Anh N.H.V., 27 tuổi, là kỹ sư xây dựng của một tập đoàn lớn, được khám sức khỏe định kỳ và không phát hiện bất kỳ bệnh lý nào. Anh vẫn chơi cầu lông cùng đồng nghiệp hằng tuần, thậm chí còn tham gia tranh giải cầu lông nghiệp dư của ngành xây dựng. Cách ngày nhập viện khoảng một tuần, anh V. xuất hiện chảy mũi nước, sốt nhẹ, rát họng và đau mỏi cơ. Anh tự mua thuốc uống và vẫn đi làm bình thường.
Buổi sáng ngày nhập viện, anh V. cảm giác mệt rất nhiều, không thể đi làm nhưng vẫn không đến bệnh viện. Buổi chiều, anh thấy xuất hiện nhiều cơn đánh trống ngực liên hồi, hoa mắt, tay chân bủn rủn nên gọi người nhà đưa đến bệnh viện cấp cứu. Ngay khi nhập viện, tay chân anh V. đã lạnh, huyết áp không đo được. Lập tức anh được tiến hành đặt nội khí quản, hồi sinh kèo nhà cái hôm nay phổi rồi hỗ trợ tuần hoàn bằng phương pháp trao đổi ôxy qua màng ngoài cơ thể (ECMO).
Anh V. sau đó đã được chẩn đoán xác định mắc bệnh viêm cơ kèo nhà cái hôm nay cấp do virus. Vì sao bệnh lại diễn tiến nhanh chóng và nguy hiểm đến vậy?
Do đâu bị viêm cơ kèo nhà cái hôm nay?
Viêm cơ kèo nhà cái hôm nay là tình trạng viêm nhiễm gây tổn thương cấu trúc và chức năng cơ kèo nhà cái hôm nay. Viêm cơ kèo nhà cái hôm nay cấp là viêm cơ kèo nhà cái hôm nay diễn tiến nhanh, trong vòng một tháng sau khi có tác nhân gây bệnh xâm nhập hoặc sau tác động của các chất gây tổn thương cơ kèo nhà cái hôm nay. Viêm cơ kèo nhà cái hôm nay ảnh hưởng đến cơ kèo nhà cái hôm nay và hệ dẫn truyền trong kèo nhà cái hôm nay, làm giảm khả năng tống máu của cơ kèo nhà cái hôm nay cũng như gây nên nhịp kèo nhà cái hôm nay bất thường: kèo nhà cái hôm nay đập quá nhanh, quá chậm hoặc nhanh chậm không đều, thậm chí ngừng kèo nhà cái hôm nay.
Nguyên nhân gây viêm cơ kèo nhà cái hôm nay hầu như không thể xác định, thường gặp nhất là do virus. Tuy nhiên, các nguyên nhân khác cũng có thể xảy ra: phản ứng với thuốc, độc chất hoặc thứ phát sau một tình trạng viêm nhiễm toàn thân. Cụ thể:
Virus: nhiều loại virus khác nhau thường có liên quan với viêm cơ kèo nhà cái hôm nay, bao gồm các virus gây cảm cúm thông thường; COVID-19; viêm gan virus B và C; parvovirus (vốn thường chỉ gây nổi ban ở trẻ em nhưng cũng có thể gây viêm cơ kèo nhà cái hôm nay) và virus herpes simplex. Các virus gây nhiễm trùng đường ruột, bệnh tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng và sởi Đức cũng có thể gây viêm cơ kèo nhà cái hôm nay. Viêm cơ kèo nhà cái hôm nay cũng có thể xuất hiện ở người nhiễm virus gây suy giảm miễn dịch mắc phải (HIV/AIDS) nhưng thường biểu hiện không cấp tính.
Vi khuẩn:rất nhiều loại vi khuẩn khác nhau có thể gây nên viêm cơ kèo nhà cái hôm nay cấp, gồm: tụ cầu, liên cầu, vi khuẩn bạch hầu và vi khuẩn gây bệnh Lyme.
