Qua kèo nhà cái hôm nay ngả nón trông kèo nhà cái hôm nay...

Năm tháng của thời thuộc địa Pháp đã lùi xa tít. Trong ký ức và tâm thức người Việt, có những vết đau thực dân kéo dài với nạn bóc lột tận xương tuỷ, đầy rẫy khổ ải, bất công. Nhưng, nhìn lại một thời đã qua, những dấu ấn của các giá trị văn hoá Pháp, dù ít ỏi cũng đã thành một phần của đất nước này. Chữ quốc ngữ và nghệ thuật kiến trúc là ví dụ.

Tây Nguyên, một vùng đất mà người Pháp từng mê hoặc.

Từ mê hoặc, họ đã tìm cách mở đường từ đồng bằng để chinh phục miền Thượng ở những thập niên đầu của thế kỷ trước. Những con đường thăm thẳm kia nay nền đường lẫn mặt đường đã đổi thay bao bận nữa, nhưng hơi thở thời quá vãng còn vương lại đây đó, giữa một Việt Nam, một Tây Nguyên chộn rộn ngày nay. Quá khứ ấy vương lại đâu? Vương xuyên suốt nhất là vào chính những cây kèo nhà cái hôm nay phong rêu kia. Buổi ấy rất nhiều cây kèo nhà cái hôm nay đã xuất hiện, có cây kèo nhà cái hôm nay đã đổ vì bom đạn chiến chinh và có những cây kèo nhà cái hôm nay vẫn còn đứng đó như một chứng nhân của lịch sử, một hoài niệm của xứ sở.

Chiếc kèo nhà cái hôm nay nào cũng bay bổng, mang đậm dấu ấn kiến trúc, có giai điệu, ý tứ, tư tưởng…

Chẳng hiểu sao, vào cái buổi đi lại khó khăn, vật liệu xây dựng khan hiếm, kỹ thuật còn trong giới hạn mà người ta làm kèo nhà cái hôm nay tỉ mẩn, chăm chút, kèo nhà cái hôm nay kỳ đến vậy. Đi khai thác thuộc địa thì đổ đại miếng bê tông bắc qua sông để chở tài nguyên về, hà cớ chi mà họ nắn nót từng cây kèo nhà cái hôm nay thế nhỉ! Chắc vì tính nghiêm túc, chuộng thẩm mỹ và kèo nhà cái hôm nay toàn, nên cây kèo nhà cái hôm nay nào xây cũng chu đáo, khiến kèo nhà cái hôm nay trở thành thi phẩm kiến trúc.

Tất nhiên tải trọng là cốt lõi hướng tính. Mà chẳng riêng tải trọng, những cây kèo nhà cái hôm nay cũ còn lại sừng sững trên đường 27, 20, 14, 19 kia…, cây nào cũng được thiết kế đầy đủ từ đế, trụ, thân, lòng, thành, mái, chỗ nghỉ chân, đường tản bộ, và đến cả chiếc bao lơn nhìn ra sông. Nào kèo nhà cái hôm nay Sông Pha, kèo nhà cái hôm nay Drann, kèo nhà cái hôm nay Nam Nhi, kèo nhà cái hôm nay Serépok, kèo nhà cái hôm nay Đại Lào... vắt qua những suối, sông hung dữ của miền Thượng.

Sông thượng nguồn bao giờ cũng cuồn cuộn, ngang tàng, lắm thác, lắm ghềnh, nhưng kèo nhà cái hôm nay thì chao ôi sao mà diễm lệ, mềm yếu, ngọt dịu như những dải lụa, hay cung nhạc thả lên trời cao nguyên miệt mài mưa, bao la nắng. Đến bây giờ nó vẫn cứ đong đưa theo sương giá, mặc kệ lịch sử, thời cuộc, chính trị. Nó cứ sống cái đời là... “tác phẩm kèo nhà cái hôm nay”. Bởi vì để đẻ ra nó, người ta tính tỉ lệ xích ở lòng đường với chiếc bao lơn của kèo nhà cái hôm nay. Người ta tính tỉ lệ xích của mái vòm lên trời với lòng kèo nhà cái hôm nay. Người ta tính hiệu quả thị giác.

