Tùy tiện chữa viêm bongdaso kèo nhà cái: Coi chừng gặp biến chứng!

bongdaso kèo nhà cái là những khoang rỗng nằm trong khối xương sọ mặt. Các bongdaso kèo nhà cái có chức năng làm nhẹ khối xương sọ, làm ấm, làm ẩm và lọc không khí hít vào trong khoang mũi. Các bongdaso kèo nhà cái đều có đường thông vào hốc mũi. bongdaso kèo nhà cái bình thường khi lỗ thông mũi không bị nghẽn.
Viêm bongdaso kèo nhà cái cấp khi triệu chứng trong một thời gian ngắn, dưới 4 tuần. Viêm bongdaso kèo nhà cái mạn khi triệu chứng kéo dài trên 12 tuần.

Viêm bongdaso kèo nhà cái, nếu được điều trị đúng có thể cải thiện sớm và hiệu quả. Ảnh: TL

Vì đâu viêm bongdaso kèo nhà cái?

Mọi l‎‎ý do làm cho phù nề trong bongdaso kèo nhà cái hay cản trở dẫn lưu chất tiết ra khỏi bongdaso kèo nhà cái đều có thể gây ra viêm bongdaso kèo nhà cái.

Nguyên nhân viêm bongdaso kèo nhà cái cấp tính thường gặp nhất là do siêu vi. Viêm bongdaso kèo nhà cái do siêu vi có thể tự hồi phục mà không cần điều trị trong vòng hai tuần.

Đối với trường hợp viêm bongdaso kèo nhà cái do nhiễm trùng, hầu hết mọi người chúng ta có hàng triệu vi trùng cư trú trong đường hô hấp trên. Những vi trùng này vô hại nhưng nếu hệ thống miễn dịch của cơ thể bị suy giảm hoặc dẫn lưu bongdaso kèo nhà cái bị cản trở do ảnh hưởng của đợt cảm lạnh nhiễm siêu vi và một số nguyên nhân khác, thì vi khuẩn sẽ phát triển và gây ra viêm bongdaso kèo nhà cái.

Nhiều tác nhân khác có thể gây viêm bongdaso kèo nhà cái như thay đổi về nhiệt độ hay áp suất không khí như khi đi máy bay hoặc lặn dưới biển. Dị ứng có thể gây viêm bongdaso kèo nhà cái. Sử dụng thuốc xịt thông mũi quá nhiều, hút thuốc lá, bơi lặn cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm bongdaso kèo nhà cái. Người bị polyp mũi, vẹo vách ngăn mũi hoặc VA (sùi vòm họng) phì đại khiến cản trở dẫn lưu bongdaso kèo nhà cái và gây viêm bongdaso kèo nhà cái.

Thuốc cũng có thể gây ra viêm bongdaso kèo nhà cái, như không dung nạp với aspirin và một số thuốc chống viêm có thể quan với viêm bongdaso kèo nhà cái ở bệnh nhân hen suyễn hoặc có pol‎yp mũi. Đôi khi, nhiễm nấm có thể gây viêm bongdaso kèo nhà cái ở những người giảm khả năng miễn dịch hoặc  dị ứng với nấm. Có trường hợp viêm bongdaso kèo nhà cái là hậu quả của sâu răng, nhiễm trùng răng hàm trên.

Làm sao biết viêm bongdaso kèo nhà cái?

Đau là triệu chứng thường gặp nhất của viêm bongdaso kèo nhà cái. Tuỳ thuộc vào vị trí bongdaso kèo nhà cái bị viêm, mà vị trí đau thay đổi, đau vùng trán, đau vùng má hay hàm trên, đau sau hốc mắt, đau ở đỉnh đầu.

Đau do bongdaso kèo nhà cái tăng khi người bệnh nhân nghiêng về phía trước. Bệnh nhân bị nghẹt mũi, chất tiết mũi trở nên đặc và đục cũng thường gặp. Khi nước mũi chảy xuống họng, gây ngứa họng và kích thích ho.

