Chính quyền đô thị trong công cuộc tinh gọn chính quyền 3 kèo nhà cái vn88

kèo nhà cái vn88 bài viết riêng choNgười Đô Thịdưới đây, GS-TS. Nguyễn Đăng Dung sẽ luận giải cụ thể hơn các cơ sở trọng yếu của đề xuất đó.

Tập quyền và phân quyền

GS-TS. Nguyễn Đăng Dung. Ảnh: CTV

Chính quyền địa phương của các nhà nước phát triển hiện nay là chính quyền địa phương tự quản, nên chính quyền mấy kèo nhà cái vn88 của họ không đặt ra kèo nhà cái vn88 bách. Khái niệm các kèo nhà cái vn88 chính quyền là khái niệm cổ xưa của thời phong kiến, thời thực dân và sau này là của xã hội xã hội chủ nghĩa Liên Xô và hệ thống xã hội chủ nghĩa Đông Âu cũ. Đó là thời kỳ nhà nước tổ chức theo nguyên tắc tập quyền.

Các kèo nhà cái vn88 chính quyền địa phương tổ chức theo các lãnh thổ đơn vị hành chính, kèo nhà cái vn88 dưới phải trực thuộc và chịu sự lãnh đạo của kèo nhà cái vn88 trên. Biểu hiện quan trọng nhất của mối quan hệ trên - dưới này là sự phụ thuộc của chính quyền kèo nhà cái vn88 dưới đối với chính quyền kèo nhà cái vn88 trên. Nhiều quyết định của chính quyền kèo nhà cái vn88 dưới phải có sự phê chuẩn của kèo nhà cái vn88 trên, phải chịu trách nhiệm trước kèo nhà cái vn88 trên mà không chịu trách nhiệm trước pháp luật. Chính quyền kèo nhà cái vn88 trên càng có nhiều kèo nhà cái vn88 dưới trực thuộc thì càng tốt. Không ít quốc gia có tới 4, 5 kèo nhà cái vn88. Tuy nhiên, đa phần là 3 kèo nhà cái vn88. Các kèo nhà cái vn88 chính quyền này được tổ chức theo nguyên tắc tập trung quyền lực, hay còn gọi là tập quyền.

Ngược lại với tập quyền tập trung quyền lực vào trung ương, các nhà nước dân chủ phát triển thường tổ chức theo nguyên tắc phân quyền, hay còn gọi là phi tập trung. Chính quyền địa phương tự quản tự trị, tự chịu trách nhiệm trước pháp luật. Chính quyền chia thành chính quyền trung ương và chính quyền địa phương tự quản. Cách thức thừa nhận tự quản địa phương là cách dân chủ tiến bộ, còn cách tập quyền là cách thức quản trị chậm tiến bộ. Ở các nhà nước này đa phần cũng là 3 kèo nhà cái vn88 chính quyền.

Hiện nay chủ trương của nước ta phải xây dựng mô hình chính quyền 3 kèo nhà cái vn88 (kể cả trung ương), giảm bớt trung gian và nhập các đơn vị nhỏ là đúng. Nhưng không phải thực thi chính sách đó một cách cứng nhắc, không phân biệt giữa đô thị và vùng không đô thị. Trong mọi trường hợp của tách nhập, hủy bỏ một chính quyền phải tính đến sự bảo đảm không gian cho phát triển, nhất là không gian đô thị.

Chợ nổi miền Tây là một loại hình chợ độc đáo và đặc trưng của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Ảnh: Nguyễn Minh Tú

Thành phố và nông thôn

Chính quyền thành phố và nông thôn về mô hình không khác nhau nhiều, đều có cơ quan quyết định và cơ quan chấp hành. Tuy nhiên, nội hàm các công việc được quyết định theo một quy trình rất khác nhau, do bản thân vị trí địa lý, hạ tầng cơ sở và mật độ cư dân, cũng như chuyên môn của cư dân quyết định.

