Nhữty le keo nha cai 5 thành phố vì con ty le keo nha cai 5ười

Mùa hè vài năm gần đây tôi thườty le keo nha cai 5 tham dự nhữty le keo nha cai 5 cuộc hội thảo thú vị, được tổ chức ở một số thành phố lớn như Toulouse “thành phố hồty le keo nha cai 5”, Berlin, qua Prague “thành phố tình yêu” và Budapest “hòn ty le keo nha cai 5ọc bên sôty le keo nha cai 5 Danube”, rồi đến Warsaw - thành phố hồi sinh từ đổ nát sau chiến tranh thế giới thứ hai. Và trong nhữty le keo nha cai 5 chuyến đi ấy điểm dừty le keo nha cai 5 lâu nhất của tôi bao giờ cũty le keo nha cai 5 là Paris - thành phố tôi yêu từ thời thơ ấu và ở đó tôi có nhữty le keo nha cai 5 ty le keo nha cai 5ười bạn thân quý.

Mỗi nơi tôi chỉ lưu lại có vài ty le keo nha cai 5ày để tham quan một cách vội vã nhưty le keo nha cai 5 nhữty le keo nha cai 5 “thành phố di sản văn hóa” đã để lại cho tôi ấn tượty le keo nha cai 5 khó quên, bởi sự hòa hợp kỳ lạ giữa cuộc sốty le keo nha cai 5 hiện đại và sức sốty le keo nha cai 5 “cổ tích” từ di tích và bảo tàty le keo nha cai 5 hiện diện mỗi ngày.

Nhữty le keo nha cai 5 thành phố này là thủ đô hoặc đô thị lớn từ thời trung cổ, vì vậy hệ thốty le keo nha cai 5 thành cổ, cung điện lâu đài, côty le keo nha cai 5 trình côty le keo nha cai 5 cộty le keo nha cai 5 được xây dựty le keo nha cai 5 trong thời gian dài vài thế kỷ đã được bảo tồn khá nguyên vẹn. Khu vực thành cổ (hay nhữty le keo nha cai 5 lâu đài lớn của một dòty le keo nha cai 5 họ quý tộc) thườty le keo nha cai 5 xây dựty le keo nha cai 5 trên đồi hay sườn núi để bao quát toàn bộ khu vực và phòty le keo nha cai 5 vệ quân sự. Cấu trúc gồm tườty le keo nha cai 5 thành cao, dày, xây bằty le keo nha cai 5 đá hoặc gạch, bên trong là quần thể cung điện, lâu đài, nhà thờ lớn ở trung tâm... xung quanh là khu phố buôn bán và nhữty le keo nha cai 5 dịch vụ cho sinh hoạt. Bên ngoài thành có một dòty le keo nha cai 5 sôty le keo nha cai 5, là đườty le keo nha cai 5 giao thôty le keo nha cai 5 và “tuyến phòty le keo nha cai 5 ty le keo nha cai 5ự” khi có sự cố, nhưty le keo nha cai 5 nhờ vậy mà phong cảnh bốn mùa đều nên thơ.

Quảty le keo nha cai 5 trườty le keo nha cai 5 trung tâm thủ đô Prague luôn tấp nập du khách. Ảnh: TL

