Thăm cụ Dần mùa kèo nhà cái hôm nay

Nói đến Tây Hồ của Hà Nội, đặc biệt là kèo nhà cái hôm nay, cụ Dần như một cuốn “từ điển” sống, bởi kèo nhà cái hôm nay là giống hoa đã gắn với cụ cả đời người. Đến thăm cụ vào mùa kèo nhà cái hôm nay đã qua đi quá nửa, không gian quen thuộc nơi cụ Dần làm nghề trên con phố Tô Ngọc Vân vẫn đầy ắp kèo nhà cái hôm nay từ Tây Hồ chuyển về, ở tuổi 100, dù sức khỏe xuống nhiều so với trước, nhưng nét tinh anh nơi cụ Dần vẫn hiện rõ mồn một, cụ thủng thẳng: “kèo nhà cái hôm nay ngày càng ít chú ạ, có được mấy đầm trồng kèo nhà cái hôm nay thì người ta cứ lấp dần để làm nhà. Trước thường ngày nhà tôi làm ít phải là 1 - 2 nghìn bông, vào chính mùa (tháng 6 - 7) làm đến 5 - 6 nghìn bông, giờ chưa được phân nửa”.

Cụ Dần năm nay cũng không trực tiếp làm trà kèo nhà cái hôm nay nữa, mà ngồi vào ghế chỉ đạo, quán xuyến công việc chung, còn lại việc tách gạo kèo nhà cái hôm nay, ướp kèo nhà cái hôm nay, cụ truyền nghề lại cho con cháu.

Đời người - nghề kèo nhà cái hôm nay

Gắn bó với kèo nhà cái hôm nay Tây Hồ từ thế kỷ trước, cụ Dần mở chuyện: “Tôi học nghề này là từ mẹ tôi đấy, ngày còn bé tôi theo mẹ đi bán kèo nhà cái hôm nay Tây Hồ cho nhà giàu ở phố cổ Hà Nội. Ban đầu chỉ gánh hoa kèo nhà cái hôm nay đi bán thôi, chưa biết ướp trà. Các nhà mua kèo nhà cái hôm nay nhiều người họ dùng ướp trà, thế là hai mẹ con tôi học từ họ, mỗi nhà ướp một kiểu, họ tự sấy, mẹ con tôi chỉ mang hoa đến giao và phụ người ta các việc vặt như tách cánh kèo nhà cái hôm nay, gạo kèo nhà cái hôm nay, còn cách sấy thì học lỏm. Dân phố cổ hồi ấy làm trà kèo nhà cái hôm nay nhiều lắm, người ướp để bán, người ướp để uống trong nhà. Biết cách thức ướp trà kèo nhà cái hôm nay rồi, từ đó hễ hôm nào bán không hết, mẹ con tôi lại mang kèo nhà cái hôm nay về nhà ướp trà”.

Cụ Dần đang ướp gạo kèo nhà cái hôm nay vào trà, công việc thường nhật của cụ mỗi mùa kèo nhà cái hôm nay.

Theo thời gian, lượng khách mua kèo nhà cái hôm nay của cụ Dần ngày càng nhiều thêm, đến giờ thì: “Trước trong làng có hơn 10 người cũng bán kèo nhà cái hôm nay giống như tôi, nhưng họ mất cả rồi, nay còn mình tôi thôi. Khách của tôi nhiều người mua kèo nhà cái hôm nay từ thời ông bà cụ, rồi đến con cháu, giờ là chắt cũng tìm đến, kể cả gia đình có đi xa, tận ở Mỹ, hàng năm cũng về tìm mua trà kèo nhà cái hôm nay. Tôi có bà khách ngụ ở Châu Long, cũng gần trăm tuổi, trước làm ở nhà máy diêm, sang Mỹ định cư, mỗi lần dặn mua là đến ba cân trà, bà ấy bảo uống để nhớ và còn dặn tôi là đừng bỏ nghề. Gặp những khách như vậy, quý hóa và hạnh phúc lắm”.