Thành phố là nơi có hạ tầng cơ sở thuận tiện và liên thông, mật độ dân cư đông đúc. Nơi đây tập trung rất nhiều người có chuyên môn, nghề nghiệp chuyên sâu khác nhau, họ cần phải tập trung thời gian và công sức cho chuyên môn, họ dễ kiếm tiền và phát huy một cách dễ dàng trong lĩnh vực chuyên nghiệp của họ. Có trở ngại, vướng mắc, người thành phố đều giải quyết theo chuyên môn, tức là hoạt động căn cứ theo luật, quy tắc kỹ thuật và quy tắc hành chính. Chính quyền đô thị rất nặng về hành chính: quyết theo luật và thuê mướn theo hợp đồng dân sự, sai thì đưa ra tòa kiện, không cần có sự bàn bạc, thông cảm để phải thành lập một hội đồng với nhiều kèo nhà cái vn88 khác nhau.

Trước đây ở vùng nông thôn vì không có điều kiện áp dụng khoa học công nghệ, máy móc, mọi người dân phải tập trung nhau lại bàn bạc quyết định, rồi trực tiếp đắp đê ngăn nước, làm đường giao thông phục vụ việc đi lại và bảo vệ mùa màng. Nhưng sau này trở thành đô thị, với sự phát triển và tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, người dân sinh sống ở đô thị, thành phố thường có những chuyên môn khác nhau. Họ dùng nghề nghiệp, chuyên môn của mình dễ kiếm tiền hơn và sẵn sàng trả tiền cho việc phải trực tiếp bàn bạc, hay phải trực tiếp đắp đê, ngăn đập… là những công việc họ không thông thạo. Đó là lý do tại sao ở thành phố có vẻ vắng bóng hoặc ít có cơ quan hội đồng, nhiều công việc có tính chất chuyên nghiệp đôi khi chỉ cần một cú điện thoại là xong.

Trong khi đó, nông thôn về cơ bản thiếu những điều kiện như trên. Vì thế, khi giải quyết vấn đề, họ phải bàn bạc, phải quyết định, phải trực tiếp làm vì thiếu những sự cung kèo nhà cái vn88 dịch vụ như ở đô thị. Điều này cũng giải thích vì sao những vùng không phải đô thị cần tổ chức nhiều kèo nhà cái vn88 hội đồng để bàn bạc ra quyết nghị.

Thành phố Mỹ Tho thuộc tỉnh Tiền Giang có tiền thân là đô thị cổ  Nam bộ với 346 năm tuổi, được đề xuất giữ lại cái tên lừng danh để đặt cho phường trung tâm theo phương án tổ chức chính quyền địa phương hai kèo nhà cái vn88. Ảnh: Claude Voyage

Xét cho đến cùng mọi nhà nước, hay còn được gọi khác đi là chính quyền, đều được thành lập để giải quyết những vấn đề của đời sống người dân, nơi người dân sinh sống, tức là ở nơi cư dân, các khu dân cư. Khu dân ở từ nông thôn chuyển theo thang bậc từ thấp là thị tứ, thị trấn, thị xã rồi đến thành phố nhỏ, thành phố to, rồi cao nhất là các khu đô thị lớn (metropolis). Đó là quy luật của văn minh.

Chưa bao giờ kèo nhà cái vn88 lịch sử nhân loại, đô thị lại trở thành hình thức cư trú phổ biến như hiện nay. Tất cả các tâm điểm cuộc sống của người dân đều diễn ra tại các thành phố. Những sự kiện chính trị chấn động nhất, những trận bóng đá hấp dẫn nhất, cũng như những buổi hòa nhạc sôi nổi nhất đều diễn ra kèo nhà cái vn88 các thành phố. Thậm chí nếu muốn xem những động vật lạ nhất hay những triển lãm nông nghiệp lớn nhất, cũng phải có mặt kèo nhà cái vn88 thành phố. Thành phố là cái gì mà tại sao chúng quan trọng như vậy? Và tại sao Hy Lạp lại là trung tâm xuất phát của nền văn minh phương Tây? Vì rằng, không có chung một nhà vua hay một triều đình, người dân Hy Lạp sống ở các trung tâm thành phố, và một thành phố là một vương quốc / thành bang độc lập (polis)⁽¹⁾. 

Việc hình thành nên thành phố là một trình cao của sự phát triển khu dân cư mà không ở đâu không muốn. Cần phải coi trọng, và cần phải có biện pháp vun đắp cho sự phát triển này.

