Ùn tắc giao thông ở khu vực trung tâm và và sử dụng kèo nhà cái trực tuyến
Việc ùn ứ giao thông đô thị ở khu vực kèo nhà cái trực tuyến tâm là khó tránh khỏi.Nhu cầu đi lại biến động theo thời điểm là đặc tính quan trọng làm cho giao thông đô thị rất dễ ùn ứ. Khu vực trung tâm tập trung nhiều công sở và doanh nghiệp dịch vụ mở cửa theo giờ hành chính dễ sinh ùn tắc bởi nhu cầu đột biến cao hơn các khu vưc khác. Thành phố càng lớn, mật độ các công trình thương mại, dịch vụ, tiện ích càng tập trung kèo nhà cái trực tuyếno khu vực trung tâm, nhu cầu đi lại tới khu vực này càng lớn.
![]() |
Hình ảnh tại Nguyễn Xiển và kèo nhà cái trực tuyếnnh đai 3 trên cao (Hà Nội), ôtô đỗ thành 6-7 hàng dàn kín mặt đường. Ảnh minh họa:Hoàng Anh - Zing |
Nếu khả năng cải thiện hạ tầng giao thông chậm hơn tốc độ gia tăng nhu cầu sử dụng, ùn tắc là không thể tránh khỏi. Ùn tắc ngày càng nghiêm trọng khi hạ tầng giao thông đối mặt với sự chuyển đổi phương tiện sang kèo nhà cái trực tuyến cá nhân vốn chiếm dụng nhiều tài nguyên. Việc cải tạo nâng tầng làm gia tăng người nhập cư và diện tích kinh doanh, chuyển mục đích đất từ đất ở sang kinh doanh dịch vụ thương mại, cũng như quy hoạch nơi ở nơi làm việc và các tiện ích không hợp lý làm cho tình hình càng trầm trọng hơn.
Thách thức lớn nhất đối với việc giảm ùn tắchiện nay là xu hướng chuyểnđổi từ xe máy sang kèo nhà cái trực tuyếncho mục đích đi làm.Nhu cầu đi lại gia tăng khi đô thị mở rộng là khó tránh khỏi; tuy nhiên việc chuyển đổi phương tiện cá nhân từ xe máy sang kèo nhà cái trực tuyến mới tiêu tốn nguồn tài nguyên giao thông đô thị nhanh nhất. So với xe máy, kèo nhà cái trực tuyến chiếm dụng không gian 5 lần khi đỗ xe (15m2/3m2), 4-5 lần khi lưu thông trên đường ở tốc độ chậm (20m2/4m2) và 6 - 8 lần (thậm chí cao hơn nữa) khi phải đi qua nút giao thông do kèo nhà cái trực tuyến xoay trở kém trong làn xe hỗn hợp.
Việc người đi làm chuyển sang sử dụng kèo nhà cái trực tuyến là mối đe dọa lớn hơn cả bởi nhu cầu đi lại dồn vào giờ cao điểm và hệ số chuyên chở bình quân của nhóm này chẳng hơn xe máy bao nhiêu (2,3 so với 1,3người một xe)[1]và thấp hơn nhiều xe công cộng (2,3 so với 30). Ở trạng thái cận bão hòa, mỗi kèo nhà cái trực tuyến tăng thêm thay vì xe máy về cơ bản sẽ đẩy tốc độ chuyển hóa từ ‘ùn’ sang ‘tắc’ nhanh gấp 4-5 lần so với tốc độ gia tăng trung bình.
Hơn nữa, tốc độ gia tăng kèo nhà cái trực tuyến cá nhân trên dưới 10% một năm trong suốt thập kỷ vừa qua tại Hà nội và thành phố Hồ Chí Minh tạo áp lực về giao thông lớn hơn nhiều so với tốc độ tăng xe máy không chỉ bởi số tuyệt đối về chiếm dụng không gian mà còn bởi kèo nhà cái trực tuyến thường đổ dồn về một số tuyến huyết mạch, trong khi xe máy có thể len lỏi qua ngõ ngách và thích ứng với mạng lưới đường hẹp ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh.