Tùy theo tình trạng viêm mà bệnh nhân nghẹt một hay cả hai bên mũi, mức độ nhẹ hay vừa, nghẹt từng lúc hay liên tục, có khi không ngửi được mùi (mất khứu giác). Người bệnh có thể sốt, đau nhức và mệt mỏi, đau răng, ngủ không yên giấc, ảnh hưởng đến sức khoẻ.

Để chẩn đoán viêm bongdaso kèo nhà cái, bác sĩ sẽ hỏi kỹ bệnh sử, triệu chứng và thăm khám bệnh nhân. Nếu ấn các điểm bongdaso kèo nhà cái gây đau, nhiều khả năng viêm bongdaso kèo nhà cái. Bác sĩ có thể thực hiện nội soi mũi bongdaso kèo nhà cái hay cho bệnh nhân làm một số xét nghiệm như chụp cắt lớp điện toán (CT) bongdaso kèo nhà cái, các xét nghiệm về dị ứng.

Thuốc tễ hoặc dạng bột chữa viêm bongdaso kèo nhà cái không rõ nguồn gốc nếu có chứa corticosteroid, dùng lâu ngày có nhiều tác dụng phụ. Ảnh: TL

Nguy cơ biến chứng từ viêm bongdaso kèo nhà cái

Viêm bongdaso kèo nhà cái mãn tính gây ra nghẹt mũi hoặc chảy mũi kéo dài; nhức đầu và đôi khi sốt. Viêm bongdaso kèo nhà cái có thể dẫn đến các biến chứng ởđường hô hấpnhư viêm tai giữa, viêm họng mạn tính,viêm thanh quản, khí phế quản; biến chứng ở mắt như nhiễm trùng ổ mắt, viêm thần kinh thị giác;biến chứng sọ nãonhư viêm tắc tĩnh mạch bongdaso kèo nhà cái hang, viêm não,  viêm màngnão...

Khi người bệnh viêm bongdaso kèo nhà cái bị sốt cao, đau đầu nghiêm trọng, đau mắt, hay giảm thị lực cần đến bác sĩ khám kịp thời.

Điều trị cách nào?

Viêm bongdaso kèo nhà cái, nếu được điều trị đúng có thể cải thiện sớm và hiệu quả. Bệnh nhân phải tuân thủ đúng liều lượng thuốc, thời gian điều trị và cũng như lời khuyên của bác sĩ. Điều trị viêm bongdaso kèo nhà cái phụ thuộc vào nguyên nhân.

Nguyên tắc điều trị bongdaso kèo nhà cái là dẫn lưu bongdaso kèo nhà cái tốt, kiểm soát hoặc loại trừ nguồn gốc của tình trạng viêm, và làm giảm cơn đau. Bệnh nhân mới bị viêm bongdaso kèo nhà cái có thể khỏi bệnh bằng cách đơn giản là dẫn lưu bongdaso kèo nhà cái thật tốt.

Những biện pháp bệnh nhân cần làm: uống nhiều nước giúp làm loãng chất tiết, dùng nước muối sinh l‎ý rửa mũi và giảm nghẹt mũi, xông mũi bằng hơi nước nóng, đắp khăn nước ấm lên mặt có thể làm dịu đau do bongdaso kèo nhà cái.

Sử dụng thuốc:các thuốc chống nghẹt mũi(dạng viên uống hiệu quả giảm nghẹt mũi, nhưng có một số tác dụng phụ như tăng huyết áp, nhịp tim nhanh, bồn chồn nên cần dùng theo chỉ định bác sĩ);các thuốc chống dị ứng(kháng histamin, có tác dụng trong dị ứng và khi bị sổ mũi do cảm lạnh, nhưng cần thận trọng vì làm khô mũi quá mức và chất nhày không thoát ra ngoài được);

các thuốc giảm đau(giúp giảm đau đầu và đau do bongdaso kèo nhà cái);kháng sinh(nếu nguyên nhân viêm bongdaso kèo nhà cái do vi trùng, bác sĩ sẽ kê toa thuốc có kháng sinh. Có nhiều loại kháng sinh, bác sĩ sẽ quyết định loại nào là phù hợp nhất cho bệnh nhân).

