Sự bảo thủ kèo nhà cái 5… trái ớt xanh

Ớt kèo nhà cái 5 "se duyên" cùng mì Quảng. Ảnh: TL - Hồ Trung Tú

Trái ớt kèo nhà cái 5 Quảng Nam làm gì mà sau khi đi máy bay vào Nam vẫn gây “mất đoàn kết nội bộ” đến thế?

Dân ghiền ớt miền Trung đã từng cắn trái ớt mọi kèo nhà cái 5 mấy o hàng rong xứ Huế mà điếc tai vì cay thì sẽ hiểu vì sao gái Huế ghen da ghen diết, ghen đáo ghen để đến trời cũng phải sợ. Ớt xanh ở Quảng Nam không cay nhức nhối đến thế. (Có lẽ gái Quảng Nam cũng không ghen nhức xương như gái Huế!?) Cái vị cay kèo nhà cái 5 trái ớt xanh trong tô mì Quảng kèo nhà cái 5 đất thương cảng có lịch sử hội nhập từ sớm này đủ để thách thức miệng lưỡi kèo nhà cái 5 tất cả các khẩu vị năm châu bốn bể, nhưng với người Việt thì đó không phải là sự thách thức mà đủ để gọi mời, gây vị nhớ. Có lẽ tôi lại vướng phải thói quen dùng từ có phần ẻo lả mĩ miều để tô điểm cho trái ớt vốn là sản phẩm kèo nhà cái 5 chân chất kết tinh từ giọt mồ hôi trộn phù sa đồng bãi Thu Bồn.

Quảng Nam, ớt xanh ngon nhất là ớt Đại lộc. Trái ớt xanh Đại Lộc được trồng trên đất đồng bãi phù sa sông Thu Bồn sau những mùa lũ, nên nó mang linh hồn kèo nhà cái 5 đất đai, cái vị “cay- ngọt- giòn” từ bên trong vừa sâu sắc vừa bộc trực. Ớt ít hạt. Và cũng nhiều nước, đủ để cắn cái sật là nghe một tiếng giòn vỡ dội lên mùi đồng bãi. Vị ngọt lan cuối lưỡi thì cùng vị cay nhức nhối đầu lưỡi.

Nghe nói, đến khoảng tháng ba tháng tư, sau khi phù sa mùa lũ nhuần thấm vào đất đai, cả cánh đồng Đại Lộc rực đỏ màu ớt chín. Một hình ảnh có tô điểm đến đâu cũng khó mà lãng mạn, vì nghe đến ớt thì khối kẻ đã xuýt xoa. Ừ, thì cứ việc hình dung đi để biết gốc gác kèo nhà cái 5 một gam màu, một gia vị làm nức lòng người đi kẻ ở. Mà lạ, trái ớt mang cái gia vị hồn vía quê nhà đến vậy nhưng ít được nhắc tới trong cái khẩu phần ẩm thực dân gian xứ Quảng như: rau Trà Quế, bánh tráng đập Cẩm Nam…Nó cũng không được nhắc đến trong những sách văn hóa ẩm thực dày công kèo nhà cái 5 mấy nhà Quảng Nam học.

Dù sao trái ớt cứ như cô lọ lem, âm thầm đi vào tô mì Quảng làm đậm thêm tính cách bản xứ, hay xen vào tô cao lầu có gốc gác từ người Hoa khiến món này cũng bị đồng hóa một cách ngoạn mục trên xứ này. Gia vị biết góp phần lặng thầm vào một thành công chung kèo nhà cái 5 một buổi đại nhạc hội hoành tráng cứ như anh nhạc công đứng sau bức màn sân khấu, nhưng thiếu là những thực khách sành ăn có thể bỏ đũa. Chả trách chi mấy ông bạn Quảng Nam (vốn hay cãi, có lẽ cũng vì ăn ớt nhiều nên hay nóng tính, lý sự?) đã phát hiện ra sự lặng lẽ tinh tế ấy mà yêu lấy mê lấy mệt một gánh mì Quảng kèo nhà cái 5 bà già tảo tần sáng sáng liêu xiêu nện guốc gỗ qua khu nhà phố cổ Hội An, đầu gióng treo một chum ớt xanh; khiến cái cô gái phố Hoài lấy chồng xa trở về vẫn yêu lấy điên lấy cuồng một tô cao lầu trên những đường trưa ruỗi rong dọc đất Thanh Hà, ngược Duy Xuyên theo con sông Thu Bồn lặng lẽ…

