Ngày 24.8 sắp tới, tại Nhà hát TP.HCM, trực tiếp kèo nhà cái sĩ Trần Quế Sơn sẽ tổ chức đêm trực tiếp kèo nhà cáiCõi quê(truyền hình trực tiếp THVL2) nhân 20 năm ngày mất thi sĩ Bùi Giáng.
Đây là lần đầu tiên trực tiếp kèo nhà cái sĩ Trần Quế Sơn, người được biết đến với nhiều ca khúc:Cõng mẹ đi chơi, Tre Việt Nam, Tình quê, Dùi chiêng…giới thiệu đến khán giả những ca khúc được lấy ý thơ, cảm tác từ những bài thơ trực tiếp kèo nhà cái “tiên nhân” Bùi Giáng.
ĐọcCõi người taviết ra bản trực tiếp kèo nhà cái
Thơ Bùi Giáng không dễ để đưa vào trực tiếp kèo nhà cái, anh cảm nhận như thế nào về thơ Bùi Giáng?
Bùi Giáng đã gợi cho tôi suy ngẫm biết bao điều về cõi người ta, về sự trùng ngộ, ly biệt; về cuộc ở, cuộc đi; về cái có và không; về hương sắc mong manh trực tiếp kèo nhà cái đời… Những bài thơ huyền diệu thay, tôi cứ đọc như hát, hát như ngâm, ngâm như tiếc nuối sao ông không ở lại yêu trần gian mãi mãi.
Câu trả lời của anh vẫn chưa thấy đủ. Bùi Giáng là một tên tuổi đa diện: Là nhà thơ tình lẫn điên, là nhà nghiên cứu uyên bác, là dịch giả với văn phong khúc chiết... Người nghe sẽ thấy một Bùi Giáng như thế nào trong trực tiếp kèo nhà cái của anh?
Khi tôi viết những ca khúc có từ ngữ, ý thơ, câu thơ… trực tiếp kèo nhà cái nhà thơ Bùi Giáng thì tôi không phải chỉ cảm thơ ông mà cảm kích cả cuộc đời ông. Tôi cảm kích từ tư tưởng đến cuộc đời. Có thể là cảm cuộc đời ông hơn cả thơ ông. Tôi đọc rất nhiều sách Bùi Giáng dịch:Cõi người ta(Saint Exupéry),Mùi hương xuân sắc(Gérard de Nerval),Ngộ nhận(Albert Camus)… Đặc biệt với bản dịchCõi người ta, cứ đọc vài ba trang tôi lại có thể ngồi viết ngay một bản trực tiếp kèo nhà cái.
Tôi dùng chữ “cảm thơ Bùi Giáng” chứ không phải phổ thơ, lời thơ… bởi nhiều sáng tác của tôi dành tặng thi sĩ này. Và trong nhiều trực tiếp kèo nhà cái phẩm tôi dùng những từ mà nghe vào biết ngay của Bùi Giáng. Như ca khúcThưa các em miền Namcó những từ rất Bùi Giáng như: Mõm Cà Mau (mũi Cà Mau), đứt phựt dây đờn (đứt dây đàn), bao dong (bao dung), hôm kia hôm kĩa hôm kìa...
Thơ Bùi Giáng là “đỉnh” và rất chặt chẽ nên không lấy thơ ông phổ trực tiếp kèo nhà cái không khéo sẽ thành hát thơ nên tôi chỉ dám dùng cảm thơ mà thôi.
Cố thi sĩ Bùi Giáng (phải) và cố trực tiếp kèo nhà cái sĩ Trịnh Công Sơn trong một lần hội ngộ. (Ảnh tư liệu)
trực tiếp kèo nhà cái từ thơ Bùi Giáng: Thử thách cho ca sĩ
Trong các ca sĩ anh mời tham gia đêm trực tiếp kèo nhà cái này, rất nhiều ca sĩ tôi nghĩ khó có thể cảm được thơ Bùi Giáng. Có phải áp lực từ thị trường hay việc truyền hình trực tiếp mà anh phải chọn một số ca sĩ như vậy?
Tất cả ca sĩ tôi mời trong đêm trực tiếp kèo nhà cái là những người bạn tôi đã tâm sự và cảm được trực tiếp kèo nhà cái của tôi. Và trong đêm trực tiếp kèo nhà cái, không phải tất cả ca khúc đều cảm thơ Bùi Giáng, hơn một nửa ca khúc là sáng tác khác của tôi, họ sẽ hát những bản trực tiếp kèo nhà cái đó.
Còn một số ca sĩ sẽ hát những bản tôi cảm thơ của Bùi Giáng. Với những người này, chính họ phải cảm được cả thơ lẫn trực tiếp kèo nhà cái chứ không thể chỉ thuộc lời.
Như đoạn thơ trực tiếp kèo nhà cái Bùi Giáng:“Em ngó buổi chiều buồn có phải. Buồn cũng như buồn những buổi chiều xưa. Tròng con mắt đã mỏi mòn có phải. Sắc trực tiếp kèo nhà cái trời hương trực tiếp kèo nhà cái đất lưa thưa”trong bàiChiều; nếu không hiểu mà hát cái buồn bi lụy thì sẽ không ra Bùi Giáng được.
Anh là người dẫn chuyện liveshow này, vậy trong đêm trực tiếp kèo nhà cái anh có phần giao lưu nào cùng những người thân, bạn bè của nhà thơ Bùi Giáng?
Tôi có mời kỳ nữ Kim Cương, nhà nghiên cứu Bùi Văn Nam Sơn (chú họ Bùi Giáng), anh Thanh Hoài (cháu rể Bùi Giáng), nhiều bạn bè thân hữu của thi sĩ Bùi Giáng. Tôi mời những người này chính là đến xem đêm trực tiếp kèo nhà cái nhưng chắc chắn trong các khách mời sẽ có một hai người giao lưu và chia sẻ một vài kỷ niệm với thi sĩ Bùi Giáng cho đêm trực tiếp kèo nhà cái phong phú, tình cảm hơn.
Xin cám ơn anh.
Bùi Giáng trong âm trực tiếp kèo nhà cái
Từ trước đến nay, dường như chỉ mới có hai tác phẩm lấy cảm hứng, lời thơ từ thơ hoặc bản dịch thơ trực tiếp kèo nhà cái Bùi Giáng. Đó là ca khúcCon mắt còn lạicủa cố trực tiếp kèo nhà cái sĩ Trịnh Công Sơn với câu thơ:“Còn hai con mắt khóc người một con”(trong bài thơMắt buồncủa Bùi Giáng) và trực tiếp kèo nhà cái phẩmMùa thu chếtcủa cố trực tiếp kèo nhà cái sĩ Phạm Duy với phần thơ từ bàiL’Adieu(G. Apollinaire) với bản dịchLời vĩnh biệttrực tiếp kèo nhà cái Bùi Giáng.
Quỳnh Trang