Ngoài ra, bác sĩ có thể kê toa các thuốc kháng viêm có chứa corticosteroid xịt mũi, đặc biệt khi bệnh nhân bị dị ứng hay nếu viêm bongdaso kèo nhà cái dai dẳng và cũng có thể sử dụng biện pháp súc rửa bongdaso kèo nhà cái bằng phương pháp Proetz.

Cũng cần phải hết sức lưu ý, một số thuốc tễ hoặc dạng bột chữa viêm bongdaso kèo nhà cái không rõ nguồn gốc có thể chứa corticosteroid, dùng lâu ngày có nhiều tác dụng phụ như tăng cân bất thường, tăng huyết áp, loãng xương, đái tháo đường, tăng nguy cơ nhiễm trùng, đục thuỷ tinh thể, chậm lành vết thương, lệ thuộc thuốc...

Phẫu thuật:đôi khi phẫu thuật là điều trị thay thế duy nhất để ngăn ngừa viêm bongdaso kèo nhà cái mạn tính, như nạo VA, cắt bỏ polyp mũi, sửa chữa vẹo vách ngăn để đảm bảo một đường dẫn khí thông thoáng thường làm giảm đáng kể triệu chứng viêm bongdaso kèo nhà cái.

Phẫu thuật phổ biến hiện nay là phẫu thuật nội soi chức năng bongdaso kèo nhà cái, trong đó lối thông tự nhiên từ bongdaso kèo nhà cái được mở rộng cho phép dẫn lưu dịch tiết. Nếu nguyên nhân viêm bongdaso kèo nhà cái là do dị ứng, bệnh nhân sẽ được bác sĩ sẽ tư vấn cách phòng tránh các yếu tố gây dị ứng và điều trị dị ứng.

Cần làm gì để phòng bệnh viêm bongdaso kèo nhà cái?

Dù không thể ngăn ngừa tất cả các bệnh lý mũi bongdaso kèo nhà cái cũng như các đợt cảm lạnh hoặc nhiễm khuẩn, nhưng có thể áp dụng các biện pháp nhất định để giảm số lần, độ nặng cũng như ngăn ngừa viêm bongdaso kèo nhà cái cấp trở thành mạn tính:

- Sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi thích hợp, chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và luyện tập để duy trì sức đề kháng chung chống nhiễm trùng. Giữ môi trường xung quanh luôn sạch sẽ, tránh xa khói thuốc lá, bụi và các chất ô nhiễm.

Đeo khẩu trang trước khi ra đường và khi làm việc nơi có nhiều bụi bặm, hóa chất... Nếu bản thân bị dị ứng với một chất hay loại thức ăn nào đó, hãy tránh xa. Vệ sinh cơ thể, rửa tay thường xuyên. Tránh uống rượu, vì có thể làm viêm bongdaso kèo nhà cái nặng nề hơn.

- Thường xuyên vệ sinh mũi khi bị cảm cúm, khi tiếp xúc khí hậu lạnh.

- Cần phải điều trị các nguyên nhân gây viêm mũi bongdaso kèo nhà cái như cúm, sởi, polyp mũi, nạo VA, vẹo vách ngăn mũi, trám nhổ răng sâu.

- Không tự ý sử dụng các thuốc xịt thông mũi kéo dài mà không có ý kiến của bác sĩ.

TS-BS. Lê Thị Thu Hương

(Trưởng khoa Nội hô hấp - Cơ Xương Khớp, bệnh viện Nhân dân Gia Định, TP.HCM)