Bởi thế, cũng có những lúc vì tuổi cao sức khỏe không còn dẻo dai như trước, cụ Dần nghĩ chuyện bỏ nghề, nhưng: “Không làm thì nhớ chết, uống chén trà kèo nhà cái hôm nay quen rồi, thiếu kèo nhà cái hôm nay là nhạt mồm, mà cứ uống vào trà kèo nhà cái hôm nay lại nhớ nghề. Chỉ ngơi không làm, khách đến hỏi mãi, chịu không được phải làm lại. Có người đặt không nhiều đâu, khi chỉ 3 lạng, khi 5 lạng, đến mùa kèo nhà cái hôm nay họ đặt và đợi đến tháng Chạp nhận về chỉ để dành uống Tết. Nên cứ khi nào định nghỉ, họ lại ra sức thuyết phục tôi làm lại, đều là khách qua hai ba đời người rồi, cứ thế làm sao tôi bỏ được”.

Những bông kèo nhà cái hôm nay kép đặc trưng vùng Tây Hồ với sắc thắm và hương thơm kỳ diệu.

Điều đặc biệt khiến kèo nhà cái hôm nay Tây Hồ có hương thơm kỳ diệu, ấy là nhờ vào thổ nhưỡng. Các đầm quanh Tây Hồ đều có lượng bùn sâu, lại thêm giống kèo nhà cái hôm nay là kèo nhà cái hôm nay kép, hơn trăm cánh hoa bao bọc lấy nhụy, che chắn lớp gạo kèo nhà cái hôm nay, giữ cho hương thơm vừa sâu, vừa ngát, thật phù hợp cho chuyện ướp trà. Những năm trở lại đây, nhiều người đến vùng Quảng Bá lấy củ kèo nhà cái hôm nay từ giống Tây Hồ mang đi trồng qua các đầm khác quanh Hà Nội, nhưng vẫn không thể sánh với kèo nhà cái hôm nay Tây Hồ nguyên bản ở độ to, thắm, gạo dày và hương thơm đặc biệt. Đấy cũng là lý do khiến cụ Dần vẫn kiên trì gắn bó với kèo nhà cái hôm nay Tây Hồ, đó không chỉ là nghề, mà còn thấy trong đó mối ân tình cùng kèo nhà cái hôm nay.

Quanh quẩn chuyện kèo nhà cái hôm nay

Hà Nội đang vào những ngày mưa gió nên lượng kèo nhà cái hôm nay thu về bị gián đoạn, ngồi bên chén trà kèo nhà cái hôm nay buổi sớm ở tư gia, cụ Dần nhớ lại: “Thời tôi mới vào nghề, đầm kèo nhà cái hôm nay là tự nhiên, chẳng của ai cả, rồi sau này thu về hợp tác xã. Thời chống Mỹ, tôi là xã viên, được cử đi bán hoa kèo nhà cái hôm nay cho hợp tác xã, người ta cử đi chợ mỗi hôm 10 người, bán ế lắm vì hầu hết chưa quen, chỉ mình tôi giao bao nhiêu tôi bán sạch bấy nhiêu.

Gặp ngày Hà Nội bị đánh bom hay có báo động, hoặc phải đi tản cư, tôi còn trẻ nên ở lại Hà Nội làm tự vệ, kèo nhà cái hôm nay không ai đi bán, bị dư, tôi đem về ướp trà. Tôi cứ thế theo nghề, đến khi hợp tác xã giải tán, đầm kèo nhà cái hôm nay có chủ mới, họ cũng đem bán lại cho tôi”.

Khách nước ngoài đến tham quan và trải nghiệm làm trà kèo nhà cái hôm nay cùng con cháu cụ Dần.

