoa U ty le keo nha cai 5, Phó Giám đốc Trung tâm Ung bướu Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, Việt Nam nằm trong vùng dịch tễ nhiễm virus viêm ty le keo nha cai 5 B, việc tầm soát ung thư ty le keo nha cai 5 trên nhóm nguy cơ cao còn hạn chế. Nhiều bệnh nhân thường được khám và phát hiện muộn khi đã không thể điều trị, thời gian sống trung bình không quá một năm.

Các phương pháp điều trị ung thư ty le keo nha cai 5 chủ yếu hiện nay là phẫu thuật cắt ty le keo nha cai 5, phá hủy khối u tại chỗ bằng sóng cao tần RFA hay vi sóng MWA, nút mạch hóa chất TACE, liệu pháp nhắm trúng đích đường uống. Hai yếu tố quan trọng nhất cần cân nhắc khi điều trị là kích thước của khối bướu và ty le keo nha cai 5 có bị xơ hay không.

Ung thư ty le keo nha cai 5 tiến triển thầm lặng, bệnh nhân đến gặp bác sĩ thường khi bướu đã lan rộng. Ảnh: cancer liver

Phòng ngừa ung thư ty le keo nha cai 5

- Nên đi khám sức khỏe định kỳ 6-12 tháng. Nếu có vấn đề về sức khỏe  ty le keo nha cai 5 như tăng men ty le keo nha cai 5, ty le keo nha cai 5 nhiễm mỡ, viêm ty le keo nha cai 5... thì phải điều trị. Chi phí xét nghiệm viêm ty le keo nha cai 5 hiện nay tương đối thấp, chỉ khoảng 100 đến 150 nghìn đồng.

- Những bệnh nhân có virus viêm ty le keo nha cai 5 B, C phải tích cực điều trị, nên đi tầm soát kiểm tra định kỳ 3-6 tháng một lần. HBV, HCV lây lan qua đường máu, quan hệ tình dục và mẹ truyền sang con. Không sử dụng chung những dụng cụ có thể gây trầy xước dính máu như bàn chải đánh răng, kim tiêm, kìm bấm móng tay, dụng cụ xăm.

- Thực hiện tình dục an toàn.

- Hạn chế rượu bia, tránh các hóa chất gây ung thư, không ăn gạo, ngũ cốc nhiễm nấm mốc aflatoxin...

- Giữ trọng lượng hợp lý, tránh tăng cân.

- Việc tiêm chủng phòng ngừa virus viêm ty le keo nha cai 5 B nên được tiến hành rộng rãi, nhất là trẻ mới sinh để giảm nguy cơ ung thư ty le keo nha cai 5 trong tương lai.

Lê Phương