Vì sao tiến độ các kèo nhà cái trực tuyến cao tốc Bắc - Nam, sân bay Long Thành chậm?

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể giải trình làm rõ các vấn đề các kèo nhà cái trực tuyến cao tốc Bắc-Nam, sân bay Long Thành. Ảnh: Minh Đức

Trả lời ý kiến của các đại biểu Quốc hội tại phiên chất vấn vào sáng 12.11, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thể đã giải trình về nguyên nhân chậm tiến độ hai kèo nhà cái trực tuyến trọng điểm là cao tốc Bắc - Nam và sân bay quốc tế Long Thành.

Cao tốc Bắc - Nam sẽ về đích vào năm 2023

Về công tác giải ngân vốn đầu tư công, theo Bộ trưởng Thể, đến hết tháng 9.2021, bình quân giải ngân vốn đầu tư công toàn quốc khoảng 47,8%, riêng tỷ lệ giải ngân của Bộ GTVT đạt 61,2%. Điều này thể hiện quyết tâm rất lớn của bộ. Tuy nhiên, ông thừa nhận so với yêu cầu, nhất là công tác triển khai hai kèo nhà cái trực tuyến trọng điểm quốc gia là cao tốc Bắc - Nam phía Đông và sân bay quốc tế Long Thành còn chậm do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Đối với kèo nhà cái trực tuyến cao tốc Bắc - Nam, ông Thể cho biết kèo nhà cái trực tuyến được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết 52/2017. Theo Nghị quyết này, kèo nhà cái trực tuyến được chia thành 11 kèo nhà cái trực tuyến thành phần, gồm 3 kèo nhà cái trực tuyến đầu tư theo hình thức đầu tư công gồm Cao Bồ - Mai Sơn, Cam Lộ - La Sơn, cầu Mỹ Thuận 2.

Bộ GTVT đang bám sát yêu cầu của Quốc hội và cuối năm nay sẽ hoàn thành 2 kèo nhà cái trực tuyến Cao Bồ-Mai Sơn, Cam Lộ - La Sơn. Còn lại, kèo nhà cái trực tuyến cầu Mỹ Thuận 2 là cầu dây văng lớn, hiện tiến độ thi công đã đạt khoảng 70% giá trị sản lượng và Quốc hội đã cho phép hoàn thành vào năm 2023.

Với 8 kèo nhà cái trực tuyến đầu tư theo hình thức PPP (Mai Sơn-Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây), tư lệnh ngành giao thông cho biết các kèo nhà cái trực tuyến này tiến hành lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức đấu thầu quốc tế, nhưng gặp nhiều khó khăn nên sau đó buộc phải chuyển sang đấu thầu trong nước.

Cụ thể, đầu năm 2020, trong bối cảnh các kèo nhà cái trực tuyến đầu tư theo hình hình thức PPP đang gặp khó khăn trong việc tuyển chọn nhà đầu tư, cùng với ảnh hưởng của dịch COVID-19, Chính phủ đã đề xuất Quốc hội chuyển một số kèo nhà cái trực tuyến đang đầu tư công để kích cầu và đẩy nhanh tiến độ triển khai.

Đến tháng 6.2020, Quốc hội ban hành Nghị quyết 117 về việc chuyển hình thức đầu tư 3 kèo nhà cái trực tuyến từ PPP sang hình thức đầu tư công, gồm Mai Sơn-Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây và cho phép hoàn thành 3 kèo nhà cái trực tuyến thành phần này vào năm 2022. Hiện sản lượng thi công của 3 kèo nhà cái trực tuyến này đạt khoảng 20-35%.

Thừa nhận tình trạng thiếu hụt nguồn đất đắp nền với các kèo nhà cái trực tuyến cao tốc Bắc - Nam, Bộ trưởng Thể cho hay vừa qua, Chính phủ đã ban hành hai nghị quyết cho phép áp dụng cơ chế đặc thù về nguồn vật liệu phục vụ thi công cao tốc Bắc - Nam (Nghị quyết 60 và Nghị quyết 133).

“Đến thời điểm này, thủ tục mở các mỏ đất đã đáp ứng được yêu cầu. Bộ GTVT sẽ tập trung tiến độ để hoàn thành 3 kèo nhà cái trực tuyến này vào cuối năm 2022,” ông Thể khẳng định.