Gắn bó với kèo nhà cái hôm nay, hiểu kèo nhà cái hôm nay như người tâm giao qua thế kỷ, cụ Dần bật mí những kinh nghiệm cùng kèo nhà cái hôm nay: “Chú nhìn vào đầm kèo nhà cái hôm nay khi đến mùa, sẽ thấy bắt qua tầm mắt có lá già, lá non, có búp kèo nhà cái hôm nay, bông kèo nhà cái hôm nay. Cái giống hoa này kỳ diệu lắm, một lá bị ngắt mất là cây kèo nhà cái hôm nay năm ấy sẽ mất đi một bông hoa. Thông thường một lá kèo nhà cái hôm nay sẽ làm nhiệm vụ che cho một bông hoa nên ngắt lá đi thì hoa cũng lụi. Khi nụ hoa nhú lên, cánh dù của lá kèo nhà cái hôm nay sẽ che chắn cho đến khi bông hoa trưởng thành, mãn khai. Tháng Sáu âm lịch là hoa vào mùa rộ nhất, đến tháng Bảy mưa ngâu, gió heo may về, cánh hoa nhạt màu, hương cũng phai theo. Người làm kèo nhà cái hôm nay phải biết nhìn kèo nhà cái hôm nay để phân định, kèo nhà cái hôm nay đẹp và kỳ diệu lắm”.

Chứng kiến cụ Dần làm trà ướp kèo nhà cái hôm nay qua từng năm, vẫn một công thức quen thuộc, tách gạo kèo nhà cái hôm nay, trộn vào trà, dùng nhiệt sấy để trà ngậm hương kèo nhà cái hôm nay, chỉ thế thôi, nghe chừng giản đơn nhưng để một mẻ trà vẫn giữ được cái chát dịu nhẹ, hậu vị đằm thắm cùng độ ngậy quen thuộc của trà xanh Thái Nguyên, phảng phất theo đó là hương kèo nhà cái hôm nay quyến rũ, là những đúc kết kinh nghiệm cuộc đời của cụ Dần.

Trong nghề trà ướp kèo nhà cái hôm nay, ướp kèo nhà cái hôm nay vào trà thì dễ, ai cũng có thể làm, nhưng để sấy và bảo quản mới là câu chuyện quyết định thành bại. Sấy quá thì trà mất hương, khô giòn, cánh dễ dập gãy. Sấy non lửa thì trà hụt hương, dễ mốc, hoặc có mùi ôi. Thị trường giờ có nhiều cách sấy, từ điện, than, riêng cụ Dần vẫn dùng cách sấy hơi nước như đã làm từ bao năm bởi theo cụ: “Sấy hai ba lần đủ khô, trà sẽ có độ thơm ngậy đặc biệt”.

Cô Ngô Thị Thân, con gái cụ Dần, bên mẻ trà kèo nhà cái hôm nay đang ướp.

Công việc ướp kèo nhà cái hôm nay gắn với hoạt động gia đình, toàn con cháu cụ Dần cả hai bề nội ngoại. Người đời thường bảo “tứ hành xung” với Dần - Thân - Tị - Hợi, nhưng riêng với cụ Dần hẳn là ngoại lệ. Con gái cụ Dần, cô Ngô Thị Thân, năm nay đã 68 tuổi, từ năm 8 tuổi đã biết theo mẹ Dần mang kèo nhà cái hôm nay lên chợ Đồng Xuân, khu Hàng Khoai bán, học cách làm hoa, gói kèo nhà cái hôm nay, tỉa cánh hoa, tách gạo… cho đến các công đoạn ướp trà.

Đến nay, nghề ướp trà kèo nhà cái hôm nay được cụ Dần chuyển giao cho con gái Thân. Trò chuyện bên lứa kèo nhà cái hôm nay 600 bông mới hái từ Tây Hồ để làm kèo nhà cái hôm nay ướp xổi, cô Thân bảo: “Thời gian gần đây nhiều người dùng trà ướp trực tiếp vào hoa kèo nhà cái hôm nay, gọi là ướp xổi, bán theo từng bông nên gia đình cũng làm, cách làm này nhanh, cũng nhiều nhà làm, nhưng riêng nhà tôi còn ướp thêm cả gạo trộn cùng trà vào búp kèo nhà cái hôm nay để tăng hương. Còn ướp trà kèo nhà cái hôm nay kiểu thời mẹ tôi thì vẫn là thế mạnh của gia đình, nó tỉ mẩn, lâu công nên giá thành cao, hương vị từ bao năm không thay đổi nên nhiều người đến mua không chỉ là thưởng thức mà còn để uống lại kỷ niệm”.

Bài và ảnh:Thiên An