Ký sinh trùng: một số ký sinh trùng như Trypanosoma cruzi và toxoplasma, bệnh Chagas có thể gây viêm cơ kèo nhà cái hôm nay. Ở các nước nhiệt đới thì nhiễm giun đũa và giun chỉ cũng có thể gây nên một dạng viêm cơ kèo nhà cái hôm nay mạn tính đặc trưng bởi bệnh cơ kèo nhà cái hôm nay hạn chế nặng.
Nấm:các nhiễm trùng do nấm men như candida; nấm mốc như aspergillus và các loại nấm khác như histoplasma thường xuất hiện ở phân chim đôi khi gây nhiễm nấm huyết và viêm cơ kèo nhà cái hôm nay, đặc biệt ở những người suy yếu hệ miễn dịch. Viêm cơ kèo nhà cái hôm nay cũng có thể gặp ở những người có tiếp xúc với các thuốc độc cơ kèo nhà cái hôm nay, hóa chất, phóng xạ cũng như một số tình trạng bệnh lý khác.
Các thuốc hoặc các chất cấm:những chất này có thể gây nên phản ứng dị ứng hoặc có độc tính ảnh hưởng xấu lên cấu trúc cơ kèo nhà cái hôm nay, bao gồm thuốc điều trị ung thư; các kháng sinh như penicillin và sulfonamide; một số thuốc chống động kinh và một số chất cấm như cocaine…
Các hóa chất hoặc phóng xạ: tiếp xúc với một số hóa chất như carbon monoxide và tia phóng xạ có thể gây viêm cơ kèo nhà cái hôm nay...
Các tình trạng bệnh lý khác:viêm cơ kèo nhà cái hôm nay có thể gặp trong một số bệnh lý toàn thân như lupus ban đỏ rải rác, bệnh tạo hạt Wegener, viêm động mạch tế bào khổng lồ và bệnh viêm động mạch Takayasu...
Dấu hiệu nhận diện bệnh
Viêm cơ kèo nhà cái hôm nay là một bệnh có nhiều nguyên nhân và diễn tiến cũng rất khác nhau. Viêm cơ kèo nhà cái hôm nay có thể xuất hiện âm ỉ, cấp tính hoặc tối cấp. Các biểu hiện thường gặp là: đau ngực; kèo nhà cái hôm nay đập nhanh hoặc nhanh chậm không đều; khó thở khi gắng sức hoặc khi yên tĩnh; ứ dịch gây phù chân, mắt cá, tràn dịch ổ bụng, tràn dịch màng phổi; mệt mỏi; các dấu hiệu và triệu chứng của nhiễm virus như nhức đầu, đau cơ, đau khớp, sốt, đau họng, tiêu chảy.
Trường hợp viêm cơ kèo nhà cái hôm nay nhẹ hoặc giai đoạn đầu, người bệnh có thể không có triệu chứng hoặc chỉ biểu hiện nhẹ như đau ngực mơ hồ, khó thở khi gắng sức. Trường hợp nặng, dấu hiệu và triệu chứng có thể thay đổi tùy theo nguyên nhân gây bệnh. Dấu hiệu viêm cơ kèo nhà cái hôm nay cấp có đặc trưng bởi đau ngực, mệt mỏi, khó thở, rối loạn nhịp.
