trực tiếp kèo nhà cái án nào tối ưu cho cầu đường sắt Long Biên?

Vì giao thông: “trực tiếp kèo nhà cái mới trùng trực tiếp kèo nhà cái cũ là tối ưu”

Thực tế, cách nay hơn 10 năm, khi dự án đường sắt đô thị Yên Viên - Ngọc Hồi được khởi động, trong báo cáo cuối kỳ của nghiên cứu khả thi dự án này, đơn vị tư vấn đã có kiến nghị rất đáng chú ý: “Xét về trực tiếp kèo nhà cái diện lợi ích quốc gia lấy mục tiêu phục vụ giao thông là chính thì cầu mới tại ví trí cầu cũ hiện nay là hợp lý nhất”.

Tuy nhiên, theo trực tiếp kèo nhà cái này thì việc bảo tồn nguyên trạng cầu cũ Long Biên rất khó. trực tiếp kèo nhà cái giữ hồn cốt cho cây cầu này là phải di dời chín nhịp cầu về phía thượng lưu để bảo tồn và nhường chỗ cho một phần cầu mới - như trực tiếp kèo nhà cái mà bộ Giao thông vận tải đã kiến nghị lựa chọn khi đưa ra ba trực tiếp kèo nhà cái hồi đầu tháng hai này. Trong khi đó, từ năm 2001 một nghị định thư giữa chính phủ Pháp và Việt Nam đã được ký, theo đó Pháp sẽ hỗ trợ kinh phí để bảo tồn cây cầu do Pháp xây dựng từ đầu thế kỷ trước.

Vậy nên, mặc dù tư vấn đã nhấn mạnh “cầu mới trùng cầu cũ là tối ưu nhất” về phương diện phục vụ giao thông, song đến cuối năm 2007 chính phủ đã cho phép thực hiện dự án đường sắt đô thị Yên Viên - Ngọc Hồi và dự án cải tạo khôi phục cầu Long Biên thành hai dự án riêng biệt. Điều này hiểu theo cách nào đó, là cho phép dự án đường sắt đô thị này thành hai dự án, trong đó tách hạng mục cầu đường sắt qua sông Hồng thành một dự án riêng biệt kết hợp với bảo tồn cầu Long Biên. Và không ít lâu sau đó, đại diện chủ đầu tư là tổng công ty Đường sắt (bộ Giao thông vận tải) đã thống nhất được với UBND thành phố Hà Nội trực tiếp kèo nhà cái cầu đường sắt qua sông Hồng sẽ cách cầu Long Biên 30m về phía thương lưu.

Tuy nhiên, trong khi chủ đầu tư (ngành đường sắt) chọn trực tiếp kèo nhà cái ưu tiên mục tiêu phát triển giao thông thì các nhà chức trách của Hà Nội lại chọn trực tiếp kèo nhà cái ưu tiên mục tiêu… bảo tồn. Thế nên hơn một năm sau ngày đã thống nhất trực tiếp kèo nhà cái 30m, Hà Nội bất ngờ có văn bản kiến nghị nghiên cứu thêm trực tiếp kèo nhà cái cầu mới dịch ra xa cầu cũ từ 200m - 300m vì sợ “ảnh hưởng tới cảnh quan, mỹ thuật của cầu Long Biên”.

Thế là, ngoài hai trực tiếp kèo nhà cái cầu mới trùng cầu cũ và cách cầu cũ 30m, thì có thêm một loạt trực tiếp kèo nhà cái mới: cách 60m, cách 100m, 200m, rồi cách 300m lần lượt được đặt lên bàn cân với rất nhiều tiêu chí được đưa ra phân tích như: tài chính, tiến độ dự án, giải phóng mặt bằng, tính khả thi về kỹ thuật, tác động môi trường, tác động cảnh quan, kết nối giao thông công cộng…

Cuối cùng, vào giữa năm 2010, trực tiếp kèo nhà cái cách 186m về thượng lưu đã được tư vấn khuyến nghị. Theo bộ Giao thông vận tải, trực tiếp kèo nhà cái này (lại) đã được Hà Nội thống nhất vào tháng 11.2010. Những cân đo đong đếm trong tám năm tưởng như đã có hồi kết khi trực tiếp kèo nhà cái này sau đó đã chính thức đi vào thiết kế cơ sở để tiến tới chuẩn bị thiết kế kỹ thuật.

Tiếp đó, thành phố Hà Nội và không ít sở ngành của thành phố tiếp tục có văn bản đồng tình với trực tiếp kèo nhà cái nói trên, đồng thời thúc giục bộ Giao thông chỉ đạo chủ đầu tư (tổng công ty Đường sắt) lập hồ sơ trình thành phố phê duyệt chỉ giới đường đỏ.

Vì bảo tồn: “trực tiếp kèo nhà cái mới cách 30m là tối ưu”!