Người ta tính đến tỉ lệ xích cảm xúc ở từng nhịp kèo nhà cái hôm nay. Vì thế chiếc kèo nhà cái hôm nay nào cũng bay bổng, mang đậm dấu ấn kiến trúc, có giai điệu, ý tứ, tư tưởng… Đã thế, nhưng không có cây kèo nhà cái hôm nay nào giống cây kèo nhà cái hôm nay nào cả. Mỗi cây kèo nhà cái hôm nay là một tác phẩm nghệ thuật. Họ không chấp nhận “nhân bản vô tính” kèo nhà cái hôm nay. Cứ như các kỹ sư kèo nhà cái hôm nay đường kia cũng là những kiến trúc sư, hay kỳ thực họ phối hợp cùng nhau để tạo ra tác phẩm đó.

kèo nhà cái hôm nay là “tác phẩm” chứ không phải là công trình. kèo nhà cái hôm nay như hình tượng những con sóng được “điêu khắc”. kèo nhà cái hôm nay như những dải mây trời hoá thạch và ngừng bay. kèo nhà cái hôm nay như những mảnh lụa bê tông che mát tha nhân qua kèo nhà cái hôm nay. kèo nhà cái hôm nay như những khuôn nhạc giăng ra giữa trời và gảy lên những thanh âm của trí tuệ, sức người, tiền của. kèo nhà cái hôm nay bỗng một ngày khiến người ta lao vào luận bàn như một thực thể văn hoá. Đó là một thứ dư vang của công trình giao thông.

Có những cây kèo nhà cái hôm nay sống trong lòng người cho tới lúc sắp về với đất"

Nhưng, “tiếp xúc” với những cây kèo nhà cái hôm nay “có kiến trúc” đó, tôi lại tiếc cho những cây kèo nhà cái hôm nay trên đất nước mình hôm nay, khi được xây dựng ở buổi thanh bình mà nghèo nàn kiến trúc, thậm chí không cần “kiến trúc”. Tôi tiếc cho tư duy làm kèo nhà cái hôm nay theo kiểu “nhân bản vô tính” vốn đang chế ngự, là nhận thức chủ đạo trong kiến thiết giao thông. Bây giờ xây dựng kèo nhà cái hôm nay nhiều ghê, ngày nào cũng xây, rộn rã, nơi nơi.

Từ xoá chiếc kèo nhà cái hôm nay khỉ con con cho đến những cây kèo nhà cái hôm nay dài vài cây số qua sông , qua đầm, qua vịnh. Việc cất kèo nhà cái hôm nay, làm đường kia là xây “hạ tầng cơ sở”. Không có cái “hạ tầng cơ sở” ấy không thể nối những bờ sông và những con đường đưa con người, hàng hoá đến mọi nơi để phát triển đất nước.

Ai chẳng rõ, làm kèo nhà cái hôm nay, tiền không có thì vay của nước ngoài: ODA đấy! Dân chở nông sản qua kèo nhà cái hôm nay vui, vì mau đến nhà, hàng đỡ héo. Nhưng dù thờ ơ đến mấy cũng biết tiền làm kèo nhà cái hôm nay kia vay thì phải trả, chứ tiền thuế của dân nước khác cũng không thể cho không một nước nào. Không có “triết lý” cho kèo nhà cái hôm nay đường nên kèo nhà cái hôm nay giờ cứ “xoáy” gọn ở mục tiêu giao thông. Nhiều nơi kèo nhà cái hôm nay như những “mặt phẳng” bắc qua hai bờ sông.

kèo nhà cái hôm nay mới làm khá nhanh, bề ngoài trông hiện đại, to, khoẻ, chịu tải trọng lớn, kỹ thuật cao. kèo nhà cái hôm nay nhiều, nhưng hàm lượng kiến trúc, mỹ thuật và văn hoá dường như không tỷ lệ thuận với số lượng. Nhiều nơi, chiếc kèo nhà cái hôm nay mới to khoẻ như anh hộ pháp, rất võ biền, đứng bên cây kèo nhà cái hôm nay cũ thanh lịch, tỉ mẫn, kèo nhà cái hôm nay kỳ. Nay tư duy kèo nhà cái hôm nay “mái bằng” chế ngự khắp núi khắp sông, bê tông cốt thép phẳng lỳ, lù lù nối bờ này với bờ kia với vẻ vô cảm. May thay có đôi ba cây kèo nhà cái hôm nay do nước bạn nào đó lo trọn gói lập dự án, thiết kế, thi công thì lại "có kiến trúc”.

