kèo nhà cái 5 'quốc doanh' xài tiền thế nào?

Hằng năm nhà nước dành một nguồn ngân sách không nhỏ cho điện ảnh, trong đó phần lớn cho việc làm kèo nhà cái 5. Hiển nhiên “bầu sữa” này chủ yếu được rót cho các hãng kèo nhà cái 5 nhà nước.

Sau khi xảy ra vụ việc thất thoát 42 tỉ đồng tại Cục Điện ảnh vào năm 2012, nguồn ngân sách bị ngưng trệ, các hãng kèo nhà cái 5 nhà nước gần như không được cấp kinh phí để làm kèo nhà cái 5. Năm ngoái thông tư liên bộ hướng dẫn đấu thầu, đặt hàng sản xuất kèo nhà cái 5 sử dụng ngân sách nhà nước giữa Bộ VH-TT-DL và Bộ Tài chính được ban hành, và từ đây, nguồn tiền làm kèo nhà cái 5 tạm được khơi dòng trở lại. Theo báo cáo, dự toán ngân sách dành cho ngành điện ảnh năm 2012 là 48 tỉ đồng, năm 2013 là 45 tỉ đồng, đến năm 2014, tiền được cấp theo dự án kèo nhà cái 5 được Bộ VH-TT-DL thông qua.

Ai cũng có phần

Bà Ngô Phương Lan, Cục trưởng Cục Điện ảnh, cho biết hầu hết các bộ kèo nhà cái 5 hiện nay được đặt hàng theo Đề án 844 (đề án khuyến khích sáng tác và công bố các tác phẩm văn học, nghệ thuật có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật, phản ánh 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, thống nhất đất nước giai đoạn 1930 - 1975). Hiểu theo cách khác, hiện tại nhà nước mới đặt hàng hầu hết các kèo nhà cái 5 có nội dung tuyên truyền. Khi “bầu sữa” tiếp tục được rót, tất nhiên sẽ chia đều cho các “đứa con” là các hãng kèo nhà cái 5 nhà nước, trong đó ba “đứa con” lớn nhất là Công ty TNHH MTV Hãng kèo nhà cái 5 truyện VN, Công ty cổ phần Hãng kèo nhà cái 5 truyện 1, Công ty TNHH MTV Hãng kèo nhà cái 5 Giải Phóng. Trung bình hằng năm, mỗi hãng được đặt hàng từ 1 đến 2 kèo nhà cái 5.

Theo đạo diễn Nguyễn Thanh Vân, Phó giám đốc Công ty TNHH MTV Hãng kèo nhà cái 5 truyện VN, có hai phương thức đấu thầu kèo nhà cái 5, một là hãng có sẵn kịch bản gửi lên để Cục Điện ảnh xét duyệt, khi kịch bản được duyệt hẳn nhiên hãng sẽ là đơn vị sản xuất; hai là Cục Điện ảnh đặt hàng đưa kịch bản cho hãng kèo nhà cái 5 đã “chọn mặt gửi vàng”. Khi dự án kèo nhà cái 5 được Hội đồng duyệt kèo nhà cái 5 thông qua, Cục Điện ảnh sẽ trình lên Bộ VH-TT-DL, sau đó mới đề xuất lên Bộ Tài chính để rót tiền, tiền làm kèo nhà cái 5 do các đơn vị liên quan định giá, có khi vài tỉ, có khi hàng chục tỉ.

“Thông thường kèo nhà cái 5 chiến tranh sẽ được cấp kinh phí nhiều hơn so với các thể loại khác”, một nhà làm kèo nhà cái 5 cho hay. Tiền được rót xuống, từ đây các hãng kèo nhà cái 5 sẽ giữ một phần, phần còn lại để sản xuất trực tiếp. “Bộ kèo nhà cái 5Sống cùng lịch sửđược cấp kinh phí 21 tỉ, nhưng số tiền sản xuất thực là khoảng 13 - 14 tỉ. Số tiền còn lại là để chi trả cho nhiều hạng mục khác như thiết bị, hòa âm, ánh sáng, dựng kèo nhà cái 5... nằm trong chi phí sản xuất kèo nhà cái 5 do hãng quản lý và điều hành”, đạo diễn Nguyễn Thanh Vân lý giải. Dù vậy, người ta có thể ngầm hiểu, số tiền này dùng để “nuôi” bộ máy vận hành của các hãng kèo nhà cái 5. Đây là chuyện tồn tại lâu nay. Không riêng gìSống cùng lịch sử, bộ kèo nhà cái 5Những người viết huyền thoạicũng được phân chia như vậy, tiền đầu tư là 11 tỉ, nhưng số tiền sản xuất thực chỉ 8,6 tỉ đồng.

