kèo nhà cái 888Chuyên gia kinh tế Phan Chánh Dưỡng: 'Tư lợi của tôi là luôn tìm thầy để học'

Ngược dòng ký ức, cuộc trò chuyện giữa chúng kèo nhà cái 888 bắt đầu từ thời khắc cậu bé 6 tuổi nhận biết người mẹ yêu thương, chăm sóc mình bấy lâu không phải mẹ ruột. Ông nhớ lại: “Cảm giác bị mẹ bỏ khiến kèo nhà cái 888 đau đớn mà không biết vì sao. kèo nhà cái 888 nghĩ quẩn rằng nếu bị bỏ một lần nữa, mình sẽ sống như thế nào? kèo nhà cái 888 lo sợ hoang mang vô cùng. kèo nhà cái 888 cũng không dám hỏi ai.

Chuyên gia kinh tế Phan Chánh Dưỡng. Ảnh: Quý Hòa

Thế là kèo nhà cái 888 cố gắng không làm những gì mẹ bác^(*)không vui, nên trở thành một đứa trẻ rất ngoan trong nhà. kèo nhà cái 888 siêng làm việc nhà. Bữa ăn không dám đòi miếng ngon. Và tuyệt đối không đòi hỏi mẹ mua đồ chơi hay quần áo mới. Từ đó kèo nhà cái 888 sớm trưởng thành hơn các đứa trẻ khác trong xóm nghèo…”.

Rèn luyện từ thuở ấu niên giúp gì cho ông khi bước vào đời?

Năm 18 tuổi, kèo nhà cái 888 chạy giặc lên Sài Gòn. kèo nhà cái 888 tìm đến nơi chị kèo nhà cái 888 tá túc tại địa chỉ 42 Ký Con (nay thuộc quận 1). Đấy là một căn nhà bề ngang 4 thước, dài 21 thước; tầng trệt kể cả nhà bếp được ngăn thành 5 phòng cho mướn, khoảng 12 người lớn và 8 trẻ con.

Trên gác gỗ gia đình chủ nhà có 5 người lớn ở phía trước, phía sau còn cho thêm 2 người độc thân thuê. Chị kèo nhà cái 888 khi ấy đã có chồng, sanh con. Anh chị cũng nghèo. Cả gia đình chen chúc trong căn phòng nhỏ xíu. May mắn bà chủ cho phép kèo nhà cái 888 kê một cái ghế bố dọc theo lối đi. Dãy trọ toàn người lao động chân tay, giờ giấc sinh hoạt khác nhau.

Người đi làm sớm nhất lúc 5 giờ rưỡi sáng. Người về trễ nhất lúc 0 giờ. Tức là kèo nhà cái 888 chỉ có thể ngã ghế bố sau 0g và xếp lại trước khi người đầu tiên đi làm. Tháng đầu tiên ở môi trường mới, kèo nhà cái 888 luôn có cảm giác nhiều người chung quanh khó chịu với mình. kèo nhà cái 888 nghĩ cách làm thế nào để người ta thừa nhận mình. Thức sớm cũng chẳng có việc gì làm, kèo nhà cái 888 tự nguyện phụ ông bán cá hấp ghi chép sổ sách.

Buổi tối, kèo nhà cái 888 dạy kèm cho mấy đứa nhỏ lớp 3, lớp 4… Nhờ vậy mà thái độ mọi người dần thay đổi, thân thiện hơn. kèo nhà cái 888 hiểu ra rằng không gian sinh tồn phụ thuộc vào việc mình có thể làm gì lợi lạc cho những người chung quanh.

Cholimex là công ty đầu tiên tại TP.HCM có chức năng xuất nhập khẩu sau 1975. Nghe nói ông là tác giả xây dựng mô hình này…

Thiếu trâu bắt ngựa đi cày là tình thế của kèo nhà cái 888 lúc ấy. Thực ra người được giao nhiệm vụ viết đề án thành lập Cholimex là ông Hồng Tôn Như, còn kèo nhà cái 888 là thư ký của ông ấy. Ông Như là người Hoa, không nói rành tiếng Việt. Ông giao nhiệm vụ này cho kèo nhà cái 888 vì “mày có học đại học nên chắc chắn mày viết được”. Cũng như thủ trưởng, kèo nhà cái 888 chẳng biết đề án là cái gì. kèo nhà cái 888 tập hợp chừng mười ông người Hoa làm xuất nhập khẩu ở Chợ Lớn lại rồi hỏi chuyện làm ăn. Hàng xuất khẩu gồm hột vịt muối, cán cuốc, cá mặn…; nhập khẩu có hạt nhựa, vải.