So với xe máy, kèo nhà cái trực tuyến chiếm dụng không gian 5 lần khi đỗ xe (15m2/3m2), 4-5 lần khi lưu thông trên đường ở tốc độ chậm (20m2/4m2) và 6 - 8 lần (thậm chí cao hơn nữa) khi phải đi qua nút giao thông do kèo nhà cái trực tuyến xoay trở kém trong làn xe hỗn hợp. |
Từ giác độ kinh tế, ùn tắc có nguồn gốc từ sự mất cân đối về nghĩa vụ chi trả của người hưởng lợi.Đường đô thị có thể coi là kho tài nguyên dùng chung giữa các chủ phương tiện. Dùng nhiều hưởng lợi nhiều và không có cơ chế hoàn trả lợi ích tạo ra cơ chế bất đối xứng về lợi ích hay một dạng bữa ‘trưa miễn phí’. Điều này kích thích xu hướng gia tăng sử dụng phương tiện có tính tiện nghi hơn. Khi điều kiện kinh tế cho phép kèo nhà cái trực tuyến sẽ gây bùng nổ nhu cầu và sử dụng. Thường thì vấn đề bữa trưa miễn phí ít gây tác hại cho xã hội ở các khu vực mật độ giao thông thấp. Nếu tài nguyên còn dồi dào, việc sử dụng hay chiếm dụng thêm tài nguyên dường như không gây thiệt hại cho bên thứ ba và phúc lợi chung không ảnh hưởng.
Tuy nhiên, sử kèo nhà cái trực tuyến kém hiệu quả tài nguyên ở khu trung tâm dẫn tới tắc nghẽn và ô nhiễm, làm giảm phúc lợi chung. Có thể hình dung mỗi phần gia tăng sử kèo nhà cái trực tuyến của đối tượng này lấy đi miếng bánh phúc lợi chung khi tất cả cùng tắc, gia tăng chi phí xã hội tổng thể.Đây là bài toán tất cả cùng thua, đặc biệt là chi phí xã hội sẽ tăng rất nhanh ở trạng thái cận bão hòa nếu không kiểm soát được tốc độ gia tăng phương tiện.Mô hình tính tại Vancouver, Canada ước tính gánh nặng chi phí xã hội kèo nhà cái trực tuyến tại các thành phố là rất lớn: mỗi đồng chi phí của người đi kèo nhà cái trực tuyến thì xã hội (gồm cả ngân sách thành phố) phải trả thêm 9,2 đồng nữa để làm đường, trạm đỗ xe, cứu hộ, chi phí thời gian do tắc nghẽn, và chữa bệnh do ô nhiễm. Trong khi đó, sử dụng xe bus chỉ làm xã hội tốn thêm 1 đồng, còn đi bộ thì gần như bằng không[2]. Chi phí xã hội tăng đột biến do tắc nghẽn và ô nhiễm ở khu vực trung tâm các thành phố là căn cứ để xây dựng chính sách thu phí kèo nhà cái trực tuyến hiện nay.
Kiểm soát sử dụng kèo nhà cái trực tuyến ở khu trung tâm thông qua thuế tắc nghẽn
Khả năng cải tạo khu vực trung tâm là rất hạn chế và phải trông kèo nhà cái trực tuyếno giải pháp kiềm chế thông qua phí để đảm bảo công bằng.Hệ thống Metro triển khai chậm trong khi tốc độ cải tạo nâng tầng ở trung tâm nhanh nên cần phải sử dụng tới các giải pháp kiềm chế gia tăng sử dụng phương tiện cá nhân. Các biện pháp hiện nay đều hướng đến ‘mua thêm’ thời gian để thành phố hoàn thiện mạng lưới vận tải công cộng sức chở lớn. Kiềm chế gia tăng sử dụng kèo nhà cái trực tuyến (là phương tiện có hiệu suất chuyên chở tính trên không gian chiếm dụng thấp nhất) trở thành ưu tiên cho tất cả các thành phố lớn trên thế giới hiện nay.
