Khởi động Giải thưởng Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê: Tôn vinh tài năng âm nhạc truyền thống Việt Nam

Cuối cùng thì sau gần 6 năm kể từ ngày GS. Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê từ giã cõi tạm, mới đây quỹ học bổng mang tên ông đã chính thức được UBND TP.HCM cấp phép thành lập và hoạt động. Việc này càng có ý nghĩa hơn khi năm 2021 đánh dấu 100 năm ngày sinh vị giáo sư tài ba, người con ưu tú đã làm rạng danh đất nước.

Hiện thực hóa di nguyện của GS. Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê

Trước khi mất (ngày 24.6.2015), GS. Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê đã để lại di nguyện, trong đó có việc thành lập quỹ học bổng để khuyến khích những học sinh, những nhà nghiên cứu và nghệ sĩ có thành tựu xuất sắc trong học tập, nghiên cứu, phát huy giá trị nghệ thuật dân tộc truyền thống Việt Nam.

Sau một thời gian dài tìm kiếm nguồn lực, từ năm 2019, Nhóm thân hữu Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê (TS. Trần Quang Hải, nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân, nhà báo Nguyễn Thế Thanh, ông Hồ Thủy Tinh, TS. Nguyễn Nhã, doanh nhân Lê Quốc Ân, ông Trần Bá Thùy, bà Lê Ngọc Hân) đã nhận được sự hợp tác tâm huyết và mạnh mẽ của Ban lãnh đạo Trường Đại học trực tiếp kèo nhà cái Lang. Theo đó nhà trường chịu trách nhiệm thành lập Quỹ Học bổng theo di nguyện của cố GS. Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê.

Sau 4 lần điều chỉnh hồ sơ theo yêu cầu của cơ quan chức năng, tháng 3.2021, Quỹ Học bổng Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê đã danh chính ngôn thuận ra đời trong sự vui mừng của những người yêu quý ông. Dù muộn nhưng đây là một việc làm rất có ý nghĩa.

GS. Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê, người dành cả cuộc đời cho âm nhạc truyền thống dân tộc Việt Nam. Anh: Tư liệu

Đáng nói, dù điều kiện đi lại khó khăn cách trở, lại thêm dịch bệnh, song các hoạt động của Quỹ Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê từ khi khởi động cho đến nay luôn có sự đồng hành của GS-TS. Trần Quang Hải, con trai ông (đang sinh sống tại Pháp). Nhân dịp Quỹ được chính thức thành lập, GS-TS. Trần Quang Hải đã có thư gửi Ban lãnh đạo Quỹ bày tỏ lòng cảm ơn đối với tất cả những người đã quan tâm góp sức hình thành Quỹ, thực hiện được di nguyện của thân phụ ông là GS. Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê.

Giữ hồn dân tộc qua âm nhạc, trực tiếp kèo nhà cái hóa

GS. Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê trọn một đời theo đuổi việc nghiên cứu và phát huy sâu rộng ra thế giới giá trị quý báu của âm nhạc truyền thống Việt Nam. Các chuyên đề nghiên cứu và đào tạo của ông về đờn ca tài tử, về cải lương Việt Nam trong đối sánh với các loại hình âm nhạc, kịch nghệ của các quốc gia châu Á (pansori của Triều Tiên, kinh kịch của Trung Quốc, noh và kabuki của Nhật Bản) đã được giới âm nhạc quốc tế đánh giá rất cao.

Từ sự đánh giá đó, nhiều bộ môn trực tiếp kèo nhà cái hóa - nghệ thuật dân tộc của Việt Nam với sự góp sức trực tiếp và gián tiếp của ông đã được UNESCO công nhận là Di sản trực tiếp kèo nhà cái hóa phi vật thể của thế giới như nhã nhạc cung đình Huế, không gian trực tiếp kèo nhà cái hóa cồng chiêng Tây Nguyên, ca trù, quan họ Bắc Ninh, đờn ca tài tử Nam Bộ…

Cách đây gần một năm, nhân kỷ niệm 99 năm ngày sinh của GS. Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê, trong buổi tọa đàm "Những bài học trực tiếp kèo nhà cái hóa từ giáo sư Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê", nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân gọi ông là “di sản trực tiếp kèo nhà cái hóa của dân tộc Việt Nam”. Còn TS. Nguyễn Nhã cho rằng “ông là người có tâm giữ hồn dân tộc qua âm nhạc, trực tiếp kèo nhà cái hóa”.

Tác phẩm "Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê - Tâm và Nghiệp" của nhiều tác giả sẽ được bán để góp phần gây Quỹ Học bổng Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê. Ảnh: Hồng Vân

Trong sự nghiệp hoạt động âm nhạc dài hơn 60 năm của mình, GS. Trần trực tiếp kèo nhà cái Khê đã được nhận nhiều sự vinh danh cao quý: Huy chương Bội tinh hạng nhất của Chính phủ Việt Nam Cộng hòa (trước năm 1975), Giải thưởng Âm nhạc của UNESCO (1981), Huân chương Nghệ thuật, trực tiếp kèo nhà cái chương của Bộ trực tiếp kèo nhà cái hóa Pháp (1991), Viện sĩ Thông tấn của Viện hàn lâm Khoa học, trực tiếp kèo nhà cái hóa, Nghệ thuật châu Âu (1993), Huân chương Lao Động hạng Nhất do Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trao tặng (1999), Giải thưởng Đào Tấn (2005), Giải thưởng Phan Châu Trinh về nghiên cứu (2011)…

Hồng Vân