Minh họa: Còm
Đôi khi viêm cơ kèo nhà cái hôm nay biểu hiện ngay bằng suy sụp tuần hoàn đe dọa tính mạng. Trường hợp viêm cơ kèo nhà cái hôm nay tối cấp do virus, người bệnh sau một thời gian chỉ có biểu hiện nhẹ nhàng của cảm cúm thông thường bỗng xuất hiện tình trạng choáng kèo nhà cái hôm nay nặng nề như tụt huyết áp, khó thở, thậm chí phù phổi cấp, loạn nhịp hoặc ngừng kèo nhà cái hôm nay…
Viêm cơ kèo nhà cái hôm nay nặng làm suy yếu cơ kèo nhà cái hôm nay, khiến cơ kèo nhà cái hôm nay không thể bơm đủ máu theo nhu cầu cơ thể. Trong một số trường hợp, cục máu đông có thể hình thành trong kèo nhà cái hôm nay và trong mạch máu nuôi kèo nhà cái hôm nay (động mạch vành) gây nên triệu chứng nhồi máu cơ kèo nhà cái hôm nay. Viêm cơ kèo nhà cái hôm nay thể nặng có thể gây tổn thương vĩnh viễn cấu trúc của kèo nhà cái hôm nay và gây nên những biến chứng như suy kèo nhà cái hôm nay; nhồi máu cơ kèo nhà cái hôm nay và đột quỵ não; rối loạn nhịp kèo nhà cái hôm nay; đột tử do kèo nhà cái hôm nay; bệnh thấp kèo nhà cái hôm nay và bệnh van kèo nhà cái hôm nay hậu thấp…
Vì nguyên nhân của viêm cơ kèo nhà cái hôm nay thường không được xác định rõ ràng nên điều trị chủ yếu nhắm vào điều trị triệu chứng, hỗ trợ, nâng đỡ và một số liệu pháp tiên tiến nhằm giữ mạng sống của bệnh nhân, bảo vệ cơ kèo nhà cái hôm nay trong giai đoạn tối cấp chờ hồi phục. Nếu viêm cơ kèo nhà cái hôm nay do thuốc hoặc do độc chất thì cần phải loại bỏ nguyên nhân này. Viêm cơ kèo nhà cái hôm nay cấp do virus thường không có điều trị đặc hiệu...
Làm sao tránh viêm cơ kèo nhà cái hôm nay?
Không có biện pháp phòng ngừa đặc hiệu cho viêm cơ kèo nhà cái hôm nay. Tuy nhiên phòng ngừa nhiễm trùng sẽ làm giảm phần nào nguy cơ viêm cơ kèo nhà cái hôm nay:
Hạn chế tiếp xúc với người có triệu chứng cảm cúm cho đến khi người này bình phục hoàn toàn. Nếu bản thân bị cảm cúm thì cần hạn chế tiếp xúc với người khác nhằm hạn chế lây lan bệnh trong cộng đồng. Khuyến cáo này đặc biệt quan trọng trong đại dịch COVID-19 vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại trên toàn cầu. Tuân thủ tốt chế độ vệ sinh cơ thể. Thường xuyên rửa tay giúp ngăn ngừa lây lan các bệnh nhiễm trùng. Tránh những hành vi nguy hiểm.
Không dùng các chất kích thích và ma túy. Thực hành tình dục an toàn. Hạn chế tiếp xúc với côn trùng, đặc biệt các loại bọ, ve. Khi đi du lịch khám phá ở những vùng có côn trùng hút máu, cần mặc đồ bảo hộ đúng chuẩn. Nên sử dụng các chất bôi trên da có tác dụng xua đuổi côn trùng. Với những người có cơ địa miễn dịch kém và người già, có thể cân nhắc chủng ngừa cúm, nhóm bệnh có nguy cơ gây viêm cơ kèo nhà cái hôm nay cấp.
Cần đi khám ngay khi có các triệu chứng nghi ngờ viêm cơ kèo nhà cái hôm nay, đặc biệt là đau ngực và khó thở. Khi bị cảm cúm, dù nhẹ cũng phải cảnh giác nếu có các dấu hiệu và triệu chứng của viêm cơ kèo nhà cái hôm nay cấp. Một khi có triệu chứng nặng như đau ngực nhiều, khó thở tăng nhanh, chóng mặt... thì cần phải nhanh chóng gọi cấp cứu hoặc đến ngay bệnh viện gần nhất để được chẩn đoán, xử trí ban đầu và chuyển đến các bệnh viện lớn có điều kiện chẩn đoán, điều trị và can thiệp kịp thời.
PGS-TS-BS. Lê Minh Khôi