Từ những thông tin thu thập được, kèo nhà cái 888 viết một cái báo cáo chừng 6-7 trang, trình bày phương án xuất khẩu bao nhiêu, nhập khẩu bao nhiêu. Chênh lệch giữa xuất khẩu và nhập khẩu là tiền lời.

Đề án được gởi lên cấp trên để đóng góp ý kiến. kèo nhà cái 888 rất dễ tiếp thu, điều chỉnh răm rắp mọi ý kiến đóng góp vào đề án. Còn ý kiến chỉ đạo đúng hay sai, thực tình kèo nhà cái 888 cũng không biết rõ. Chỉ biết nghiêm túc nghe ý kiến đóng góp trong cuộc họp để tu sửa lại tờ trình.

Chuyên gia Phan Chánh Dưỡng và góc lưu niệm quá trình hình thành Khu chế xuất Tân Thuận. Ảnh: Quý Hòa

Quá trình lấy ý kiến có thành phần tham dự mới thì lại có thêm ý kiến mới, kèo nhà cái 888 nghiêm túc bổ sung vào. Tuy nhiên, bản đề án điều chỉnh đến lần thứ tư vẫn chưa xong, kèo nhà cái 888 bắt đầu nản. kèo nhà cái 888 chủ động bỏ trống mục ngày tháng năm, chờ khi lãnh đạo thống nhất ý kiến rồi bổ sung sau.

Quy trình lặp lại đến lần thứ 7, thì kèo nhà cái 888 bất ngờ nhận được tin phải đưa đề án lên trình gấp. kèo nhà cái 888 chạy vội về nhà lấy một bản đem lên đọc trong cuộc họp. May quá, lần này chỉ sửa vài chữ. Lãnh đạo cuộc họp ký nháy từng trang rồi đề nghị kèo nhà cái 888 về đánh máy sạch sẽ nộp lại.

Nhận lại đề án đầy đủ chữ ký thông qua, kèo nhà cái 888 mới phát hiện bản mình đem nộp không phải là bản điều chỉnh cuối cùng! Hóa ra lãnh đạo cũng chẳng nhớ đã yêu cầu chỉnh sửa những gì. Bản đề án vừa trình bày có chữ ký thông qua trở thành bản được duyệt để có giấy phép hoạt động cho Công ty Cholimex.

Như nhiều người khác, kèo nhà cái 888 cũng sợ chết, sợ thiệt. Đành rằng thiên hạ có người tốt, người xấu nhưng kèo nhà cái 888 không dám tin rằng người tốt sẽ xuất hiện khi mình hoạn nạn.

Chuyên gia kinh tế Phan Chánh Dưỡng

Nhưng khi vào hoạt động, chúng kèo nhà cái 888 liên hệ được với một thương nhân Hồng Kông xin mua 70 tấn đậu phộng. Và tiền bán đậu phộng chúng kèo nhà cái 888 nhập về theo yêu cầu đặt hàng của các tổ hợp sản xuất công nghệ phẩm của quận 5, 6, 11 của thành phố (lúc bấy giờ) 30 tấn hạt nhựa HP và nhựa LP, 10 tấn sợi dệt dải thun, 30 tấn bột giặt, 10 tấn bột ngọt, 1 tấn phèn đỏ cho cơ sở thuộc da. Phương thức thanh toán là hàng đổi hàng.

Chuyến hàng đầu tiên thành công tốt đẹp, nhưng những mặt hàng mua bán không dính dáng gì đến mặt hàng đã nêu trong đề án!

Thời kỳ ông làm giám đốc, Cholimex được xem như “tụ hiền trang”, rộng cửa đón chào nhiều “kẻ sĩ bị đẩy ra bên lề xã hội” (nhận xét của chuyên gia kinh tế Huỳnh Bửu Sơn - NV), từng bước hình thành nhóm Thứ Sáu. Lần “gan cùng mình” này khó thể nói vì “không biết”?

