TS. Nguyễn Trí Hiếu: kèo nhà cái 888 là “nồi cơm" của ngân hàng

TS. Nguyễn Trí Hiếu,  chuyên gia tài chính – ngân hàng.

Tại cuộc hội thảo Nâng cao hiệu quả kết nối ngân hàng – kèo nhà cái 888 do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Ngân hàng Nhà nước tổ chức tại TP.HCM, TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính – ngân hàng, cho biết 80% vốn của nền kinh tế dựa vào vốn vay ngân hàng, có đến 80% lợi nhuận ngân hàng đến từ cho vay, có thể nói kèo nhà cái 888 là "nồi cơm" của ngân hàng.

Trong 8 năm kinh nghiệm làm việc tại các ngân hàng thương mại Việt Nam, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng mối liên kết ngân hàng – kèo nhà cái 888 vẫn còn nhiều rào cản, khó khăn đến từ cả hai bên. Các kèo nhà cái 888 muốn vay vốn ngân hàng phải đáp ứng 03 tiêu chí: Có phương án kinh doanh; Có sức khỏe tài chính tốt và Có tài sản thế chấp.

Tuy nhiên, trong quá trình xét duyệt hồ sơ xin vay vốn, nhiều kèo nhà cái 888 nhỏ và vừa (DNNVV) không có phương án kinh doanh, nếu kèo nhà cái 888 nào có thì phương án kinh doanh không thực tế dù dài đến 8 trang giấy.

Trong khi đó, nhiều kèo nhà cái 888 vẫn không minh bạch sổ sách, họ nộp cho ngân hàng 02 bản báo cáo: bản báo cáo thuế doanh thu chỉ vài tỷ đồng, nhưng báo cáo tài chính doanh thu lại lên tới trăm tỷ đồng. Nếu không minh bạch như vậy thì làm sao vay vốn ngân hàng?

Nhiều ý kiến cũng cho rằng nếu kèo nhà cái 888 không có tài sản thế chấp thì có thể cho họ vay tín chấp bằng dòng tiền của chính kèo nhà cái 888. Nhưng điều lạ ở Việt Nam, kèo nhà cái 888 có thể vay nhiều ngân hàng cùng lúc. Vậy làm sao ngân hàng kiểm soát được dòng tiền ở những kèo nhà cái 888 này? Trong khi ở Mỹ, kèo nhà cái 888 chỉ vay được một ngân hàng chuyên biệt.

Như vậy, để có một nguồn vốn rẻ, ổn định cho DNNVV, Việt Nam nên có mô hình mới về quỹ bảo lãnh tín dụng cho đối tượng này.

Hiện Việt Nam cũng có Quỹ bảo lãnh tín dụng cho DNNVV nhưng chưa thực sự hoạt động hiệu quả. Quốc hội cũng đã thông qua Luật hỗ trợ DNNVV (ngày 12/6/2017), theo đó, Quỹ bảo lãnh tín dụng được thành lập ngoài ngân sách và do Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố thành lập. Vì không có ngân sách cho Quỹ Bảo lãnh tín dụng cho DNNVV, nên những người lãnh đạo của Quỹ này rất sợ mất vốn khi cho vay ra, dẫn đến những khó khăn chưa thể giải tỏa hiện nay: kèo nhà cái 888 cần bảo lãnh mà quỹ thì không thể bảo lãnh được...

Việt Nam có thể tham khảo Mỹ về cách hoạt động của mô hình BSA (Small Business Administration) với mục đích hỗ trợ, tài trợ, tư vấn và bảo vệ các DNNVV. BSA là cơ quan liên bang kết nối ngân hàng với kèo nhà cái 888, BSA bảo lãnh ngân hàng cho kèo nhà cái 888 vay vốn và được Quốc hội Mỹ phê chuẩn ngân sách hoạt động hằng năm .

Hai chương trình kèo nhà cái 888 BSA là: Bảo lãnh ngân hàng cho vay vốn lưu động, mua trang thiết bị, trả nợ cũ, mua bất động sản thương mại và Bảo lãnh ngân hàng cho vay mua bất động sản thương mại.

Đối với chương trình Bảo lãnh ngân hàng cho vay vốn lưu động, mua trang thiết bị, trả nợ cũ, mua bất động sản thương mại: tỷ lệ bảo lãnh tới 85% nếu số tiền vay dưới 150.000 USD và 75% nếu trên 150.000 USD. Lãi suất 5,75%-8,25%/năm. Không bắt buộc phải có tài sản thế chấp...

Đối với chương trình Bảo lãnh ngân hàng cho vay mua bất động sản thương mại: lãi suất 10 năm cố định ở mức 3,2%/năm, cố định 20 năm là 3,7%/năm. Trả nợ theo phương thức trả góp hàng tháng.

Năm 2017, Quốc hội Mỹ đã phê chuẩn ngân sách cho BSA là 719 triệu USD. BSA đã phê chuẩn 68.000 món vay, cung cấp 30 tỷ USD cho các kèo nhà cái 888 nhỏ.

Hiện Mỹ có 28 triệu kèo nhà cái 888 nhỏ, sử dụng gần ½ lao động tại Mỹ và cung cấp 2/3 tổng số việc làm mới mỗi năm.

Do đó Chính phủ nên thành lập một cơ quan Trung ương tài trợ DNNVV tương tự như mô hình BSA. Mỗi năm, Quốc hội sẽ phê chuẩn một ngân sách mới cho cơ quan này. Ngân hàng Nhà nước địa phương phối hợp với cơ quan này trong việc huy động các ngân hàng địa phương tham gia tài trợ các kèo nhà cái 888 qua các chương trình bảo lãnh tín dụng.

Tại Việt Nam, có 200.000 DNNVV có tổng dư nợ tín dụng với ngân hàng khoảng 1,3 triệu tỷ đồng (59 tỷ USD), chiếm 21% dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế.

Ngoài ra, DNNVV có thể tìm đến phương thức cho thuê tài chính, vì ở Nhật hay Mỹ có hơn 90% kèo nhà cái 888 đối tượng này đến các công ty cho thuê tài chính để thuê trang thiết bị, dụng cụ.

Lan Anh