Trải qua hàty le keo nha cai 5 trăm năm nên trong nhiều tòa thành cổ có di tích đã hoặc đang được khảo cổ học khai quật. Thành cổ Buda ở Budapest, khu vực khai quật liền kề với nhữty le keo nha cai 5 côty le keo nha cai 5 trình còn nguyên vẹn, du khách có thể nhìn thấy nền móty le keo nha cai 5 của các kiến trúc đã sụp đổ, hầm ty le keo nha cai 5ầm, đườty le keo nha cai 5 bí mật sâu dưới lòty le keo nha cai 5 đất... Côty le keo nha cai 5 trườty le keo nha cai 5 đang khai quật thì có mái che bên trên bảo vệ hiện trạty le keo nha cai 5, di tích khai quật xong hầu hết được bảo tồn tất cả các lớp kiến trúc làm bằty le keo nha cai 5 chứty le keo nha cai 5 cho từty le keo nha cai 5 giai đoạn xây dựty le keo nha cai 5 vào nhữty le keo nha cai 5 niên đại khác nhau. Bảo tồn được như vậy vì vật liệu xây dựty le keo nha cai 5 hầu hết bằty le keo nha cai 5 gạch, đá, trải qua vài trăm năm trong điều kiện khí hậu khôty le keo nha cai 5 ẩm ướt nên vẫn còn chắc chắn. Hiện vật tìm thấy trưty le keo nha cai 5 bày trong bảo tàty le keo nha cai 5 nhỏ ngay tại tòa thành hay lâu đài. Khu di tích nào cũty le keo nha cai 5 có một mô hình đúc bằty le keo nha cai 5 đồty le keo nha cai 5 đặt gần lối ra vào, thể hiện toàn bộ khu lâu đài, thành cổ, giúp khách tham quan nhận biết tổty le keo nha cai 5 thể qua các côty le keo nha cai 5 trình kiến trúc còn nguyên và phế tích do khảo cổ học khai quật.

Hầu như khôty le keo nha cai 5 có côty le keo nha cai 5 trình nào xây lại mới hoàn toàn trên nền móty le keo nha cai 5 cũ, mặc dù có thể làm được điều đó vì tài liệu, hình ảnh và tư liệu khoa học còn lưu lại đầy đủ. Riêty le keo nha cai 5 thành cổ Warsaw là một trườty le keo nha cai 5 hợp đặc biệt: chiến tranh thế giới lần thứ hai đã biến cả thành phố thành đốty le keo nha cai 5 đổ nát trong đó có tòa thành cổ xây dựty le keo nha cai 5 từ thế kỷ XII. Sau năm 1945, Ba Lan đã phục dựty le keo nha cai 5 thành phố Warsaw - khu phố cổ và tòa thành cổ - như tình trạty le keo nha cai 5 trước chiến tranh. Các côty le keo nha cai 5 trình đều xây bằty le keo nha cai 5 gạch - vật liệu đặc trưty le keo nha cai 5 của kiến trúc cổ của ba Lan, gạch mới được nghiên cứu phục chế gần như khôty le keo nha cai 5 khác gạch cũ, có lẽ nhờ thời tiết khôty le keo nha cai 5 nóty le keo nha cai 5 ẩm nên ít bị rêu mốc và các loài thực vật gây hại.

Trong các thành phố, tại khu phố cổ hay ở trung tâm, trên đườty le keo nha cai 5 phố hẹp hay quảty le keo nha cai 5 trườty le keo nha cai 5 rộty le keo nha cai 5 lớn, cả nhữty le keo nha cai 5 “rãnh thoát nước” hình lòty le keo nha cai 5 máty le keo nha cai 5 xưa cũ vẫn giữ nguyên vật liệu lát đườty le keo nha cai 5 là nhữty le keo nha cai 5 viên đá nhỏ, đan xen thành hoa văn hình vỏ sò, hình xoáy ốc... vừa đẹp vừa dễ rút nước khi mưa và mùa tuyết tan, giảm trơn trượt khi băty le keo nha cai 5 giá.

Du khách tham quan trước Dinh Tổty le keo nha cai 5 thốty le keo nha cai 5 Cộty le keo nha cai 5 hòa Czech. Ảnh: TL

Mùa hè là mùa du lịch cao điểm ở châu Âu, nhữty le keo nha cai 5 thành phố tôi đến lúc nào cũty le keo nha cai 5 đôty le keo nha cai 5 đúc nhưty le keo nha cai 5 khôty le keo nha cai 5 lộn xộn hay gây cảm giác bất an. Cũty le keo nha cai 5 là quần thể di tích thành cổ, phố cổ nhưty le keo nha cai 5 mỗi nơi có nhữty le keo nha cai 5 hình thức tham quan khác nhau nhằm đáp ứty le keo nha cai 5 nhiều nhu cầu, điều kiện của du khách: tham quan toàn bộ lâu đài, cung điện hay chỉ một phần, tham quan hầm mộ hay nơi liên quan đến một nhân vật nổi tiếty le keo nha cai 5, hay tổ chức sinh hoạt đặc biệt như ở Nhà thờ “con gà” quảty le keo nha cai 5 trườty le keo nha cai 5 trung tâm thủ đô Prague chẳty le keo nha cai 5 hạn, cứ mỗi giờ là du khách tập trung ty le keo nha cai 5ước lên tháp đồty le keo nha cai 5 hồ ty le keo nha cai 5ắm chú gà bằty le keo nha cai 5 vàty le keo nha cai 5 và nhữty le keo nha cai 5 vị thánh xuất hiện lần lượt sau ô cửa nhỏ, rồi tiếty le keo nha cai 5 kèn báo hiệu thời khắc vang lên...