Edouard Herriot, thị trưởng lâu nhất của Lyon (Pháp) đã cho chúng ta thấy tầm quan trọng của chính quyền thành phố trong việc quản lý môi trường đô thị nói chung và cải thiện cuộc sống của dân cư đô thị. Ông cũng đề cập tới một loạt các dịch vụ phong phú mà hội đồng thành phố chịu trách nhiệm cung kèo nhà cái vn88 cho cư dân thành phố vào những năm 1900. Chúng bao gồm hàng loạt dịch vụ từ an toàn công cộng như trị an, phòng cháy chữa cháy, chiếu sáng đường phố, cho đến các dịch vụ y tế công cộng như làm sạch đường phố, vệ sinh và chăm sóc y tế, chúng cũng bao gồm cả dịch vụ giáo dục.

Những loại hình dịch vụ đó là đỉnh cao của lịch sử lâu dài và tiến bộ không ngừng kèo nhà cái vn88 khả năng cung ứng dịch vụ công cộng, vốn là những chức năng liên quan đến các thiết chế của thành phố và vùng ngoại ô, có niên đại từ thế kỷ XVII và còn sớm hơn kèo nhà cái vn88 một số trường hợp cụ thể. Những bình luận của Herriot đã nêu bật ý nghĩa về tính tự trị của chính quyền thành phố kèo nhà cái vn88 công tác tổ chức và cung ứng các dịch vụ công tại địa phương.

Vào cuối thế kỷ XX, việc quản lý các mặt hoạt động của thành phố đã trở thành khối nhiệm vụ đồ sộ. Chức vụ thị trưởng được xem là biểu tượng cho địa vị quan trọng của xã hội kèo nhà cái vn88 lịch sử cũng như đương thời của quốc gia, tương đương tầm một chính khách quan trọng bậc nhất của quốc gia.

Tháp bà Ponagar (góc phải) tại TP. Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Ảnh: Bùi Toàn/Vnexpress

Cần giữ lại mô hình thành phố, thị xã thuộc tỉnh

Thế kỷ XXI được gọi là “thế kỷ của đô thị”, bởi tính đến nay, phần lớn nhân loại đều đang sống ở các thị trấn và thành phố. Trên thực tế, đô thị chiếm vị trí quan trọng kèo nhà cái vn88 lịch sử nói chung và lịch sử văn hóa nói riêng. Là một kiểu tổ chức đặc biệt của các không gian, chính nhờ thực hiện chức năng của các không gian đó mà đô thị đã trở thành trung tâm hành chính, chính trị, văn hóa hay kinh tế. Gắn liền với điều đó là con người - con người thị dân với văn hóa thị dân và văn minh đô thị, một mặt là sản phẩm của đời sống đô thị, mặt khác lại chính là nguyên nhân tạo nên diện mạo độc đáo của đô thị⁽²⁾.

Ở Việt Nam không có cuộc cải cách nhà nước nào không muốn cải cách chính quyền địa phương, kể từ thời phong kiến đến thời Pháp thuộc, đến nhà nước Việt Nam dân chủ, xã hội chủ nghĩa tập trung, rồi đến hiện nay của công cuộc đổi mới. Nhưng rất ít có cuộc nào thành công. Năm 2001 cuộc sửa đổi Hiến pháp 1992 cũng chủ yếu tập trung vào chính quyền địa phương nhưng không thành, mãi cho đến hiện nay của các cuộc thử nghiệm chính quyền đô thị, bỏ hội đồng nhân dân quận, huyện, phường. Một nhà nước dân chủ tức là của dân mà lại bỏ đi một hình thức, cơ quan do chính người dân bầu ra, cần phải tính đi, tính lại cho kỹ, đã đành rằng nó còn hình thức, nhưng sự hiện diện của nó vẫn là có hơn không.

Khó khăn và phức tạp của công cuộc cải cách có nhiều nguyên nhân. Nhưng về mặt học thuật chúng ta đã không phân biệt rõ đơn vị hành chính tự nhiên và đơn vị hành chính nhân tạo, giữa nông thôn và đô thị; giữa làng (commun) rồi các loại thành phố (các loại city như thị tứ, thị trấn, thị xã, thành phố to, thành phố nhỏ). Việc hình thành nên thành phố là một trình cao của sự phát triển khu dân cư mà không ở đâu không muốn. Cần phải được coi trọng, và cần phải có biện pháp vun đắp cho sự phát triển này chứ không nên xóa nó đi bằng cách chia nhỏ thành các phường không có sự liên kết nào giữa chúng.

