Hồi hộp chờ keo nha cai 5 nhà "vượt cạn"

Ông Huỳnh Trung Luân, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn keo nha cai 5 Đắk Lắk, cho biết đến nay, mọi công tác chuẩn bị cho con keo nha cai 5 nhà có tên H’Ban Nang hạ sinh keo nha cai 5 con đầu tiên sau 30 năm chờ đợi đã hoàn tất.

Vất vả hơn chăm sóc người

Theo ông Luân, keo nha cai 5 thường sinh từ 1 - 3 con trong giai đoạn 13 - 28 tuổi. Tuy nhiên, keo nha cai 5 H’Ban Nang đã 37 tuổi mới mang thai lần đầu. Kết quả siêu âm từ thiết bị đưa từ Hà Lan về và qua các mẫu xét nghiệm cho thấy H’Ban Nang sức khỏe tốt, sẽ sinh con trong khoảng 10 ngày tới.

Để không xảy ra sự cố đáng tiếc, nhiều tháng qua, Trung tâm Bảo tồn keo nha cai 5 Đắk Lắk đã lên kế hoạch chu đáo chờ H’Ban Nang sinh đẻ. Trang thiết bị hỗ trợ, bác sĩ thú y đã được huy động. Các nài keo nha cai 5 cũng túc trực 24/24 giờ ở gần khu vực keo nha cai 5 mang thai để quan sát sự thay đổi dù nhỏ nhất của H’Ban Nang.

keo nha cai 5 H’Ban Nang mang thai chuẩn bị sinh sản. (Ảnh do Trung tâm Bảo tồn keo nha cai 5 cung cấp)

Anh Y Thiện Niê, thành viên tổ chăm sóc keo nha cai 5 H’Ban Nang, chia sẻ: "Công việc hằng ngày của tôi là quan sát biểu hiện, những thay đổi của keo nha cai 5 để tư vấn cho nài. Thỉnh thoảng tôi lấy máu, siêu âm để theo dõi quá trình phát triển của keo nha cai 5 con, kiểm tra sức khỏe của keo nha cai 5 mẹ. Suốt quá trình mang thai, keo nha cai 5 mẹ có nhiều thay đổi từ việc ăn uống, đi lại đến tính cách. Gần ngày sinh, H’Ban Nang ít di chuyển, bầu vú nở nang, chân bắt đầu phù lớn. Chăm sóc keo nha cai 5 sinh sản còn khó khăn, vất vả hơn chăm sóc người sinh nhiều".

Để hỗ trợ keo nha cai 5 mẹ trong quá trình mang thai, sinh sản và chăm sóc con, từ tháng 7-2017, Trung tâm Bảo tồn keo nha cai 5 Đắk Lắk đã tìm cho H’Ban Nang một "bảo mẫu" là keo nha cai 5 H’Băn (55 tuổi).

H’Băn là con keo nha cai 5 đã chăm sóc cho H’Ban Nang khi còn nhỏ. Đến lúc H’Ban Nang trưởng thành thì H’Băn đã "chuyển nhà" sang nơi khác sinh sống, từ đó không còn gặp nhau nữa. Điều khá bất ngờ là ngay khi được gặp lại và ở cùng nhau, cả 2 keo nha cai 5 luôn quấn quýt.

Theo anh Y Thiện Niê, việc gần đây 2 con keo nha cai 5 không rời nhau nửa bước cho thấy bản năng chia sẻ tình cảm của chúng trước ngày sinh nở.

Thành quả bảo tồn

Ca sinh đầu tiên của keo nha cai 5 nhà đầu tiên này nhận được sự quan tâm và hỗ trợ từ các các tổ chức bảo vệ động vật trên thế giới. Nó cũng là dấu hiệu hồi sinh cho một biểu tượng của người dân Tây Nguyên mà Trung tâm Bảo tồn keo nha cai 5 Đắk Lắk nỗ lực thực hiện.

Trên thực tế, keo nha cai 5 thuần dưỡng ở Đắk Lắk suy giảm nhanh chóng, từ 502 con năm 1980 nay chỉ còn lại 44 con. Trong khoảng 30 năm trở lại đây, tại Đắk Lắk không có keo nha cai 5 con nào ra đời khiến nhiều chuyên gia lo ngại loài keo nha cai 5 nhà sẽ tuyệt chủng nhanh chóng.

Trước tình hình trên, Trung tâm Bảo tồn keo nha cai 5 Đắk Lắk lập đề tài nghiên cứu khả năng sinh sản trên keo nha cai 5 thuần dưỡng (elephas maximus) tại tỉnh. Đề tài được cấp thẩm quyền phê duyệt, thực hiện từ tháng 7-2016 đến tháng 12-2018. Theo đề tài này, Trung tâm Bảo tồn keo nha cai 5 Đắk Lắk xây dựng khu nghiên cứu sinh sản, cho ghép cặp keo nha cai 5 giao phối vào khoảng từ tháng 5 đến tháng 12. Việc theo dõi tập tính và sự tương tác giữa các cá thể keo nha cai 5 hay lấy mẫu máu để xác định chu kỳ động dục và thời gian rụng trứng để tiến hành ghép cặp được thực hiện theo quy trình hết sức chặt chẽ. keo nha cai 5 H’Ban Nang sắp hạ sinh là thành quả do trung tâm dày công thực hiện.

"Đó là hy vọng về tương lai đàn keo nha cai 5 nhà phát triển" - ông Y Mứ Bkrông (chủ keo nha cai 5 H’Ban Nang), người gắn bó với loài động vật to lớn này hơn 30 năm qua, bày tỏ.

Cao Nguyên