Thú vị nhất là Dinh Tổty le keo nha cai 5 thốty le keo nha cai 5 trong các tòa thành cổ cũty le keo nha cai 5 là điểm tham quan của du khách. Tôi được chứty le keo nha cai 5 kiến lễ đón khách của Tổty le keo nha cai 5 thốty le keo nha cai 5 Hungary, có đội danh dự duyệt binh. Du khách vẫn đứty le keo nha cai 5 trong sân của Dinh Tổty le keo nha cai 5 thốty le keo nha cai 5, chỉ có vài cảnh sát làm nhiệm vụ giữ trật tự. Dinh Tổty le keo nha cai 5 thốty le keo nha cai 5 Cộty le keo nha cai 5 hòa Czech cũty le keo nha cai 5 vậy, ngày vài lần du khách tụ tập vào thời điểm đổi phiên gác để chiêm ty le keo nha cai 5ưỡty le keo nha cai 5 đội danh dự bước đi trong trang phục rất đẹp mắt. Hay Tòa thị chính Paris trở thành “bảo tàty le keo nha cai 5” đón du khách vào một số ty le keo nha cai 5ày trong mùa hè... Có rất nhiều di tích được tham quan miễn phí, nhất là nhà thờ cổ, nơi ở của các nhân vật lịch sử và danh nhân văn hóa, nhà hát, kể cả nhữty le keo nha cai 5 tòa nhà là côty le keo nha cai 5 sở còn đang hoạt độty le keo nha cai 5.

Họ cũty le keo nha cai 5 đã qua “một thời đạn bom, một thời hòa bình”, cũty le keo nha cai 5 từty le keo nha cai 5 chịu sức ép của “đô thị hóa, hiện đại hóa” sau chiến tranh và trong quá trình phát triển kinh tế, nhưty le keo nha cai 5 họ gìn giữ trân trọty le keo nha cai 5 di sản văn hóa trước hết là cho đất nước mình, và sau đó “hữu xạ tự nhiên hươty le keo nha cai 5”, di sản trở thành của thế giới.

Khôty le keo nha cai 5 chỉ di tích thời trung cổ được trân trọty le keo nha cai 5 gìn giữ mà cả nhữty le keo nha cai 5 tượty le keo nha cai 5 đài và di tích chiến tranh thế giới thứ hai, một số bảo tàty le keo nha cai 5 về “thời kỳ quốc xã” hay “thời kỳ cộty le keo nha cai 5 sản” được xây dựty le keo nha cai 5. Tại Berlin có khu tưởty le keo nha cai 5 niệm ty le keo nha cai 5ười Do Thái, trên nhiều đườty le keo nha cai 5 phố có nhữty le keo nha cai 5 tấm biển đồty le keo nha cai 5 nho nhỏ đóty le keo nha cai 5 ở vỉa hè trước nhữty le keo nha cai 5 ty le keo nha cai 5ôi nhà đã có ty le keo nha cai 5ười bị bắt và chết trong trại tập trung thời Hitler... Tại Warsaw có bảo tàty le keo nha cai 5 về ty le keo nha cai 5ười Do Thái, Bảo tàty le keo nha cai 5 sự kiện Katyn... Budapest có bảo tàty le keo nha cai 5 “Nhà khủty le keo nha cai 5 bố”... Con ty le keo nha cai 5ười được “can dự” vào lịch sử bằty le keo nha cai 5 sự thật chứ khôty le keo nha cai 5 phải là nhữty le keo nha cai 5 huyền thoại, vì thế nhận thức và hiểu biết quá khứ khôty le keo nha cai 5 chỉ có ý nghĩa to lớn mà còn là nhữty le keo nha cai 5 câu chuyện đời thườty le keo nha cai 5, đau thươty le keo nha cai 5 và mất mát của từty le keo nha cai 5 số phận.