![]() |
Thu thuế tắc nghẽn là một trong nhiều giải pháp để khu vực này còn có thể đi lại được và bản thân giải pháp này cũng đi kèm với nhiều biện pháp giúp khách có thể kèo nhà cái trực tuyến chuyển sang các phương tiện công cộng hay đi phương tiện khác. Ảnh minh họa: Vietnamnet |
Các lựa chọn để thực thi kiềm chế là hạn ngạch mua kèo nhà cái trực tuyến mới, điều kiện mua kèo nhà cái trực tuyến theo sở hữu chỗ đỗ kèo nhà cái trực tuyến, thu phí đỗ kèo nhà cái trực tuyến cao, và quản chặt việc đậu kèo nhà cái trực tuyến trái phép... Các nước láng giềng quanh chúng ta như Singapore, Trung Quốc đều áp dụng nhiều biện pháp để kiềm chế sử dụng. Không cần nhắc tới Singapore hay Hong Kong nơi rất mạnh tay trong lĩnh vực này thì Thượng Hải hiện nay cũng đã thu tới ’000 (đô la Mỹ) cho mỗi quota mua kèo nhà cái trực tuyến mới, áp thuế trước bạ là 10%, và phí đỗ kèo nhà cái trực tuyến ở trung tâm là một giờ[3].
Hiệu quả và tính khả thi kỹ kèo nhà cái trực tuyếnật của kèo nhà cái trực tuyến phí tắc nghẽn là rõ ràng.Việc áp dụng thuế chống tắc nghẽn hay thu phí vào khu vực tắc nghẽn như Singapore, Oslo, London, Stockholm, một số khu vực trong các thành phố nhỏ hơn ở Vương quốc Anh (Durham), Ý (Milan) hay Hoa Kỳ (San Diego) đều cho thấy hiệu quả cả về giao thông và môi trường. Nghiên cứu theo thời gian ở các thành phố áp dụng quy mô lớn phương pháp này cho thấy họ giảm khí phát thải và ô nhiễm (15%-20%), kiềm chế suy giảm tốc độ lưu hành (15%) so với không có thu phí, hay tạo nguồn thu đáng kể cho thành phố (London thu lợi tới trên 172 triệu Bảng Anh một năm sau khi đã trừ chi phí[4]). Thu thuế tắc nghẽn là một trong nhiều giải pháp để khu vực này còn có thể đi lại được và bản thân giải pháp này cũng đi kèm với nhiều biện pháp giúp khách có thể trung chuyển sang các phương tiện công cộng hay đi phương tiện khác. Tất cả các thành phố đã lựa chọn giải pháp này sau một thời gian đều khẳng định tính ưu việt và không hối tiếc. Với sự tiến bộ nhanh chóng của công nghệ, các nhà lập pháp hiện đã đệ trình những giải pháp thu phí linh hoạt vào giờ cao điểm thay vì theo khoảng giờ hành chính, theo loại kèo nhà cái trực tuyến gây ô nhiễm, và thậm chí theo thời gian thực - điều mà uber hay grab taxi đang sử dụng để tính phí khách hàng.
Từ giác độ xã hội, kèo nhà cái trực tuyến phí tắc nghẽn có ý nghĩa nhân văn.Sức chứa có hạn của không gian khu trung tâm không thể đáp ứng mọi nhu cầu. Lộ trình giảm thuế thúc đẩy gia tăng sở hữu kèo nhà cái trực tuyến và với cách thức quản lý sử dụng như hiện nay, có thể dự báo tình hình giao thông sẽ sớm dẫn tới trạng thái ùn tắc thường xuyên, phổ biến, và kéo dài. Nền kinh tế suy giảm sức cạnh tranh và chất lượng cuộc sống đi xuống cùng với tình trạng tắc nghẽn.
Trong khi đó, khả năng thay thế sử dụng kèo nhà cái trực tuyến giữa các nhóm tham gia giao thông là rất khác biệt. Người đi làm hay đi học theo giờ hành chính đều có thể lên kế hoạch trước và không nhất thiết phải đi kèo nhà cái trực tuyến. Trong khi đó, người đi cấp cứu, xe ưu tiên, hệ thống phân phối hàng hóa, vận chuyển khách du lịch theo nhóm phải sử dụng xe ô tô. Hệ thống giao thông cần phải dành ưu tiên cho những nhu cầu không thể thay thế và sử dụng công cụ thích hợp kiềm chế các nhu cầu khác khi không gian sinh tồn là hữu hạn – đó là tính nhân văn của xã hội.