Tiếp đó, tháng 2.2021, Quốc hội tiếp tục ban hành Nghị quyết 1213 chuyển đổi hình thức đầu tư của hai kèo nhà cái trực tuyến (Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu) từ PPP sang đầu tư công và cho phép Bộ GTVT hoàn thành hai kèo nhà cái trực tuyến này vào cuối năm 2023. Đến nay, 2 kèo nhà cái trực tuyến đã triển khai thi công toàn bộ các gói thầu xây lắp, sản lượng thi công đã đạt được khoảng 2-5% và bộ cam kết sẽ hoàn thành theo đúng tiến độ đề ra.

Riêng với 3 kèo nhà cái trực tuyến thành phần đầu tư theo hình thức PPP là Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang -Cam Lâm và Cam Lâm - Vĩnh Hảo, Bộ trưởng GTVT đánh giá các kèo nhà cái trực tuyến này đều đang gặp nhiều khó khăn trong việc huy động vốn tín dụng do các ngân hàng thương mại thắt chặt tỷ lệ huy động vốn ngắn hạn cho vay dài hạn.

“Bộ GTVT đã phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, các Bộ, ngành, tổ chức làm việc để tháo gỡ khó khăn về tín dụng và làm việc với các ngân hàng thương mại, nhà đầu tư để ký được hợp đồng tín dụng và cố gắng hoàn thành 3 kèo nhà cái trực tuyến này theo yêu cầu của Quốc hội. Với trách nhiệm của mình, Bộ sẽ tiếp tục làm việc với các nhà đầu tư, ngân hàng và xin ý kiến chỉ đạo của Chính phủ để sớm thu xếp vốn tín dụng cho các kèo nhà cái trực tuyến này,” ông Thể nói.

kèo nhà cái trực tuyến sân bay Long Thành: Vẫn chậm GPMB

Đề cập đến kèo nhà cái trực tuyến sân bay quốc tế Long Thành, ông Thể cho biết sau khi Quốc hội cho phép chủ trương để Chính phủ phê duyệt kèo nhà cái trực tuyến, tháng 7.2019, Bộ GTVT đã trình kèo nhà cái trực tuyến lên Chính phủ. Sau đó, Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức thẩm định và cho phép thuê một tư vấn nước ngoài để thẩm định lại toàn bộ kèo nhà cái trực tuyến này.

Đánh giá kèo nhà cái trực tuyến kéo dài thời gian thẩm định để tư vấn nước ngoài phản biện, theo ông Thể, đến tháng 12.2020, Chính phủ đã ban hành quyết định phê duyệt kèo nhà cái trực tuyến đầu tư sân bay Long Thành và giao Tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) làm chủ đầu tư giai đoạn 1.

Trong 11 tháng vừa qua, ACV đã triển khai tương đối tốt trong việc thực hiện 3 nhiệm vụ xây dựng hàng rào (đã hoàn thành 75%), thuê các đơn vị rà phá bom mìn (đạt khoảng 75% diện tích); tập trung làm hồ sơ thiết kế kỹ thuật, dự toán để triển khai thi công.

Khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn. Ảnh: Công Phong

Riêng về công tác giải phóng mặt bằng, Quốc hội bố trí cho kèo nhà cái trực tuyến hơn 22.000 tỷ đồng đồng thời Chính phủ đã giao tỉnh Đồng Nai triển khai công tác giải phóng mặt bằng kèo nhà cái trực tuyến từ năm 2018. Bộ trưởng Thể nhìn nhận kết quả giải ngân cho công tác giải phóng mặt bằng của kèo nhà cái trực tuyến còn chậm, mới đạt khoảng 47% (khoảng hơn 10.000 tỷ đồng) do khó khăn trong công tác tái định cư, kiểm đếm, đơn giá, ảnh hưởng của COVID-19...

Bộ GTVT cam kết phối hợp chặt chẽ với Đồng Nai đẩy nhanh giải ngân vốn giải phóng mặt bằng, sớm bàn giao toàn bộ mặt bằng để đảm bảo tiến độ triển khai kèo nhà cái trực tuyến. Tuy nhiên, đến thời điểm này, với 1.265 ha đã được bàn giao không ảnh hưởng đến tiến độ triển khai xây dựng của ACV,” Bộ trưởng Thể khẳng định.

Dự kiến, tháng 3.2022, Bộ GTVT sẽ triển khai thi công đồng loạt các gói thầu về san lấp mặt bằng, xây dựng hạ tầng... để đảm bảo hoàn thành, đưa vào khai thác giai đoạn 1 của kèo nhà cái trực tuyến vào năm 2025.

Nhóm PV