Số lượng người xem - điều bí mật

Sau hai năm chờ đợi, các hãng kèo nhà cái 5 nhà nước như cá gặp nước. Hàng loạt kịch bản bị ứ lại đã được đưa vào sản xuất. Những bộ kèo nhà cái 5 đã hoàn thành và ra mắt:Những người viết huyền thoại(Công ty TNHH MTV Hãng kèo nhà cái 5 truyện VN),Sống cùng lịch sử(Công ty TNHH MTV Hãng kèo nhà cái 5 truyện VN)... Các bộ kèo nhà cái 5 đã được sản xuất nhưThầu Chín ở Xiêm(Hãng kèo nhà cái 5 Hội Điện ảnh VN) vừa được bấm máy vào tháng 8, Nhà tiên tri (Công ty THHH MTV Hãng kèo nhà cái 5 truyện VN) - bộ kèo nhà cái 5 về Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp đang hoàn thành phần hậu kỳ, dự kiến ra mắt vào đầu năm sau, ngoài ra còn có các bộ kèo nhà cái 5Những đứa con của làng(Công ty TNHH MTV Nam Phương) xoay quanh bức thông điệp hóa giải hận thù giữa những con người ở hai chiến tuyến, Mỹ nhân (Công ty TNHH MTV Hãng kèo nhà cái 5 Giải Phóng) - bộ kèo nhà cái 5 lịch sử về bi kịch cung đình triều Nguyễn...

Số tiền nhà nước đặt hàng làm kèo nhà cái 5 từ hàng tỉ đến hàng chục tỉ đồng cho mỗi kèo nhà cái 5, ví dụ nhưSống cùng lịch sửlà 21 tỉ đồng,Nhà tiên tri 16 tỉ đồng,Mỹ nhânkhoảng 16,6 tỉ đồng,Những đứa con của làngkhoảng 6,2 tỉ đồng. Tuy nhiên, số tiền dành cho quảng bá chỉ vài chục triệu, chẳng hạnNhững người viết huyền thoạilà 10 triệu đồng trong khiSống cùng lịch sửkhá hơn cũng chỉ 50 triệu đồng. Đây được coi là việc bất thường. “Thông thường trên thế giới, nếu người ta bỏ ra 10 phần kinh phí để sản xuất kèo nhà cái 5 thì trong đó trích ra 3 phần cho việc quảng bá rồi”, đạo diễn Nguyễn Minh Trí nói.

Mặt khác, trong các báo cáo tổng kết của ngành điện ảnh, con số tuyệt đối về lượng người xem, doanh thu của các bộ kèo nhà cái 5 nhà nước hoàn toàn là điều bí mật. Người ta chỉ có thể phỏng đoán về lượng người xem qua số ngày trụ rạp, hoặc của chính buổi công chiếu vắng tanh mà họ đã đến, đã mua vé xem. Con số bí mật này càng khiến người ta băn khoăn khi lượng người xem chính là một trong những mục tiêu ngành này đặt ra. Theo Chiến lược điện ảnh đã được phê duyệt, mục tiêu của ngành này là 45 triệu lượt người xem kèo nhà cái 5/năm. Không rõ, mục tiêu này có dành cho kèo nhà cái 5 nhà nước đặt hàng hay không, vì để tuyên truyền có nghĩa là cần đến với càng nhiều người càng tốt.

Mùi cỏ cháyđã thử lửa phòng vé ở 3 điểm rạp trong vài tuần lễ, nhưng khán giả đến xem vô cùng thưa thớt. Đạo diễn củaNhững người viết huyền thoạiđã lặn lội vào tận TP.HCM nhờ tới một nhà phát hành kèo nhà cái 5 chuyên nghiệp. kèo nhà cái 5 được chiếu bán vé tại cả Hà Nội và TP.HCM. Nó cũng phải nhanh chóng “rút lui” khỏi rạp chiếu vì ít người xem. Nhiều bộ kèo nhà cái 5 được sản xuất từ nhiều năm trước cũng chịu cảnh tương tự, chẳng hạn,Ký ức Điện Biêncó kinh phí 13,5 tỉ đồng nhưng chỉ thu được 700.000 đồng tiền vé. Khá hơn là bộ kèo nhà cái 5Hà Nội 12 ngày đêmcó kinh phí 7 tỉ thu được 4 triệu đồng tiền vé. Một kèo nhà cái 5 khácVà anh sẽ trở lại, tuy không phải là kèo nhà cái 5 đặt hàng toàn bộ, nhưng có hỗ trợ kinh phí, cũng đã sớm phải rời rạp chiếu.

Ngược lại những năm trước, càng khó để tìm thấy số người xem, nhưng vẫn có thể tìm lại được tiền đầu tư cho kèo nhà cái 5 nhà nước đặt hàng. Toàn con số tiền tỉ. Năm 1995,Đất nước đứng lênkinh phí 1,9 tỉ. Năm 1996,Tổ quốc tiếng gà trưa, chi 2,5 tỉ. Năm 1997,Hà Nội mùa đông năm 46, chi 3,4 tỉ. Năm 1998,Bông sen, chi 4 tỉ. Năm 2002,Hà Nội 12 ngày đêm, chi 7 tỉ. Năm 2003,Nguyễn Ái Quốc ở Hồng Kông, chi 15 tỉ. Năm 2004,Ký ức Điện Biên, chi 13 tỉ. Năm 2005,Giải phóng Sài Gòn, chi 12,5 tỉ. Năm 2005,Cầu Ông Tượng, chi 16 tỉ.

Chưa kể, có nhiều bộ kèo nhà cái 5 tuy đã được hoàn thành nhưng thậm chí chưa từng được ra rạp theo đúng nghĩa nhưNước mắt người cha, Viết tiếp bản hùng ca, Suốt nguồn, Người tình nguyện...

Trinh Nguyễn - Ngọc An/Thanh Niên