Chưa thể bỏ được trực tiếp kèo nhà cái vì giá rẻ?

Đóng góp ý kiến vào Quy hoạch điện VIII, các tỉnh có quy hoạch trực tiếp kèo nhà cái, Đại sứ quán Đan Mạch... đề nghị không phát triển thêm các dự án điện than mới, đặc biệt là trong giai đoạn 10 năm tới, thay vào đó ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời phân tán và điện gió. Các dự án trực tiếp kèo nhà cái dự kiến trong Quy hoạch điện 7 điều chỉnh sẽ chuyển sang sử dụng LNG, phần công suất thiếu hụt sẽ bù vào công suất nguồn LNG... do các nhà máy trực tiếp kèo nhà cái gây ô nhiễm môi trường và không thu xếp được vốn.

Phản hồi trước ý kiến trên, Viện Năng lượng - đơn vị tư vấn Quy hoạch điện VIII, cho biết quy mô các nhà máy trực tiếp kèo nhà cái đưa vào giai đoạn 2021-2035 đều là những dự án chắc chắn xây dựng, đây là những dự án đã thực hiện công tác xúc tiến đầu tư tốt mà không thể loại bỏ, ví dụ: Nhiệt điện Nam Định I, Nhiệt điện Thái Bình II, Nhiệt điện Vũng Áng II, Nhiệt điện Vân Phong I, Nhiệt điện Duyên Hải II....

Sau 2035, hệ thống vẫn cần tiếp tục phát triển một phần nhỏ trực tiếp kèo nhà cái để đảm bảo tiêu chí an ninh năng lượng, giá điện không tăng quá cao. Quy hoạch điện VIII sẽ yêu cầu các nhà máy trực tiếp kèo nhà cái xây mới sử dụng công nghệ như sau trong giai đoạn 2021-2025 chỉ xây dựng công nghệ trực tiếp kèo nhà cái siêu tới hạn trở lên, giai đoạn từ 2025-2035 chỉ xây dựng trực tiếp kèo nhà cái trên siêu tới hạn (USC) trở lên, và sau năm 2035 chỉ xây dựng trực tiếp kèo nhà cái trên siêu tới hạn cải tiến (AUSC).

"Để đáp ứng nhu cầu phụ tải với chi phí không quá cao, hệ thống vẫn cần phải xây dựng các nhà máy trực tiếp kèo nhà cái", Viện Năng lượng nhấn mạnh.

Với đề xuất chuyển các nhà máy trực tiếp kèo nhà cái sang sử dụng LNG, đơn vị này cho rằng, nếu chọn phát triển nhiệt điện khí LNG thay than thì sự phụ thuộc vào bên ngoài vẫn như vậy, và chỉ phụ thuộc vào loại hình khí LNG sẽ làm giảm mức độ an ninh năng lượng, ngoài ra chi phí sản xuất điện của nguồn điện LNG khá lớn, giá điện sẽ tăng cao hơn nhiều. Cụ thể, chi phí hệ thống sẽ tăng khoảng 2 tỉ USD/năm so với kịch bản chọn. Điều này không phù hợp với tiêu chí quy hoạch nguồn điện theo chi phí tối thiểu đã đặt ra.

Nói về công nghệ sử dụng trong các nhà máy trực tiếp kèo nhà cái những năm tới, Viện Năng lượng cho biết công nghệ các nhà máy trực tiếp kèo nhà cái hiện đã phát triển và tiến bộ vượt bậc nhằm đáp ứng nhu cầu giảm tiêu hao năng lượng và đảm bảo về môi trường. Vì vậy, với công nghệ hiện đại của các nhà máy trực tiếp kèo nhà cái hiện nay ngoài hiệu suất có thể lên đến trên 50%, tiêu hao ít nhiên liệu và tài nguyên thì công nghệ xử lý chất thải cuối nguồn cũng đạt hiệu suất cao tương ứng có thể xử lý để giảm tối đa các tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên, hệ sinh thái và sức khỏe con người.

"Ví dụ, nhiều dự án còn nằm gần các đô thị lớn như ở Úc, Nhật Bản, Đức... Thực tế trực tiếp kèo nhà cái thấy, phát thải từ nhà máy hiện được kiểm soát bởi hai lớp tiêu chuẩn: Tiêu chuẩn nguồn thải quy định nồng độ phát thải khí thải tại nguồn và tiêu chuẩn chất lượng không khí xung quanh áp dụng để kiểm soát nồng độ phát thải các loại khí thải trong không khí xung quanh nên phát thải ở mức rất thấp và được kiểm soát bằng hệ thống giám sát tự động về các cơ quan quản lý môi trường địa phương. Do đó, nồng độ các khí thải sẽ được kiểm soát ở ngưỡng không gây hại đến sức khỏe con người", cơ quan này lý giải.

Trong Dự thảo Quy hoạch điện VIII đang được Bộ Công Thương lấy ý kiến góp ý cho thấy, mặc dù đã loại bỏ 5.000 MW trực tiếp kèo nhà cái, song cơ cấu phát triển nguồn trực tiếp kèo nhà cái vẫn chiếm tỷ trọng 41% trong năm 2030 và chỉ giảm còn 31% đến năm 2045. trực tiếp kèo nhà cái vẫn chiếm 27% cơ cấu công suất điện trong năm 2030 và giảm còn 18% cho tới năm 2045.

Theo dự thảo Quy hoạch Điện VIII, tổng vốn đầu tư phát triển điện lực giai đoạn 2021-2030 khoảng 128,3 tỉ USD. Trong đó, trực tiếp kèo nhà cái nguồn điện là 95,4 tỉ USD, trực tiếp kèo nhà cái lưới điện khoảng 32,9 tỉ USD. Cơ cấu trung bình vốn đầu tư nguồn và lưới là 74%/26%. Giai đoạn 2021-2030, trung bình mỗi năm cần đầu tư khoảng 12,8 tỉ USD (9,5 tỉ USD trực tiếp kèo nhà cái nguồn và 3,3 tỉ USD trực tiếp kèo nhà cái lưới).

Tổng vốn đầu tư phát triển điện lực giai đoạn 2031-2045 khoảng 192,3 tỉ USD. Trong đó, trực tiếp kèo nhà cái nguồn điện là 140,2 tỉ USD, trực tiếp kèo nhà cái lưới điện khoảng 52,1 tỉ USD. Cơ cấu trung bình vốn đầu tư trực tiếp kèo nhà cái nguồn và lưới là 73%/27%. Giai đoạn 2031-2045, trung bình mỗi năm cần đầu tư khoảng 12,8 tỉ USD (9,3 tỉ USD trực tiếp kèo nhà cái nguồn và 3,4 tỉ USD trực tiếp kèo nhà cái lưới).

Chi phí biên bình quân trực tiếp kèo nhà cái phần nguồn sản xuất điện là 8,8 UScent/kWh giai đoạn 2021-2030 và 9,6 UScent/kWh giai đoạn 2021-2045, chi phí biên bình quân đến lưới phân phối là 11,4 Uscent/kWh giai đoạn 2021-2030 và 12,3 Uscent/kWh giai đoạn 2021-2045.

Tuyết Nhung