Từ giác độ chính trị, kèo nhà cái trực tuyến phí tắc nghẽn đòi hỏi quyết tâm và tầm nhìn.Với các nhà chuyên môn, lợi ích kinh tế, tính nhân văn, và tính khả thi về kỹ kèo nhà cái trực tuyếnật đã rõ. Hầu hết các thành phố đều đệ trình giải pháp nhưng việc thông qua còn nhiều khó khăn (New York đã thông qua nhưng bị chính quyền liên bang phủ quyết, San Francisco, Seattle, Manchester, Bắc Kinh…. đang cân nhắc, Bangkok, Quảng Châu, hay Hong Kong chưa thông qua). Tuy nhiên có thể nói ngày càng có nhiều thành phố phải cân nhắc và tái xem xét giải pháp này sau khi những nỗ lực tiếp cận theo cách khác đã đi tới giới hạn.
Chặng đường và quyết tâm
Còn nhiều việc phải làm để thuyết phục cử tri.Với người phải trả phí tiềm năng, việc không ủng hộ là điều dễ hiểu; tuy nhiên, những ngườithực sự cần đi kèo nhà cái trực tuyến sáng suốtsẽ ủng hộ giải pháp hạn chế người đi làm bằng kèo nhà cái trực tuyến thông qua thuế tắc nghẽn bởikhông hành độngthì rồi những nhu cầu cấp thiết cũng sẽ không đáp ứng được. Việc thu phí hỗ trợ khả năng lưu thông cho những nhu cầu không thể thay thế, giảm ô nhiễm và lấy lại sự công bằng cho những người sử kèo nhà cái trực tuyến phương tiện công cộng tiết kiệm nguồn tài nguyên hạ tầng giao thông cho những nhu cầu cấp bách. Những người bán lẻ và kinh doanh trong khu vực trung tâm sẽ chịu một phần thiệt thòi, xong ngược lại nếu tắc nghẽn trầm trọng họ cũng phải gánh chịu sụt giảm doanh thu, chi phí sức khỏe do ô nhiễm và thời gian đi lại kéo dài. Hiện cách hiểu thu thuế làm gánh nặng cho ‘dân’ là cách hiểu phiếm diện khi bỏ qua trách nhiệm của người đang chất gánh nặng lên vai người khác.
![]() |
Cảnh tượng ôtô kẹt cứng trên đường Trần Quốc Hoàn (hướng từ sân bay Tân Sơn Nhất) về các quận kèo nhà cái trực tuyến tâm TP.HCM. Ảnh: Hữu Khoa - Tuổi Trẻ |
Tất nhiên để thực hiện được cần các mô hình tính tối ưu để thuyết phục xã hội.Lợi ích và thiệt hại của giải pháp đối với xã hội nói chung và các nhóm dân cư cần được nghiên cứu toàn diện hơn. Các lựa chọn về ranh giới, cơ sở xây dựng mức phí, chính sách đối với các đối tượng sống ở trong và ngoài khu vực thu phí, cách thu đối với nhu cầu thường xuyên và các loại xe khác nhau (xe công vụ, taxi, xe tải, xe ra vào thường xuyên…) cần có cơ sở khoa học. Nếu không tính toán phù hợp, mức phí sẽ không đủ để làm cho bộ phận người đi làm bằng kèo nhà cái trực tuyến thay đổi hành vi, hoặc làm cho người kinh doanh thiệt thòi. Ranh giới không phù hợp cũng không giải quyết được vấn đề ùn tắc do các dòng xe chuyển hướng không được tạo điều kiện…
Ngoài ra, việc phân bổ và sử kèo nhà cái trực tuyến nguồn thu/chi phí để đầu tư cho các hạng mục, đảm bảo minh bạch trong cưỡng chế cũng là những yếu tố cần nghiên cứu thấu đáo. Nghiên cứu cần phù hợp với đặc điểm bối cảnh Việt Nam và thực tế cuộc sống từng thành phố và đảm bảo cả sự ủng hộ về mặt chính trị và năng lực thực thi cưỡng chế minh bạch.
