Lấn kênh, kèo nhà cái hôm nayHCM: Xóa bức tranh xấu xí

Để giữ lại và khôi phục những dòng kênh, con kèo nhà cái hôm nay đang hoặc sẽ bị mất đi, nhiều chuyên gia đã đưa ra giải pháp tâm huyết.

Nâng chất lượng sống, giải bài toán ngập

TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP.HCM, cho hay hướng thoát nước của TP.HCM phần lớn đổ về hướng Nam và một phần đổ về hướng Đông. Quy luật này phải luôn là ưu tiên hàng đầu trong tính toán xây dựng quy hoạch. Tuy nhiên, trong quá trình xây dựng phát triển đô thị, chính quyền chưa xem trọng việc mở kênh kèo nhà cái hôm nay phục vụ cho tương lai mà ngược lại nhiều kênh kèo nhà cái hôm nay, ao hồ bị san lấp.

Số liệu thống kê từ năm 2016 đã chỉ ra diện tích ao hồ, kênh kèo nhà cái hôm nay bị san lấp là khoảng 22 triệu m2 (tương đương 30% diện tích nước mặt của thành phố). Điều này cùng với hệ thống kênh kèo nhà cái hôm nay hiện hữu chưa được khai thông, nạo vét thường xuyên dẫn đến tình trạng ngập kéo dài mỗi khi mưa lớn. Vài năm trở lại đây, khi chính quyền tập trung đẩy mạnh công tác nạo vét, khai thông thì tình trạng ngập mới giảm.

Từng là “điểm đen” về môi trường, kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè và kênh Hàng Bàng đã “khoác áo mới” nhờ sự quan tâm, đầu tư phù hợp. Ảnh Hoàng Triều

Theo TS Phạm Viết Thuận, với việc gia tăng dân số mỗi năm, quá trình đô thị hóa vẫn tiếp diễn thì việc làm sống lại vai trò của hệ thống kênh kèo nhà cái hôm nay, mương đào cực kỳ quan trọng, nó không chỉ giải quyết bài toán ngập trong tương lai mà còn nâng cao chất lượng môi trường, đời sống của người dân.

"Có 3 giải pháp chính quyền có thể thực hiện ngay. Thứ nhất, tăng cường nạo vét, khai thông kênh kèo nhà cái hôm nay, giao về các địa phương tích cực vận hành bằng nguồn vốn thành phố rót xuống. Thứ hai, khảo sát, có kế hoạch ưu tiên phục hồi những kênh kèo nhà cái hôm nay bị san lấp, dù tốn kinh phí nhưng cũng phải thực hiện. Thứ ba, với những khu dân cư vẫn còn ngập sau khi thực hiện 2 giải pháp trên thì tiến hành xây dựng hồ sinh thái diện tích lớn nhằm điều tiết nước cho khu vực" - viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP.HCM nói.

Nghiêm ngặt và chuyên nghiệp hơn

Nhận định rằng dẫu hơi muộn nhưng TP.HCM đã có sự thay đổi nhận thức về vai trò của kênh, kèo nhà cái hôm nay trong thời gian gần đây, ông Hồ Long Phi, nguyên Giám đốc Trung tâm Nước và Biến đổi khí hậu - ĐHQG TP.HCM, dẫn chứng các hành lang bảo vệ kênh kèo nhà cái hôm nay đã được tuân thủ nghiêm ngặt hơn, không còn tình trạng cấp phép xây dựng bừa bãi. Theo ông, tình trạng lấn chiếm kênh kèo nhà cái hôm nay trong những năm gần đây giảm hẳn và tiến tới sẽ kiểm soát được. Từ việc kiểm soát ấy, thành phố phải khôi phục lại những kênh kèo nhà cái hôm nay cũ. Điều này rất khó khăn nhưng cũng có 1 số nơi đã làm được, điển hình như ở kênh Hàng Bàng.

Mỗi ngày xem tivi tôi thấy nói về dịch sốt xuất huyết mà rất lo. Mong sao những con kèo nhà cái hôm nay được khai thông, phát quang để bảo đảm môi trường sống an toàn cho người dân” - bà Sáu, nhà cạnh kèo nhà cái hôm nay Bến Bồi 1 (quận Bình Thạnh), nói.

Ông Phi cho rằng chính quyền địa phương không được để xảy ra tình trạng lấn chiếm đến mức không kiểm soát và chỉ cần tuân thủ đúng quy định bảo vệ hành lang kênh kèo nhà cái hôm nay thì hệ thống kênh kèo nhà cái hôm nay của thành phố sẽ tốt. "Hành lang bảo vệ kênh kèo nhà cái hôm nay và các quy định liên quan được ban hành lâu rồi, cần áp dụng những quy định này một cách thực sự có hiệu quả chứ không phải trên giấy tờ. Rồi từ đó, từng bước mình sẽ có những giải pháp về công trình đi sau…" - chuyên gia này nhấn mạnh.

Đề cập tới khả năng lấp kênh kèo nhà cái hôm nay và thay bằng cống hộp, ông Hồ Long Phi nói về bản chất cống không thể thay thế hoàn toàn kênh kèo nhà cái hôm nay mà chỉ nên là thành phần bổ trợ. Bởi nếu lấp kênh thì phải thay bằng hệ thống cống cực lớn trong khi kênh kèo nhà cái hôm nay thích nghi tốt hơn, có thể nạo vét, mở rộng và xử lý theo hướng có lợi.

Ở hướng tiếp cận khác, KTS Ngô Viết Nam Sơn cho rằng muốn lòng kênh kèo nhà cái hôm nay không là nơi xả rác bừa bãi cũng như chứa rác tồn ứ, mỗi địa phương cần có lực lượng chuyên nghiệp bảo vệ hệ thống kênh kèo nhà cái hôm nay vì đây là lực lượng gần cơ sở nhất. Lực lượng này ngoài việc tuần tra, xử phạt các trường hợp lấn chiếm, vứt rác vừa bãi xuống kênh, ngăn dòng chảy còn phải gắn biển báo tuyên truyền và lắp đặt thùng rác dọc bờ kênh.

Muốn kênh kèo nhà cái hôm nay sạch đẹp, thông thoáng chỉ còn cách giải tỏa, tái định cư cho người dân. Việc này cần nguồn kinh phí lớn từ nhà nước như dự án cải tạo kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè nhưng đổi lại, nó mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội rất cao.

"Với những dự án giải tỏa nhà ven kênh kèo nhà cái hôm nay sắp hoặc có ý định triển khai, để bù đắp một phần kinh phí cho ngân sách thì quá trình giải tỏa hai bờ kênh sẽ có những quỹ đất công do nhà nước quản lý. Thành phố nên đấu giá quỹ đất này để có thêm nguồn kinh phí" - KTS Ngô Viết Nam Sơn nêu ý kiến.

Thu Hồng - Lê Vĩnh