Có một điều kèo nhà cái 888 hiểu rất rõ là Nhà nước phân công mình đi làm những việc mà mình thiếu kiến thức. Chính vì vậy kèo nhà cái 888 ước ao quanh mình có những bậc thầy để học hỏi. kèo nhà cái 888 thừa nhận đây là chỗ kèo nhà cái 888 động tâm tư lợi từ các anh trong nhóm Thứ Sáu. Khi Cholimex được thành lập, kèo nhà cái 888 được phân công làm trưởng phòng kế hoạch, anh Hồng Tôn Như (anh Ba Hòa) làm giám đốc, hai anh thương gia người Hoa được chọn làm phó giám đốc. Phòng kế hoạch của kèo nhà cái 888 được vài người biết về kinh tế như anh Trần Bá Tước, anh Phan Thành Chánh và một vài nhân viên. Anh Tước, anh Chánh và sau này có thêm nhiều anh em nữa trở thành “nhóm Thứ Sáu” như nhiều người biết.

Những anh em vào sau như anh Đỗ H. M., tốt nghiệp Quốc gia Hành chánh, học thêm ở Mỹ, từng làm việc ở Tổng cục Tiếp liệu dưới chế độ cũ. Đi cải tạo về, anh phải tự kiếm việc làm. Tuy nhiên, với lý lịch là người đi cải tạo về rất khó xin việc. Nếu không có chỗ làm, hằng tuần anh phải ra trình diện, báo cáo với nhà chức trách trong tuần đã đi đâu, làm gì.

Nghe anh trình bày nguyện vọng có một chỗ làm ở Cholimex để khỏi hằng tuần phải lên trình bày với địa phương, kèo nhà cái 888 cảm thấy xót xa cho người có học vấn. kèo nhà cái 888 dốt như thế mà có việc làm, trong khi người có trình độ như anh lại không được xã hội trọng dụng.

Nhiều năm qua, chuyên gia Phan Chánh Dưỡng là giảng viên thực tiễn chương trình đào tạo thạc sĩ Chính sách công tại Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright và nay là Đại học Fulbright Việt Nam. Ảnh: Thúy Hằng

kèo nhà cái 888 quyết định nhận anh vào làm việc với vị trí cố vấn giám đốc, lương tháng 200 đồng - bằng lương giám đốc, chỉ thua kèo nhà cái 888 60 đồng phụ cấp chức vụ. kèo nhà cái 888 đề nghị anh hằng ngày đọc báo, có tin tức liên quan đến Công ty thì nhắc kèo nhà cái 888. Ngoài ra, kèo nhà cái 888 nhờ anh coi giùm nội dung công văn đến mà nhiều khi kèo nhà cái 888 đọc cũng không hiểu hết, cũng như rà soát lại nội dung công văn của Công ty trước khi gởi đi.

kèo nhà cái 888 không yêu cầu anh phải có mặt tại Công ty ngày 8 tiếng (sáng đến Công ty chiều có thể nghỉ, hoặc ngược lại). kèo nhà cái 888 yêu cầu cấp dưới nếu muốn sử dụng năng lực của anh thì phải có thái độ như kèo nhà cái 888: xem anh như người thầy, tránh cho anh bị tổn thương. Lần lần, kèo nhà cái 888 có 6, 7 ông thầy cố vấn trong biên chế Công ty và nhiều ông thầy khác ở ngoài Công ty.  Dần dần các anh đều xem kèo nhà cái 888 như bằng hữu.

Nhiều cố vấn mang “lý lịch” như vậy liệu có “lời ra tiếng vào”?

Cũng có bị hỏi đến. kèo nhà cái 888 nói mình dốt nên cần nhiều người. May mà mấy ông ở trên có lẽ cũng thông cảm nên không đặt vấn đề gì. Anh em sinh hoạt định kỳ vào chiều thứ Sáu hằng tuần. Lâu lâu mấy ông lớn cũng xuống nghe, chẳng hạn như Bí thư Thành ủy Võ Trần Chí, ông Trần Bạch Đằng, anh Năm Nghị, anh Tư Triết…

kèo nhà cái 888 nghĩ chính mức độ quan tâm của lãnh đạo đối với dân, đối với đất nước càng cao càng sâu, các ông sẽ nhẫn nại hơn, chịu khó nghe những lời trái tai của người dân nhiều hơn.