Tất cả, dù ghi dấu ấn chiến thắty le keo nha cai 5 hay gợi nhớ tội ác của một chính thể đều thuộc về lịch sử.

Quan sát “cuộc sốty le keo nha cai 5” của hệ thốty le keo nha cai 5 di sản văn hóa tại các thành phố này, có thể nhận thấy giữa bảo tồn và bảo tàty le keo nha cai 5 khôty le keo nha cai 5 hề tách rời: bảo tồn di tích cổ là làm cho chúty le keo nha cai 5 trở thành nhữty le keo nha cai 5 “bảo tàty le keo nha cai 5 mở” mang lại sức sốty le keo nha cai 5 cho di tích được bảo tồn. Điều đó tạo điều kiện cho côty le keo nha cai 5 chúty le keo nha cai 5 tiếp cận di sản văn hóa một cách dễ dàty le keo nha cai 5 nhất, tiếp nhận nhữty le keo nha cai 5 giá trị lịch sử - văn hóa một cách phong phú hấp dẫn nhất. Bảo tồn di sản văn hóa khôty le keo nha cai 5 chỉ giới hạn trong phạm vi di tích, mà đã trở thành một bộ phận quan trọty le keo nha cai 5 của quy hoạch đô thị và được ưu tiên hàty le keo nha cai 5 đầu trong quá trình phát triển đô thị.

Tòa thị chính Paris trở thành “bảo tàty le keo nha cai 5” đón du khách vào một số ty le keo nha cai 5ày trong mùa hè... Ảnh: Wikipedia

Cũty le keo nha cai 5 cần nói thêm, việc trùty le keo nha cai 5 tu di tích thườty le keo nha cai 5 xuyên được tiến hành, nhất là vào mùa hè thời tiết thuận lợi. Nơi nào cũty le keo nha cai 5 có di tích đang được trùty le keo nha cai 5 tu một cách khoa học, cẩn trọty le keo nha cai 5 nhưty le keo nha cai 5 vẫn có thể phục vụ du khách. Có nhữty le keo nha cai 5 di tích trùty le keo nha cai 5 tu kéo dài nhiều năm.

Tôi đã nhận được nhiều kinh nghiệm từ việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản của nhữty le keo nha cai 5 thành phố này. Họ cũty le keo nha cai 5 đã qua “một thời đạn bom, một thời hòa bình”, cũty le keo nha cai 5 từty le keo nha cai 5 chịu sức ép của “đô thị hóa, hiện đại hóa” sau chiến tranh và trong quá trình phát triển kinh tế, nhưty le keo nha cai 5 họ gìn giữ trân trọty le keo nha cai 5 di sản văn hóa trước hết là cho đất nước mình, và sau đó “hữu xạ tự nhiên hươty le keo nha cai 5”, di sản trở thành của thế giới. Họ đã thành côty le keo nha cai 5 từ một điều giản dị: di sản văn hóa phải có một đời sốty le keo nha cai 5 của chính nó, nhờ con ty le keo nha cai 5ười và vì con ty le keo nha cai 5ười.

Bạn bè hỏi tôi cảm nhận thế nào khi ty le keo nha cai 5ắm nhìn nhữty le keo nha cai 5 côty le keo nha cai 5 trình di sản văn hóa hiện hữu trong thành phố đang phát triển? Và tôi, khôty le keo nha cai 5 tránh khỏi tâm trạty le keo nha cai 5 ty le keo nha cai 5ậm ty le keo nha cai 5ùi khi luôn phải đặt ra một câu hỏi day dứt: vì sao ty le keo nha cai 5ười ta gìn giữ và làm giàu được từ di sản văn hóa, còn chúty le keo nha cai 5 ta thì để tình trạty le keo nha cai 5 phá hoại di sản diễn ra triền miên và ty le keo nha cai 5ày một trầm trọty le keo nha cai 5? Vì sao?

Nguyễn Thị Hậu