Tài trợ lập kèo nhà cái trực tuyến Khu Hòa Bình - Đà Lạt và khoảng trống pháp luật

LTS: Sau bài viết của PGS-TS-KTS. Nguyễn Hồng Thục:Có hay không việc tư nhân hóa đất di bóng đá, Người Đô Thịnhận được nhiều phản hồi của chuyên gia, kiến trúc sư, nguyên lãnh đạo ngành xây dựng, doanh nhân, bạn đọc… Phần lớn đồng thuận với cách đặt vấn đề trong bài viết, và cung cấp thêm thông tin liên quan đến lợi ích nhóm trong hoạt động tài trợ kinh phí thiết kế đồ án kèo nhà cái trực tuyến ở một số tỉnh, thành khác.

Chúng tôi cũng nhận được một số tài liệu, văn bản của chuyên gia ở Đà Lạt cung cấp nhằm phản biện những phát ngôn trên truyền thông của chính quyền Đà Lạt mới đây phủ nhận đã có nhà đầu tư được lựa chọn từ trước để thực hiện dự án Trung tâm thương mại Hòa Bình và Khách sạn Đồi Dinh. Chúng tôi chưa bình luận gì về những tài liệu, văn bản này.

Để có góc nhìn đa chiều liên quan hoạt động tài trợ kinh phí lập đồ án kèo nhà cái trực tuyến đô thị nói chung, và đồ án “kèo nhà cái trực tuyến chi tiết và thiết kế đô thị, tỉ lệ 1/500 khu vực trung tâm Hòa Bình” nói riêng, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Hồng Hạnh (Viện trưởng Viện nghiên cứu Kinh tế xây dựng và Đô thị; nguyên Phó Cục trưởng Cục Phát triển Đô thị, Bộ Xây dựng).

Thưa TS. Nguyễn Hồng Hạnh, từ thực tiễn tham gia công tác quản lý xây dựng, bà có thể cho biết quan điểm về việc một doanh nghiệp tài trợ kinh phí thiết kế đồ án kèo nhà cái trực tuyến rồi sau đó trở thành nhà đầu tư của một số khu vực đắc địa trong đồ án thiết kế thì có bất thường không, cụ thể ở đây là trường hợp liên quan đến kèo nhà cái trực tuyến Khu Hòa Bình ở Đà Lạt?

Trước hết, tôi muốn nhấn mạnh rằng, Đà Lạt là một thành phố có bề dày văn hóa được kết tinh bởi sự phong phú, đa dạng, hài hòa giữa hiện đại và cổ điển trong mối tương ứng với môi trường thiên nhiên tươi đẹp và độc đáo.

Một thành phố chỉ nghe tên đã gợi lên biết bao ký ức đẹp đẽ, lãng mạn của những con người, hoặc rất bình dị hoặc rất nổi tiếng, ở mọi miền đất nước.

Một thành phố với những giá trị lịch sử, văn hóa của cả một cộng đồng với bao thế hệ đã gây dựng nên, do vậy chúng ta ngày nay cần phải biết trân trọng và giữ gìn.

Về câu hỏi “một doanh nghiệp tài trợ kinh phí để thiết kế đồ án kèo nhà cái trực tuyến, rồi sau đó trở thành nhà đầu tư của một số khu vực đắc địa trong đồ án thiết kế đó thì có bất thường không”?, theo tôi, để nói bình thường hay bất bất thường thì cần phải có gì đó làm chuẩn để đánh giá. Hoặc, nếu nói theo cách thông thường  “bình thường” nghĩa là việc đó thường xuyên xảy ra và không có gì ảnh hưởng đến ai, chẳng có gì để người ta phải mấy quan tâm. Còn "không bình thường" hay bất thường, là những việc làm đã hoặc sẽ gây ra ảnh hưởng hoặc tổn hại đến một cộng đồng dân cư, một cộng đồng xã hội, hoặc cộng đồng nghề nghiệp,… do đó sẽ có nhiều người phải quan tâm và nêu ra các ý kiến như bạn hỏi tôi.

Có ý kiến cho rằng khi doanh nghiệp bỏ nhiều tiền ra tài trợ thực hiện đồ án kèo nhà cái trực tuyến thì nếu họ có được những ưu đãi đầu tư từ kèo nhà cái trực tuyếnđócũng là chuyện bình thường,bởi thực tiễn có những doanh nghiệp làm ăn tử tế, năng lực vốn mạnh, chỉ định họ thìchính quyềnvẫn an tâm hơn là giao cho bất kỳ doanh nghiệp nào khác. Vấn đề là trong quá trình lập kèo nhà cái trực tuyến,chính quyền phải thật sự độc lập, khách quan, khoa học, không bị bất kỳ một lợi ích nhóm nào chi phối đồ án kèo nhà cái trực tuyến. Bà nghĩ sao về ý kiến này?