Chuyên gia kinh tế Phan Chánh Dưỡng

Làm giám đốc Cholimex nên kèo nhà cái 888 có điều kiện tham dự nhiều cuộc họp của thành phố. Trình bày ý kiến mà lãnh đạo thấy hay, hỏi tới là kèo nhà cái 888 khai “lai lịch” liền: ý này kèo nhà cái 888 học từ ông Huỳnh Bửu Sơn, ý kia kèo nhà cái 888 mót của ông Lâm Võ Hoàng… Lãnh đạo thành phố muốn hiểu sâu hơn thì gặp trực tiếp từng người. Nhờ vậy mà nhóm Thứ Sáu lần lần hiện diện trước những lãnh đạo thành phố và với ông Sáu Dân (cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt) sau này.

Trong xã hội đức trị, cơ hội người hiền xuất thế tùy thuộc vào người lãnh đạo. Nhưng ngay cả khi lãnh đạo có lòng, mà người hiền không có đất để thể hiện thì số phận phải chăng cũng như “vàng trong cát”?

kèo nhà cái 888 không nghĩ như vậy. Nếu có lòng, nhà lãnh đạo sẽ luôn tự vấn hình như những điều mình đang làm chưa đủ cho dân. Khi ấy, chỉ cần một thằng cù bất cù bơ la lên chỗ này, chỗ kia làm được chuyện này chuyện nọ, thì ông ấy cũng tự tìm đến. kèo nhà cái 888 nghĩ chính mức độ quan tâm của lãnh đạo đối với dân, đối với đất nước càng cao càng sâu, các ông sẽ nhẫn nại hơn, chịu khó nghe những lời trái tai của người dân nhiều hơn. Giống như mẹ thương con, khi con bệnh nặng thì cầu thầy chữa bệnh bất kể lang băm hay thầy bùa, miễn trị được bệnh cho con.

kèo nhà cái 888 biết nhiều khi anh em trong nhóm Thứ Sáu góp ý kiến cũng nói “bạt mạng lắm” mà các ông vẫn “trân mình nghe” (qua bài viết của ông Hai Chí và ông Sáu Dân trong cuốnKỷ niệm 15 năm nhóm Thứ Sáuthì rõ, kèo nhà cái 888 không nhắc lại ở đây).
 
Rời Cholimex, ông nhận nhiệm vụ xây dựng khu chế xuất. Vì đâu ông lại chọn Nhà Bè?

Sau khi có quyết định xây dựng khu chế xuất, kèo nhà cái 888 bỏ ra gần hai năm khảo sát địa điểm. Ban đầu kèo nhà cái 888 chọn Tân Cảng nhưng phương án được duyệt lại là Cát Lái. Sau hơn một năm triển khai nhưng không thu hút được nhà đầu tư, ý kiến của kèo nhà cái 888 mới được xem xét.

Lúc ấy kèo nhà cái 888 quyết định về Tân Thuận Đông. Khu đất 300 ha giáp cảng Sài Gòn, gần quận 4 và quận 8 dồi dào lực lượng lao động, cũng không quá xa trung tâm thành phố, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ dịch vụ chất lượng cao của nhà đầu tư sau giờ làm. Nhà Bè tiếp giáp với 5 nhánh sông gồm sông Sài Gòn, sông Đồng Nai, sông Nhà Bè, ra biển xuôi theo hai ngả là sông Soài Rạp và Lòng Tàu.

kèo nhà cái 888 chọn mô hình khu chế xuất xuất phát từ cân bằng lợi ích của các bên liên quan.

