Cầu kèo nhà cái hôm nay đủ khô… xoài!

Chuyện có vẻ khó tin nhưng có thật ở xã cù lao  Tân Thuận Đông, TP. Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp.

Chua lạ

Thấy nhóm khách lạ quan tâm đến một thứ gia vị rẻ bèo (10.000 đồng/kg) mà chất lượng không hề thấp, dì Hai Bê tấp vào góp chuyện: “Có nó, nêm thế bứa khô đỡ dữ lắm! Chứ, cả cái cù lao này, đâu còn bứa nữa.”

Khô xoài hai - ba nắng, gia vị chua để giành kèo nhà cái hôm nay dân cù lao Tân Thuận Đông

Tận dụng những trái xoài cát chu non rụng, do vô tình bị vùi dập bởi giông gió/ chim/chuột hoặc cây lồng (dụng cụ thọc xoài bằng cây tre/trúc lớn) đâm mạnh vào cuốn trái, những bàn tay đảm ở đây chịu khó bào mỏng, rồi ngâm qua nước muối để xả mủ. Sau cùng, họ phải chịu khó canh phơi - trở, suốt 2 - 3 nắng mới có được những lát xoài khô vàng hồng kèo nhà cái hôm nay thoang thoảng mùi vị chua thanh của cam kèo nhà cái hôm nay phảng phất dư vị của hồng táo.

Và khi, được một bà nội trợ hai màu tóc ở cù lao yên bình này, sánh nó ngang hàng kèo nhà cái hôm nay bứa khô (tai chua) thì sự kỳ vọng và niềm hứng khởi về thứ gia vị cũ người mới ta ấy, càng dâng cao như đỉnh điểm triều cường trong mấy ngày con nước rong.

Được biết, thường các bà nội trợ ở đây dùng nó để nấu canh chua cùng tép sông, bông so đũa, bông điên điển hoặc kho lạt (kho ngót) kèo nhà cái hôm nay mớ cá sông (cá he, cá ba sa) hoặc cá đồng (rô, sặt, lóc cửng). Như kiểu, gắn kết những nguyên liệu bản địa vào bữa cơm thơm vậy.

Nhưng khi về lại TP.HCM, nơi hội tụ sản vật khắp 3 miền, chúng tôi đã thử “mai mối” mấy lát khô xoài kèo nhà cái hôm nay dòng cá biển Đông lẫn Tây  xem sao.

Và trên trang cá nhân kèo nhà cái hôm nay một ông “bạn phây” đam mê ẩm thực, đã ghi lại thật sinh động buổi “dạm ngõ” thật thú vị, hôm nếm thử nồi lẩu ngót đó ở Nhà Bè. “Ô kìa! Xoài ba nắng "cắn yêu" cá dìa. Nhiều bạn đầu bếp hai màu tóc với vài ba bụng bia đạt chuẩn (VN) vẫn tròn mắt, há hốc mồm trước một mùi thơm thống khoái, tra tấn bạo liệt "bụng dạ" người dưng.”

Từng đũa thịt cá dìa Nha Trang chắc ngọt thanh đậm đến quên thôi. Lại được vuốt ve, nâng đỡ từ 3 lát khô xoài cát chu Cao Lãnh mảnh mai, lớn cỡ ngón tay trỏ lứa trung niên.

Ẩn trong làn hương chua thơm thanh mãnh ấy, nghe phảng phất bóng dáng kèo nhà cái hôm nay mùi cam sành và cả mùi chua vương vị mật kèo nhà cái hôm nay hồng táo nữa mới cuốn hút cuồn cuộn làm sao!

Rạo rực, thanh tân muỗng lẩu ngót

Mặc dù vậy, xoài khô cũng là thứ gia vị ưa trở mặt - “chua thét”, giống như me chín, dì Hai cảnh báo.

“Trói chân”!

Cũng như “khế với chanh một lòng chua xót” (câu hò Nam bộ), khô xoài mà nêm quá độ thì không tài nào cản nổi hậu quả ê răng, cồn cào bụng dạ. Thế nên, giải pháp ôn hòa cho nhóm gia vị chua vô hậu này là, hòa hợp chúng với một vài loại rau quả “chanh chua” khác như: khóm (dứa), cà chua… Nhằm phối nên những làn sóng hương vị mới, kích thích sự thèm ăn kèo nhà cái hôm nay dữ dội kèo nhà cái hôm nay dịu êm.

Chẳng hạn, chịu khó chế một loại xốt xoài kèo nhà cái hôm nay cà, thoảng hương mắm.

Nghe có vẻ hơi phức tạp nhưng thật ra khá đơn giản, tốn 15 - 20 phút cho một bữa sáng hoặc trưa lạ miệng. Dùng nước xốt trong hộp cá mòi, pha thêm khoảng 2 muỗng canh nước cốt kèo nhà cái hôm nay một lát khô xoài. Đun lửa riu riu.

Thả tiếp 2 con mắm cá mồng gà ủ mặn hoặc một muỗng canh nước mắm Phú Quốc vào. Khoảng 4 phút sau, cho vào nửa trái cà chua cỡ trung bình đã xắt hạt lựu (bỏ hạt) vào. Khuấy đều. Đợi khoảng 5 phút sau, vớt xương mắm ra. Nêm lại kèo nhà cái hôm nay ăn.

Đặc biệt, cần viện trợ thêm 3 - 4 trái khổ qua đèo bổ dọc. Chính vị đắng của mướp đắng, sẽ trấn áp - diệt gọn mọi mầm móng bạo loạn - chua hỗn của nhúm khô xoài, lúc mới kèo nhà cái hôm nay nhen nhúm.

Thả mấy khứa cá mòi vào hâm nóng lại. Nêm ít tiêu bột và nhúm rau húng quế xắt ba sồn sau cùng cho bùng nổ hương mắm chua thơm. Ăn kèm kèo nhà cái hôm nay bún hoặc bánh mì và đừng quên vài trái ớt chim xanh.

Lâng lâng vị biển hương đồng!

Chút nồng nàn của mắm biển quyện chặt với độ chua rạo rực, dịu dàng của xoài cùng cà trong từng giọt xốt kèo nhà cái hôm nay lạ kèo nhà cái hôm nay quen kia, bỗng gợi nhớ đến bóng dáng thân quen  - đồng điệu của vài bạn tri âm xa gần. Trong miền ký ức vàng son, tôi còn nghe rõ tiếp xì xụp nhiệt tình của anh Sáu Mỹ Tho bên nồi cá cóc cụ kho lạt đang bốc khói hay tiếng cười nói rổn rảng của chị Tám Cà Mau đang chan mấy vá canh ngót cá nâu đầm mập ú vào chén…

Tóm lại, giá trị và chiều sâu của mấy lát khô xoài kèo nhà cái hôm nay kể có cao ngất ngưỡng hay thấp lè tè còn tùy thuộc rất nhiều vào ngọn lửa sáng tạo lẫn cái tâm của mỗi đầu bếp miệt vườn.

Riêng với người viết, những bộc bạch kèo nhà cái hôm nay rồi, như một ánh lửa sẻ chia chân thành với bà con “xài chu” Cao Lãnh, trong đại nạn rớt giá thảm hại kèo nhà cái hôm nay rồi. Có khi giá xoài loại 1 (cỡ 3 - 4 trái/kg) tuột còn: 7.000 - 8.000 đồng/kg, tại vườn.

Chua thấu tim!

Bài và ảnh:Tạ Tri