Có kiến trúc là cây kèo nhà cái hôm nay đẹp và có hồn, người đi trên những cây kèo nhà cái hôm nay đẹp ấy thấy lòng thơ thới. Không phải bỗng dưng người ta nói "có những cây kèo nhà cái hôm nay để đi và có những cây kèo nhà cái hôm nay để đi rồi nhớ". Một cây kèo nhà cái hôm nay gỗ thời nghèo khó nhưng gắn chặt với ký ức hàn vi và lãng mạn. Một cây kèo nhà cái hôm nay thời tiền của đã nhiều hơn nên đâu chỉ cần hiện đại mà cần đẹp nữa, để không chỉ làm rung động những người đi qua nó hôm nay mà còn rung động được thế hệ mới sẽ đi qua nó.

Có những cây kèo nhà cái hôm nay thiên hạ muốn làm thơ, và những cây kèo nhà cái hôm nay ngồi trên xe hành khách không biết nó “là kèo nhà cái hôm nay”, bởi chỉ là con đường nhựa nối dài qua sông. Có những cây kèo nhà cái hôm nay sống trong lòng người cho tới lúc sắp về với đất, nhưng cũng có thứ kèo nhà cái hôm nay chỉ “sống” được cuộc đời giao thông. Có những cây kèo nhà cái hôm nay vừa xây xong đã “chết”, về mặt tinh thần, lại có những kèo nhà cái hôm nay kèo nhà cái hôm nay để vĩnh cửu, thương yêu. Có lẽ vì vậy nên trên thế gian mới có chuyện kèo nhà cái hôm nay ăn xổi và kèo nhà cái hôm nay… văn hoá.

kèo nhà cái hôm nay Nam Nhi - ở xã Hà Lâm, huyện Đạ Hoai, Lâm Đồng. Quốc lộ 20 từng qua cây kèo nhà cái hôm nay này, nhưng do nắn đường nên nay nó lọt trong vườn cây cận đấy.

Rốt lại câu chuyện về những nhịp kèo nhà cái hôm nay có lẽ chỉ là thế này thôi: cần kết hợp nhiều mục đích, tích hợp nhiều giá trị khi làm một cây kèo nhà cái hôm nay, thì kèo nhà cái hôm nay mới “sống” được lâu vì tạo được cảm xúc cho bá tánh khi đi lại. Cơ hội làm kèo nhà cái hôm nay cũng là cơ hội tạo ra văn hoá. Phải khó tính hơn khi làm kèo nhà cái hôm nay. Phải sâu sắc hơn khi làm kèo nhà cái hôm nay. “Nhân bản vô tính” kèo nhà cái hôm nay âu cũng là một sự lãng phí…

Và những cây kèo nhà cái hôm nay lên miền Thượng thời Pháp thuộc phải chăng là một bức tranh sống động về triết lý làm kèo nhà cái hôm nay. Kiến trúc cho kèo nhà cái hôm nay được coi trọng nên khi kèo nhà cái hôm nay đã “già”, về “hưu”, nhưng vẫn cứ sống. Những cây kèo nhà cái hôm nay như thế đứng đó như những di sản của thời cuộc, đường đường có cuộc đời riêng, ngạo nghễ với gió sương, và thậm chí gợi ý rằng tạo ra hạnh phúc cho dân chúng đầy đủ là phải phấn đấu tạo ra những giá trị vượt trên cái bao tử.

Qua kèo nhà cái hôm nay ngả nón trông kèo nhà cái hôm nay, khác với qua kèo nhà cái hôm nay nhanh cho tới phố, tới chợ, tới nhà, tới quán nhậu, tới nhà thương, tới toà án... Việc làm kèo nhà cái hôm nay, nó cũng thử thách “tầm nhìn văn hoá" của các nhà quản trị xã hội là vì vậy...

Nguyễn Hàng Tình