Có thể nói thế này, để triển khai thực hiện đồ án kèo nhà cái trực tuyến đô thị sau khi được phê duyệt rất cần nguồn lực của xã hội, mà nói rõ ra đó là nguồn vốn của các doanh nghiệp đầu tư xây dựng các công trình để phát triển đô thị, và từ đó mang lại diện mạo mới, sức sống mới cho đô thị.

Còn về tính độc lập, khách quan, khoa học của công tác lập kèo nhà cái trực tuyến thì đã có quy định để đảm bảo tính khách quan rồi, đó là quy định lấy ý kiến trong Luật kèo nhà cái trực tuyến đô thị 2009. Tuy nhiên, cần biết rằng, trong thực tế đồ án kèo nhà cái trực tuyến đô thị không chỉ mang tính khoa học đơn thuần mà nó là một khoa học tổng hợp về kinh tế – xã hội – kỹ thuật và kết hợp với yếu tố nghệ thuật nữa.

Do vậy đóng góp ý kiến cho một đồ án kèo nhà cái trực tuyến là không hề đơn giản, bởi ý kiến đó cần phải đánh giá được cái đúng sai, cái hay dở của định hướng, tổ chức không gian cho phát triển đô thị trong tương lai; vấn đề bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ truyền thống văn hóa lịch sử,… Hay chi tiết hơn, đó là tính chất, chức năng của từng khu vực, mật độ dân cư, hệ số sử dụng đất, tầng cao trung bình, cái đẹp xấu,… của đô thị, các khu vực đô thị theo các giai đoạn khác nhau. Như vậy, nếu người được hỏi để lấy ý kiến không có chuyên môn thì sẽ rất khó cho họ trả lời thuyết phục.

Về câu hỏi “có lợi ích nhóm chi phối đồ án kèo nhà cái trực tuyến” không, tôi cho rằng nếu trong quá trình lập kèo nhà cái trực tuyến, việc xây dựng ý tưởng, giải pháp kèo nhà cái trực tuyến mà có quan điểm của cá nhân, tổ chức nào đó được lồng ghép vì lợi ích của chính họ, không vì lợi ích chung của đô thị, không vì lợi ích cộng đồng thì đồ án kèo nhà cái trực tuyến đó thực sự cần phải xem xét lại.

Phát biểu trên báo chí, Sở Xây dựng Lâm Đồng cho biết kinh phí lập đồ án kèo nhà cái trực tuyến được Công tycổ phần địa ốc Đại Quang Minh tài trợ theo biên bản ghi nhớ giữa UBND tỉnh với Công ty ngày 5.6.2016.Việc tài trợ này là phù hợp theo quy định tại khoản 2 Điều 12 Luật kèo nhà cái trực tuyến đô thị năm 2009 và khoản 2 Điều 19 Luật Xây dựng năm 2014 "Nhà nước khuyến khích tổ chức, cá nhân trong nước và tổ chức, cá nhân nước ngoài tài trợ kinh phí để lập kèo nhà cái trực tuyến đô thị".

Tuy nhiên, vớiCó hay không việcđã đăng cách nay hơn 4 năm, dư luận cho rằng trong trường hợp tài trợ kinh phí kèo nhà cái trực tuyến Khu Hòa Bình cần phải hiểu đó là vai trò tài trợ của nhà đầu tư đã được lựa chọn trước khi chấp bút đồ án kèo nhà cái trực tuyến.Bà có nhận xét gì vềcác ý kiến này?  

Việc tổ chức, cá nhân tài trợ cho cơ quan nhà nước lập kèo nhà cái trực tuyến, đã được quy định trong Luật như bạn nhắc đến. Tuy nhiên, có một ý thế này, tại khoản 2, điều 4 Luật kèo nhà cái trực tuyến đô thị 2009 và Nghị định số 37/2010/NĐ-CP cũng chỉ rõ rằng:“Kinh phí phục vụ công tác lập và tổ chức thực hiện kèo nhà cái trực tuyến đô thị từ nguồn kinh phí của tổ chức, cá nhân thực hiện dự án đầu tư xây dựng được tính vào tổn mức đầu tư của dự án”, tức là họ phải có trách nhiệm bỏ kinh phí lập kèo nhà cái trực tuyến chi tiết trong phạm vi dự án đầu tư xây dựng của họ.

Vậy, khi tổ chức, cá nhân tài trợ kinh phí cho cơ quan quản lý nhà nước địa phương để lập kèo nhà cái trực tuyến thuộc phạm vi quản lý của địa phương đó, thì có thể hiểu theo một cách tích cực đó là sự đóng góp để giúp giảm bớt chi ngân sách cho cơ quan nhà nước ở địa phương.

Tuy nhiên, nếu bên cạnh mặt tích cực đó thì liệu có mặt tiêu cực gì không? Và sự tài trợ ở đây có thực sự là vô tư, không vụ lợi không? Và nếu không vô tư, có vụ lợi thì điều đó có gây ra tổn hại cho cộng đồng dân cư và cộng đồng xã hội không và ảnh hưởng, tổn hại như thế nào?