Mọi việc gần như êm xuôi khi tháng 10.2013 văn phòng Chính phủ thúc giục Hà Nội và bộ Xây dựng chốt lại trực tiếp kèo nhà cái này bằng văn bản chính thức để báo cáo Thủ tướng trước ngày 24.10.2013. Vậy nhưng, ngày 25.10 Hà Nội bất ngờ có văn bản… đề nghị bộ Giao thông có thêm trực tiếp kèo nhà cái nghiên cứu mới. “Đề nghị bộ chỉ đạo chủ đầu tư nghiên cứu trực tiếp kèo nhà cái vị trí cầu đường sắt trùng với cầu Long Biên hiện có”, Hà Nội gợi ý.

Đến lúc này, không ít người am hiểu đường sắt đặt câu hỏi: Phải chăng Hà Nội quay lại trực tiếp kèo nhà cái nguyên thuỷ mà tư vấn khuyến nghị vì đã nhìn từ gốc nhìn đặt mục tiêu phục vụ giao thông lên trên hết?!

Ngành giao thông đã rất nhanh chóng “chiều lòng” thành phố khi chỉ ba tháng sau, tư vấn đã có ba kịch bản nghiên cứu trong đó trực tiếp kèo nhà cái nào cũng cơ bản là một phần cầu mới sẽ trùng tim cầu cũ. Và theo trực tiếp kèo nhà cái được tư vấn khuyến nghị thì cầu mới tại vị trí tim cầu hiện tại, di dời chín nhịp cầu cũ về phía thượng lưu để bảo tồn với chi phí khoảng 7.982 tỉ đồng.

Phát biểu với báo chí liền sau đó, lãnh đạo sở Giao thông Hà Nội nói rằng “thành phố đã thống nhất với bộ trực tiếp kèo nhà cái này, song sở thì vẫn muốn giữ nguyên trạng cầu Long Biên”.

Điều này khiến không ít người hiểu rằng, trực tiếp kèo nhà cái trên coi như đã được chốt, cầu Long Biên - chứng nhân hơn 110 năm của Hà Nội sẽ bị phá dỡ một phần để nhường chỗ làm cầu mới.

Dễ hiểu vì sao, ngay lập tức, giới kiến trúc, sử gia và những người yêu Hà Nội ầm ầm lên tiếng phản đối. Và cũng lại rất nhanh, trong văn bản mới nhất của bộ Giao thông vận tải về số phận cây cầu hơn 110 tuổi, bộ này cho hay: theo đề nghị của bộ Xây dựng tại cuộc họp mới đây do Hà Nội chủ trì, bộ Giao thông vận tải đã lại có thêm trực tiếp kèo nhà cái nghiên cứu bổ sung là “giữ nguyên cầu cũ, xây cầu mới nằm hai bên cầu cũ”.

Tuy nhiên, trong khi Hà Nội có vẻ như chọn góc nhìn giao thông là ưu tiên thì tại văn bản này, bộ Giao thông vận tải lại chọn “góc độ bảo tồn” là góc nhìn chính để đưa ra kiến nghị xây cầu mới cách cầu cũ 30m về thượng lưu! “Trên cơ sở tổng hợp các trực tiếp kèo nhà cái, nhất là dưới góc độ bảo tồn, bộ Giao thông vận tải thấy trực tiếp kèo nhà cái đi trùng tim cầu cũ là không khả thi vì phải dỡ cầu cũ.

Do đó kiến nghị chọn trực tiếp kèo nhà cái cách 30m về thượng lưu”, văn bản bộ Giao thông vận tải nhấn mạnh.

Thứ trưởng bộ này, ông Nguyễn Ngọc Đông cho biết thêm, đây cũng chính là trực tiếp kèo nhà cái từng được bộ báo cáo Thủ tướng hồi tháng 10 năm ngoái.

Tại cuộc họp Chính phủ cuối tuần rồi, Bộ trưởng Đinh La Thăng tái khẳng định: trực tiếp kèo nhà cái này có chi phí thấp nhất, giải phóng mặt bằng ít nhất!

Hơn thế nữa, quá sốt ruột vì tiến độ dự án chậm trễ đã bị cơ quan tài trợ vốn là Jica nhắc nhở cuối năm 2013 nên bộ trưởng Thăng “đề nghị Thủ tướng chủ trì và có quyết định sớm”!

Một chuyên gia giao thông bình luận rằng, bộ trưởng Thăng mạnh dạn thúc dục Thủ tướng quyết có lẽ vì ông lo rằng, nếu Thủ tướng không quyết sớm, nếu tiếp tục để các bộ và thành phố lại bàn nữa thì e không chỉ gần chục trực tiếp kèo nhà cái đã được đặt lên bàn, mà rồi sẽ có thêm nhiều trực tiếp kèo nhà cái hơn nữa cũng chưa chốt được hoặc chốt xong lại tháo chốt chăng ?!

Lâm Nguyên