Khó hình dung được không còn những thành phố như Đà Lạt, Hội An, Nha Trang, Mỹ Tho, Nam Định, Hải Dương… cho dù có thể đặt tên phường theo các số thứ tự, hay theo các phương án vẫn giữ nguyên cái tên thành phố của chúng. To như TP.HCM, Hà Nội hay nhỏ như thị trấn Chũ, cũng phải được quản lý duy nhất một thiết chế chính quyền - gọi là gì thì gọi, nhưng không tên nào hay hơn “thành phố”, “thị xã”, “thị trấn”⁽³⁾. 

Đà Lạt với 132 năm tuổi, là thành viên mạng lưới các thành phố sáng tạo âm nhạc toàn cầu của UNESCO. Ngày 16.5, UBND tỉnh Lâm Đồng có chỉ đạo tham vấn ý kiến văn phòng UNESCO tại Việt Nam về việc chuyển giao các nhiệm vụ thuộc “thành phố sáng tạo âm nhạc”, sau khi thành phố Đà Lạt kết thúc hoạt động từ ngày 1.7.2025 theo chủ trương tổ chức chính quyền địa phương hai kèo nhà cái vn88. Ảnh: Lâm Viên

Chính vì những lẽ đó mà chúng tôi đề xuất giữ lại mô hình thành phố, thị xã thuộc tỉnh, đồng thời chuyển nguyên trạng các đơn vị này thành đơn vị hành chính kèo nhà cái vn88 cơ sở trong mô hình chính quyền địa phương hai kèo nhà cái vn88. Việc chia tách hoặc giải thể để sắp xếp lại theo hướng xóa bỏ mô hình thành phố, thị xã thuộc tỉnh có thể gây xáo trộn và làm giảm hiệu quả quản lý đô thị. Khi thành phố, thị xã trực thuộc tỉnh cũng không còn tồn tại như một đơn vị hành chính riêng biệt, và sẽ được chia thành kèo nhà cái vn88 cơ sở (tức kèo nhà cái vn88 xã, phường) dẫn đến các đô thị bị chia nhỏ thành nhiều phường, xã độc lập, ảnh hưởng đến tính thống nhất trong quy hoạch, quản lý và không gian đô thị bị phá vỡ.

Chính vì vậy, nên giữ nguyên toàn bộ các thành phố, thị xã thuộc tỉnh như hiện nay nhưng chuyển sang hoạt động ở kèo nhà cái vn88 chính quyền cơ sở - trực thuộc tỉnh, thay vì để chúng bị chia nhỏ khi bãi bỏ kèo nhà cái vn88 huyện. Trong mô hình này, thành phố vẫn được tổ chức đầy đủ gồm nhiều phường, không cần có hội đồng nhân dân, chỉ duy trì cơ quan hành chính để điều hành và thực thi chính sách.

Cách làm này vẫn đảm bảo mô hình chính quyền địa phương hai kèo nhà cái vn88 gồm kèo nhà cái vn88 tỉnh và kèo nhà cái vn88 cơ sở. kèo nhà cái vn88 cơ sở sẽ bao gồm thành phố, thị xã, xã, phường và đặc khu. Phương án này giúp bộ máy tinh gọn vẫn giữ được vai trò trung tâm của các đô thị trong phát triển kinh tế xã hội ở cả kèo nhà cái vn88 địa phương và vùng.

Nhiều thành phố thuộc tỉnh có lịch sử hình thành hàng trăm năm và đang đóng vai trò đầu tàu phát triển kinh tế, dịch vụ, giáo dục… cho không chỉ tỉnh, mà còn cho cả khu vực xung quanh.

Nguyễn Đăng Dung

________________

⁽¹⁾ E.H. Gombrich, Lược sử thế giới, NXB Thế Giới 2019
^{(2) (3)} Hồ Sĩ Quý, “Về văn hoá đô thị và không gian đô thị”- Thông tin Khoa học xã hội 10.2020