Lào dự kiến xây đập thủy điện thứ 6 trên dòng chính kèo nhà cái trực tiếp bóng đá

Trước Sanakham là năm dự án khác gồm: Xayaburi, Don Sahong, Pak Beng, Pak Lay và Luang Prabang. Trong đó, hiện Xayaburi và Don Sahong đã đi vào hoạt động.

Dự án kèo nhà cái trực tiếp bóng đá đập dâng Sanakham sẽ vận hành liên tục quanh năm với công suất 684 MW điện. Nhà máy phát điện sẽ dài 350 mét, cao 58 mét, có 12 tổ máy (turbine), mỗi tổ máy có công suất 57MW.

Tổng chi phí dự án Sanakham ước tính 2.073 triệu USD, trong đó, 27,7 triệu USD được phân bổ cho các biện pháp giảm nhẹ tác động môi trường và xã hội và các chương trình theo dõi giám sát.

Theo tài liệu được trình, Công ty TNHH Năng lượng Datang (Lào) Sanakham là nhà thầu của dự án này.

kèo nhà cái trực tiếp bóng đá Sanakham sẽ khởi công xây dựng trong năm 2020 và hoàn thành vào năm 2028.

Theo thông báo, điện sản xuất ra chủ yếu sẽ bán sang Thái Lan và kèo nhà cái trực tiếp bóng đá bắt đầu bán điện từ năm 2028.

Đập thủy điện Xayaburi trên sông kèo nhà cái trực tiếp bóng đá ở Lào. Ảnh: Thai PBS World

Trong thông báo trình lên Ban Thư ký MRC, Chính phủ CHDCND Lào cung cấp một bộ tài liệu kỹ thuật và nghiên cứu khả thi kỹ thuật, bao gồm các đánh giá tác động xã hội và môi trường của dự án và nghiên cứu phù sa và nghề cá.

Bộ tài liệu này sẽ được chia sẻ với các quốc gia thành viên khác của MRC là Campuchia, Thái Lan và Việt Nam.

Tham vấn trước (Thông báo, Tham vấn trước và Thỏa thuận - Thủ tục PNPCA) là thủ tục bắt buộc với các nước thành viên MRC, theo Hiệp định kèo nhà cái trực tiếp bóng đá 1995 đối với các dự án thủy điện trên dòng chính kèo nhà cái trực tiếp bóng đá.

Trong quá trình Tham vấn trước, với sự hỗ trợ kỹ thuật và hành chính của Ban Thư ký Ủy hội, Ủy ban Liên hợp – cơ quan quản trị của MRC - sẽ thẩm định các khía cạnh kỹ thuật của dự án, đánh giá bất kỳ tác động xuyên biên giới tiềm tàng nào đối với môi trường và sinh kế của các cộng đồng ven sông, và kiến nghị các biện pháp giải quyết các quan ngại đó.

Ủy ban Liên hợp sẽ nỗ lực để đạt được thỏa thuận về các điều kiện mà dự án được tham vấn cần phải giải quyết. Quá trình tham vấn trước thường kéo dài sáu tháng, nhưng Ủy ban Liên hợp có thể gia hạn thêm.

Tuy nhiên, quá trình tham vấn trước lại không thông qua hoặc thông qua dự án đề xuất. Điều này có nghĩa quyết định xây dựng đâp hay không không phụ thuộc vào ý kiến của các quốc gia khác hay MRC.

Theo MRC, Lào đã nộp hồ sơ Tham vấn trước dự án kèo nhà cái trực tiếp bóng đá Sanakham vào tháng 9.2019, không lâu sau khi quốc gia này nộp hồ sơ tham vấn trước cho dự án kèo nhà cái trực tiếp bóng đá Luang Prabang.

Nhưng để đảm bảo quá trình tham vấn có ý nghĩa, Ủy ban Liên hợp – trong đó có cả CHDCND Lào – đã quyết định hoãn quá trình Tham vấn trước dự án Sanakham đến sau khi hoàn thành quá trình Tham vấn trước dự án Luang Prabang.

Quá trình Tham vấn trước dự án kèo nhà cái trực tiếp bóng đá Luang Prabang trị giá 2,3 tỉ USD, bắt đầu từ ngày 8.10.2019, dự kiến kết thúc vào ngày 7.4.2020. Nhưng do đại dịch COVID-19, Ủy ban Liên hợp đã không thể tiến hành họp để thống nhất về Tuyên bố chung và Kế hoạch Hành động chung. Phiên họp tiếp theo dự kiến sẽ diễn ra vào đầu tháng 6.2020.

Việt Nam là một trong những quốc gia tham gia xây dựng kèo nhà cái trực tiếp bóng đá Luang Prangbang, sau hơn chục năm “tạm tuyên bố” đã rút chân đầu tư vào con đập này theo kế hoạch.

Theo đó, Tổng công ty Điện lực dầu khí Việt Nam (PV Power) sở hữu 38% cổ phần Luang Prabang, Chính phủ Lào sở hữu 20% và phần còn lại sẽ thuộc sở hữu của “các nhà đầu tư tư nhân.

Đã có nhiều chuyên gia, nhà khoa học trong nước lẫn quốc tế lên tiếng phân tích, phản đối, hoặc khuyên Việt Nam không nên tham gia xây dựng đập thủy điện Luang Prabang trên dòng chính sông kèo nhà cái trực tiếp bóng đá, bởi do nhiều yếu tố tác động tiêu cực cả về mặt chính trị lẫn môi trường sinh thái đến toàn vùng.

Lê Quỳnh