Cái cô đọng, chân chất và sắc đậm kèo nhà cái 5 món mì Quảng khiến nhiều người miền Nam quen mắt với những khẩu phần hoành tráng không cảm tình. Nhưng không sao, anh mì Quảng vẫn là mì Quảng. Cái bảo thủ đáng yêu kèo nhà cái 5 dân xứ Quảng cũng thể hiện trong tô mì, rồi lây qua cả tô cao lầu. Và còn trong cái khẩu vị quê nhà đến là cầu kỳ kèo nhà cái 5 sự hỏi đòi sau tô mì phải có trái ớt. Mồ hôi túa ra. Thế là những câu chuyện trên bàn ăn đều có thể trở thành vấn đề mà tranh luận. Sự bảo thủ kèo nhà cái 5 món ăn truyền sang con người. Hay con người biết chế biến ra món ăn để giữ cái bản tính, cốt cách khó lẫn kèo nhà cái 5 mình? Chẳng biết con gà có trước hay cái trứng có trước đây. Thế cũng thành đề tài mà cãi nhau toát mồ hôi một.

Trái ớt kèo nhà cái 5 Đại lộc chỉ sinh ra cho tô mình Quảng. Thế nên chả trách gì có kẻ vung tay tuyên bố rằng, tô mì Quảng mà ăn với ớt mọi Huế thì cắn ớt xong chỉ muốn… đánh lộn, hay tô cao lầu mà ăn với ớt Đà Lạt thì chỉ muốn đá cái ghế nhạt nhẽo ấy mà đi…

Dù sao cũng xin quay lại với một vài thông tin khá là phấn khởi đối với dân Quảng Nam nòi, hiện nay một số quán bán đặc sản Hội An đã ý thức hơn tầm quan trọng kèo nhà cái 5 trái ớt xanh. Người ta thường gởi thùng đá ra ngoài quê để mua ớt chở máy bay về Sài Gòn. Thỉnh thoảng gặp ở Faifo (Huỳnh Tịnh kèo nhà cái 5) hay Phố cổ (Điện Biên Phủ)… một trái ớt xanh chính hiệu, vậy mà cũng đủ làm cho mấy kẻ hay cãi ngồi tụm lại, mỗi đứa cắn một miếng mà nước mắt lưng tròng, cay và rưng rưng…

– Ớt thiệt! Ớt quê mình thiệt đó tụi mi ơi!

– Ừ, thì ớt thiệt, có ai cãi chi mô!

Ghi chú kèo nhà cái 5 người viết:

Nếu thiếu trái ớt xanh, linh hồn kèo nhà cái 5 tô mì Quảng chẳng bao giờ còn là nó. Yên tâm, nhận xét ấy không phải kèo nhà cái 5 gã ghiền ớt như két mà là kèo nhà cái 5 một tay miệng hùm gan sứa, thường ngày sợ ớt như điên! Và hắn nhân danh cuộc đời mỏng tang kèo nhà cái 5 mình mà thề với cô gái bán mì Quảng bên bờ sông Hoài rằng: -Tôi chỉ ăn ớt khi đến Hội An và tận mắt chứng kiến trái ớt xanh lọ lem mà bảo thủ gốc gác phù sa Đại Lộc! Dù nàng lọ lem bây giờ cũng biết đi máy bay vô Sài Gòn, biết phục vụ cho những cơn ghiền không kém cầu kỳ và cực đoan kèo nhà cái 5 mấy thằng bạn Quảng Nam xa quê.

Nguyễn Vinh

* Bài viết đăng trên Sài Gòn Tiếp Thị xuân 2007

» Thiếu ớt cả thế gian vô vị -kỳ 1: Gia phả và thước đo

» Thiếu ớt cả thế gian vô vị -kỳ 2: Các chủng tộc ớt