Đồ án kèo nhà cái trực tuyến đô thị không chỉ mang tính khoa học đơn thuần, do vậy việc góp ý kiến cho một đồ án kèo nhà cái trực tuyến là không hề đơn giản. Ảnh: Người dân Đà Lạt xem triển lãm phối cảnh đồ án khu Hòa Bình sáng 15.3.2019. Ảnh: Nguyễn Vinh

Từ những ồn ào liên quan đến kèo nhà cái trực tuyến đô thị ở Đà Lạt, theo bà các địa phương cần có ứng xử như thế nào với việc tài trợ kinh phí lập đồ án kèo nhà cái trực tuyến để tránh những điều tiếng không hay cho chính quyền và cả doanh nghiệp? Pháp luật liên quan đến việc này có cần sửa đổi?

Trước tiên, ở phương diện là cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền, thì cần thực hiện quy định của luật pháp một cách chính xác nhất, nội dung nào còn chưa được quy định cụ thể thì nên cẩn trọng khi áp dụng. Đồng thời cần biết lắng nghe, tôn trọng ý kiến những người có chuyên môn.

Tại sao người ta có nhiều ý kiến? Là bởi vì người ta thấy việc làm này còn có những chỗ không hợp lý nhiều hoặc ít trong mối liên quan đến các quy định, hoặc chưa phù hợp với quan điểm phát triển chung theo chính sách pháp luật và mong muốn của cộng đồng trong quá trình phát triển và bảo tồn các giá trị của đô thị.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 12 Luật kèo nhà cái trực tuyến đô thị năm 2009: "Nhà nước khuyến khích tổ chức, cá nhân trong nước và tổ chức, cá nhân nước ngoài tài trợ kinh phí để lập kèo nhà cái trực tuyến đô thị". Tuy nhiên, tôi cho rằng các quy định của Luật cần phải được quy định chi tiết tại văn bản dưới luật như Nghị định của Chính phủ hoặc Thông tư của Bộ quản lý ngành, để đảm bảo việc thực thi luật có hiệu quả trong thực tế áp dụng.

Cụ thể ở đây cần có quy định rõ hơn kinh phí tài trợ sẽ được phép tài trợ cho loại đồ án kèo nhà cái trực tuyến cấp nào, không được phép tài trợ cho loại đồ án kèo nhà cái trực tuyến cấp nào. Hoặc quy định việc tài trợ đó cần đảm bảo tính không vụ lợi của cá nhân, tổ chức tài trợ thì có lẽ sẽ không tốn nhiều công sức, giấy mực như đồ án kèo nhà cái trực tuyến Khu Hòa Bình của Đà Lạt.

TheoĐà Lạt lại đề xuất caocả 3 phương án kiến trúc khu vực đồi Dinh Tỉnh trưởng đang trưng bày, lấy ý kiến đều không ổn, bởi kèo nhà cái trực tuyến chi tiết khu trung tâm Hòa Bình - Đà Lạt vốn dĩ đã là một kèo nhà cái trực tuyến sai lầm về bảo tồn và phát triển đô thị. Ảnh: BTC

Trước khi các quy định pháp luật được rà soát, điều chỉnh thì theo bà, chính quyền tỉnh Lâm Đồng nên làm gì để có thể thực hiện được kèo nhà cái trực tuyến chi tiết và thiết kế đô thị, tỉ lệ 1/500 khu vực trung tâm Hòa Bình thuyết phục dư luận?

Hiện nay đã có rất nhiều kiến trúc sư, chuyên gia, nhà khoa học và cộng đồng gửi kiến nghị về việc xem xét lại kèo nhà cái trực tuyến khu trung tâm thành phố Đà Lạt, thì UBND tỉnh Lâm Đồng cũng nên nghiên cứu những ý kiến này. Đó là những ý kiến tôi cho là khách quan, bởi họ đâu có lợi ích cá nhân gì ở Đà Lạt. Và nên chăng cần có phương án để nghiên cứu lại đồ án kèo nhà cái trực tuyến này.

Cần phải lấy ý kiến rộng rãi trong giới kiến trúc, kèo nhà cái trực tuyến, cộng đồng dân cư và các nhà khoa học, văn hóa, lịch sử,... Khi đã nhận được sự đồng thuận với bản kèo nhà cái trực tuyến ấy thì mới phê duyệt và làm cơ sở triển khai thực hiện.

Còn việc doanh nghiệp đã bỏ kinh phí ra tài trợ, cho dù có theo quy định tại khoản 2 Điều 12 Luật kèo nhà cái trực tuyến đô thị năm 2009, thì đối với những khu vực trọng yếu, nhạy cảm về di sản, văn hóa, lịch sử như Khu Hòa Bình của Đà Lạt, chính quyền nên có một ứng xử khác, cần có trách nhiệm hoàn lại cho người ta và nên dùng tiền ngân sách địa phương cho việc nghiên cứu kèo nhà cái trực tuyến theo đúng quy định pháp luật.

Xin cảm ơn nhữngtrao đổicủa bà!

Lệ Quyên(thực hiện)

Xem tuyến bài:kèo nhà cái trực tuyến Đà Lạt gây tranh cãi