Ông Phan Chánh Dưỡng đi cùng Thủ tướng Võ Văn Kiệt  khảo sát thực địa vùng Nhà Bè - khu Tân Thuận. Ảnh: TLNV

Về phía Nhà nước, vừa mong muốn thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, lại vừa e ngại doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tranh mua nguyên vật liệu đầu vào, cũng như cạnh tranh đầu ra với doanh nghiệp trong nước tại thị trường nội địa. Hóa giải mối lo này, mô hình khu chế xuất là phù hợp nhất với tình hình nước ta lúc bấy giờ. Khu chế xuất chỉ sử dụng nguyên vật liệu nhập khẩu, đồng thời xuất khẩu toàn bộ thành phẩm. Nhà đầu tư chỉ tận dụng lợi thế cạnh tranh của Việt Nam gồm giá lao động, chi phí điện nước, tiền thuê đất đai...

Mơ ước của kèo nhà cái 888 không dừng lại ở việc lấp đầy 300 ha Khu chế xuất Tân Thuận. kèo nhà cái 888 muốn Nhà Bè cùng phát triển. Do đó đề nghị xây dựng một con đường kết nối khu chế xuất với bên ngoài, chính là đại lộ Nguyễn Văn Linh ngày nay. Đường này cũng phá thế độc đạo của đường Nguyễn Tất Thành kết nối từ quận 4.

Trục đường này có hai làn xe, chắc chắn sẽ quá tải khi nhà đầu tư lấp đầy khu chế xuất. Giấy phép ghi đường rộng 60m. Khu chế xuất Tân Thuận hoạt động được khoảng 3 năm, chúng kèo nhà cái 888 bắt đầu tiến hành xây dựng tuyến đường Nguyễn Văn Linh, vì tuyến đường này từ Khu chế xuất Tân Thuận chạy xuyên qua vùng Bắc huyện Nhà Bè, Nam Bình Chánh nối vào Quốc lộ I.

Ông Phan Chánh Dưỡng đi cùng Bí thư Thành ủy TP.HCM Võ Trần Chí (thứ hai, từ trái) khảo sát  Khu công nghiệp Hiệp Phước. Ảnh: TLNV

Mục đích không chỉ là tăng thêm đường thoát ra của Khu chế xuất Tân Thuận mà còn nhằm phát triển vùng đất ngoài Khu chế xuất Tân Thuận, do đó chúng kèo nhà cái 888 đề nghị dọc theo tuyến đường này cấu tạo ra một đô thị diện tích 2.600 ha được gọi là Khu đô thị Nam Sài Gòn. Do đó tuyến đường xin mở rộng ra 120m. Nhưng đại diện ngành giao thông chỉ cho 18m do “vùng này ngập mặn, không có dân, đường đâu có ai đi”.

Phát triển khu Nam là chương trình quá lớn, quá quan trọng mà suốt cuộc đời kèo nhà cái 888 không có cơ hội thứ hai.

Chuyên gia kinh tế Phan Chánh Dưỡng

May mà ông Võ Trần Chí giải cứu. Ông nói để ông thuyết trình. Ông Chí nói rằng đường do nhà đầu tư nước ngoài làm, chỉ thu phí đủ để duy tu, không chia lời, nếu không có nhiều xe chạy, thành phố cũng không mất gì, tại sao chúng ta không cho thực hiện. Thế là độ rộng tuyến đường được thông qua. Rõ ràng vai trò lãnh đạo dám chịu trách nhiệm là hết sức quan trọng.

Giá đất ăn theo hạ tầng. Là người trong cuộc, nhưng nhiều bằng hữu của ông đều khẳng định Phan Chánh Dưỡng không có “cục đất chọi chim” ở khu Nam Sài Gòn…

kèo nhà cái 888 biết khi có đường thông thương giá đất sẽ tăng là tất yếu. Nhưng kèo nhà cái 888 sợ việc mình động tâm đi đầu cơ trục lợi sẽ tạo cơ hội cho người ta quy kết rằng vì mua trước tài sản nên kèo nhà cái 888 mới quyết tâm làm bằng được con đường. Chưa biết chừng còn bị điều động đi nơi khác. Phát triển khu Nam là chương trình quá lớn, quá quan trọng mà suốt cuộc đời kèo nhà cái 888 không có cơ hội thứ hai. kèo nhà cái 888 quyết tâm cho đề án này, nên không dám nghĩ đến những gì có thể cản trở đề án.