Chẳng có bữa trưa miễn phí nào kéo dài mãi.Nhìn vào thực trạng hiện nay và xu hướng bùng nổ sử dụng kèo nhà cái trực tuyến,có thể thấy các nỗ lực và cách tiếp cận hiện tại là chưa đủ. Sẽ có những lập luận cho rằng còn vô số biện pháp thay thế truyền thống như quản lý dừng đỗ xe chặt chẽ cũng đem lại kết quả. Làm tốt các giải pháp truyền thống như phí cao cho xe mới đăng ký, phân luồng tuyến, tăng phí đỗ xe trung tâm theo giờ, quản chặt dừng đỗ và mở rộng nút, làm đường vượt còn giúp cải thiện tình hình. Những đề xuất mới phù hợp hơn như sử dụng tiếp cận của uber sử dụng công nghệ thông minh, hoặc các giải pháp khác như điều chỉnh quy hoạch, kiểm soát xây dựng, và thay đổi giờ làm được áp dụng. Tuy nhiên, cần chú ý là nếu nền kinh tế và người dân đã quá lệ thuộc vào kèo nhà cái trực tuyến, giống như con bệnh đã lạm dụng thuốc kháng sinh thì rất khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn. Chỉ nghĩ đến giải pháp này khi không còn đường lùi thì cửa sổ cơ hội để giải quyết đã quá hẹp, giống như tình trạng bế tắc ở Jakarta hay Manila hiện nay.
Một thành phố muốn vươn lên thông minh phải chứng tỏ quyết tâm thay đổi và thích ứng với thách thức mới.Ra quyết định ảnh hưởng tới số đông là việc làm khó khăn, vì vậy cần có đủ quyết tâm và tầm nhìn. Mong rằng thành phố sẽ có những nghiên cứu đầy đủ hơn, đánh giá đúng hiện trạng, dự báo tin cậy, và ra quyết định có trách nhiệm vì sự phát triển bền vững của vùng đô thị lớn và của cả đất nước.
TP.HCM, 23.12.2016
TS. Nguyễn Ngọc Hiếu, Đại học Việt Đức
[1]Khảo sát của Tranconcen tại thành phố Hồ Chí minh năm 2013.
[2]Tính toán theo số liệu của George Poulos, 2015http://movingforward.discoursemedia.org/costofcommute/
[3]China signposthttp://www.chinasignpost.com/2013/06/23/counting-cars-rising-private-automobile-ownership-in-chinese-cities-paves-road-for-gasoline-demand/
[4]Nghiên cứu ‘kèo nhà cái trực tuyếnế tắc nghẽn, thách thức và cơ hội’ của Pike, PE, 2010 Hội đồng Giao thông Sạch thế giới, ICCT,www.icct.orgvà báo cáo của Sở Giao thông London 2014-2015http://content.tfl.gov.uk/annual-report-2014-15.pdf .
» Tranh cãi đề án thu phí ôtô kèo nhà cái trực tuyếno trung tâm TP.HCM
» Ngày chủ nhật không ôtô ở Singapore
» Bí thư Thăng: ‘Giải quyết ngay kẹt kèo nhà cái trực tuyến để yên dân’
» TP.HCM: Xây cầu hình N ở vòng xoay Nguyễn Kiệm - Nguyễn Thái Sơn
» TP.HCM chi hơn 1.000 tỷ giảm ô nhiễm môi trường ở Đa Phước
» TP.HCM không yêu cầu người dân chứng minh kèo nhà cái trực tuyến chính chủ
» 250 triệu USD xây tuyến metro kèo nhà cái trực tuyếno sân bay Tân Sơn Nhất
» “Đừng để các địa phương tự quy hoạch, đua nhau làm sân bay, cảng biển”
» Đường sắt Việt Nam tốc độ cao qua giải trình của Bộ Giao thông
» TP.HCM: Hơn 41.000 tỷ đồng xây dựng tuyến metro số 5
» Trang đời mới của thương xá TAX Sài Gòn
» Đề xuất làm cầu vượt và hầm chui kèo nhà cái trực tuyếno sân bay Tân Sơn Nhất
» TP.HCM: Nhiều ôtô, kèo nhà cái trực tuyến máy ngập gần 2m trong hầm
» TP.HCM cần 97.000 tỷ đồng cho quy hoạch thoát nước đến năm 2020
» TP.HCM: sau mưa lớn, đường lại biến thành sông
» TP.HCM: lãnh đạo Sở “tái mặt” khi bị hỏi về chống ngập
» Đột phá nào để giảm kẹt kèo nhà cái trực tuyến, ngập nước ở TP.HCM?