Ông không động tâm nhưng người khác động tâm. Quy hoạch tổng thể khu Nam Sài Gòn đã bị xé nát. Mới đây, nhiều quan chức cỡ bự của thành phố xộ khám vì bán rẻ cổ phần SADECO cho nhà đầu tư tư nhân. Được biết, SADECO do IPC thành lập dưới thời ông làm lãnh đạo, được giao quản lý quỹ đất khá lớn ở khu Nam Sài Gòn...

Quy hoạch tổng thể Nam Sài Gòn bám theo trục đường Nguyễn Văn Linh dài 17,8km. Ngoài 600 ha liên doanh giữa UBND TP.HCM và CT&D phát triển khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng và những công trình công cộng, trong đó có đường Nguyễn Văn Linh (210 ha), thành phố còn 1.600 ha chưa đền bù giải tỏa.

Năm 1993, IPC thành lập Công ty cổ phần Nam Sài Gòn (SADECO) để thực hiện nhiệm vụ này. Cổ đông gồm các công ty quản lý nhà trực thuộc 17 UBND quận huyện và 4 doanh nghiệp quốc doanh lớn của TP.HCM. Thông qua công ty cổ phần này, các cổ đông có thể tham gia xây dựng Khu đô thị Nam Sài Gòn như vai trò của liên doanh Phú Mỹ Hưng.

Ông Lawrence S.Ting trình bày ý tưởng phát triển khu Nam Sài Gòn với Thủ tướng Võ Văn Kiệt vào năm 1993. Cùng dự có ông Phan Chánh Dưỡng. Ảnh: TLNV

Các quận huyện cũng có thể sử dụng quỹ đất (bình quân mỗi đơn vị hành chính có 50 ha) này để di dân, thực hiện chỉnh trang những khu dân cư hiện hữu trong thành phố cũ. Đối với những người dân sinh sống, canh tác trong khu vực 1.600 ha, kèo nhà cái 888 đề xuất phương án giải tỏa theo tiến độ. Nhưng thay vì đền bù một lần, người dân có đất được khuyến khích quy đổi thành cổ phần của SADECO, tức người dân trở thành cổ đông. Hoa lợi người dân bị thiệt hại do góp đất vào SADECO để phát triển dự án được bù đắp bằng tiền lãi thu được từ khu chế xuất. Còn 15 triệu USD mà CT&D cho IPC vay sẽ được sử dụng để phát triển dự án.

Theo tính toán của kèo nhà cái 888, sau 7 năm thì những dự án trong quy hoạch tổng thể mà SADECO phát triển bắt đầu có thu. Người dân khu Nam tham gia góp cổ phần bằng đất vào SADECO hưởng cổ tức, IPC chấm dứt nghĩa vụ hỗ trợ thu nhập tính theo hoa lợi thường niên.

Tuy nhiên, đề xuất của kèo nhà cái 888 bị bác bỏ. Lý do người ta phản đối là phòng trường hợp dự án thất bại, người dân sẽ mất vốn. Mãi sau này kèo nhà cái 888 nghe dư luận mới biết quyền sử dụng đất trong khu vực 1.600 ha một phần nào đó đã được chuyển nhượng ra ngoài. Đất đai là tài sản phải đăng ký. Quy đổi thành cổ phần sẽ lộ ra ai là chủ đất nên đề án khó thông qua. Rất tiếc thành phố mất một cơ hội lớn để chỉnh trang.

Tập hồi ký do Phanbook và NXB Đà Nẵng phát hành 6.2022.

Trong bài viết giới thiệu cuốn sách, nhà báo Trần Trọng Thức có đề cập đến chuyện ông bị “thay ngựa giữa dòng”. Có khi nào ông cảm thấy hối tiếc vì đã không thể ở lại lâu hơn, để có thể cống hiến được nhiều hơn?

Khu Nam Sài Gòn cũng đã định hình khi kèo nhà cái 888 nhận quyết định nghỉ hưu. kèo nhà cái 888 không có lợi ích cá nhân ở vùng đất này để sống chết ở lại thêm vài ba năm. Người Hoa có một câu châm ngôn: “Chặn đường “tài lộc” của người, bị xem như kẻ thù giết cha, giết mẹ”. Thật khiếp!

Khuê Anhthực hiện

________________

(*) Bác dâu, nhận nuôi ông Dưỡng từ lúc còn ẵm ngửa.