“Thơ rìa mắt” – một lệch chuẩn kèo nhà cái trực tuyến lệch chuẩn

Chủ điểm xuyên suốt, hay chìa khóa, trong các tác phẩm phê bình văn học kèo nhà cái trực tuyến Đỗ Lai Thúy làhệ hình(paradigm),hậu hiện đại(postmodernism) vàphân tâm học(psychoanalysis). Đọc nhiều sách kèo nhà cái trực tuyến ông, có thể thấy ba từ khóa này xuất hiện trong nhiều bài viết và tiểu luận kèo nhà cái trực tuyến ông với tần suất lớn, nếu không nói là bao trùm. Sự cụ thể hóa tư tưởng hệ hình trong nghiên cứu trường hợp thơ Việt Nam kèo nhà cái trực tuyến Đỗ Lai Thúy, do đó, là bộ ba chuyên luận, với khởi đầu làCon mắt thơ (Phê bình phong cách Thơ mới)^[1]đỉnh nóc làThơ như là mỹ học kèo nhà cái trực tuyến cái Khác^[2]mái còn lại làHé gương cho người đọc^[3].

Nếu nhưCon mắt thơnói về cuộc cách mạng Thơ Mới – hành trình kèo nhà cái trực tuyếncái tôiđã đưa thơ Việt từ trung đại sang thời hiện đại, từ khu vực ra thế giới, với những chân dung người thơ Thế Lữ, Xuân Diệu, Huy Cận, Nguyễn Bính, Hàn Mặc Tử, Bích Khê, thìHé gương cho người đọcđược mở rộng viễn kiến về thi ca trung đại Việt Nam với những Nguyễn Gia Thiều, Phạm Thái, Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan, Dương Khuê đến Tú Xương, Tản Đà…

Chân dung Đỗ Lai Thúy trong mắt họa sĩ Hoàng Đỗ Cường.

Như kèo nhà cái trực tuyến viên ngọc đính vòm,Thơ rìa mắt (Mắt thơ ngoại tập)là công trình mãn khai tựu thành bộMắt thơcũng như con đường nghiên cứu về thơ kèo nhà cái trực tuyến Đỗ Lai Thúy. Điểm nổi bật trongThơ rìa mắt, là nhà phê bình đã tiếp cận lại những trường hợp thơ Việt Nam hiện đại tiêu biểu sau 1986, đó là kèo nhà cái trực tuyến Trương Đăng Dung với bề sâu triết học và lý tưởng cái tôi thi sĩ sang trọng, kèo nhà cái trực tuyến Mai Văn Phấn vớicấu trúc thi nghiệpthể nghiệm để trở về văn hóa nguồn cội và bước tiếp, và kèo nhà cái trực tuyến Nguyễn Quang Thiều bước sang hậu hiện đại với thơ làm bằng trí nhớ thị giác.

Đỗ Lai Thúy lý giải về tiêu đềThơ rìa mắt: “Rìa, tức mép rìa, ngoại biên, lệch chuẩn. Thực ra,Mắt Thơkèo nhà cái trực tuyến tôi so với những phê bình kèo nhà cái trực tuyến người khác đã là lệch rồi. NhưngThơ rìa mắtlại là kèo nhà cái trực tuyến so vớiMắt Thơ. Vậy, có thể gọiThơ rìa mắtlà lệch chuẩn kèo nhà cái trực tuyến lệch chuẩn.Thơ rìa mắtlà kèo nhà cái trực tuyến chùm sao Gấu lớn: Nguyễn Du, Chế Lan Viên, Hoàng Cầm, Xuân Diệu, Quang Dũng, Phùng Cung, Tô Thùy Yên, Trúc Thông, Trương Đăng Dung, Mai Văn Phấn, Nguyễn Quang Thiều. Họ là những nhân vật quen thuộc, nên lệch chuẩn ở đây trước hết là lạ hóa bởi phương pháp tiếp cận. kèo nhà cái trực tuyến phương pháp mới có thể đẻ ra kèo nhà cái trực tuyến nhà thơ mới. Vì, nó phát hiện/minh ra kèo nhà cái trực tuyến bản thể khác, chí ít kèo nhà cái trực tuyến chiều kích khác, còn khuất lấp ở các thi nhân.”

Tác giả minh giải thêm về cái nhìn hệ hình: “Cái nhìn hệ hình, thực ra, không phải là tiêu chí đánh giá, mà là một tiêu chí nhận diện. Nhận diện sự khác nhau. Hơn nữa, ở Thơ rìa mắt, sự khác nhau còn do cách tiếp cận, nên không chỉ khác với người, mà, quan trọng hơn, khác với chính mình, hay ít ra cũng là cái mình trong hình dung kèo nhà cái trực tuyến số đông trước đó. Cảm ơn bạn đọc đã chấp nhận cái Khác, đúng hơn Mỹ học kèo nhà cái trực tuyến cái khác này.”

Nếu nghiên cứu đối tượng dựa trên phân kỳ, dễ thường có xu hướng lựa chọn nghiên cứu cái “đỉnh cao” ưu trội kèo nhà cái trực tuyến nó, giống cái cách người ta thường quan niệm Aristotle, Thomas Aquinas và Immanuel Kant là ba đỉnh Mont Blanc kèo nhà cái trực tuyến triết học Âu châu. Nhưng nghiên cứu theo hệ hình kèo nhà cái trực tuyến Đỗ Lai Thúy, lại chú trọng vào những “đột khởi,” nhân tố bắt đầu và bước ngoặt, tạo dựng nên cả một thời đại, trường phái hay trào lưu phía sau.

"Thơ rìa mắt" (hay Mắt thơ ngoại tập) NXB Hội Nhà văn 2021.

Chiếc la bàn thám mã kèo nhà cái trực tuyến Đỗ Lai Thúy trong phê bình văn học làphân tâm học. Nhà phê bình, bên cạnh tiếp thu xương sống lý thuyết phân tâm học kèo nhà cái trực tuyến Freud, còn lĩnh hội thêm từ các tổ sư phân tâm khác như Carl Jung, Gaston Bachelard, Jacques Lacan^[4]… và đưa ra tiếp cận phù hợp với đối tượng phù hợp. Thơ là một nghệ thuật kèo nhà cái trực tuyến ngôn ngữ, nhưng đồng thời thơ còn là chất liệu lý tưởng để phản ánh/ chiếu nội tâm cũng như những nguyên lý ẩn tàng trong vô thức người sáng tạo. TrongThơ rìa mắt, ông kế thừa từ Freud khái niệm bản năng chết (Todestrieb/thanatos) và phức cảm Oedipus để giải quyết trường hợp thơ Hoàng Cầm, Trúc Thông, hay ẩn ức đồng tính kèo nhà cái trực tuyến Xuân Diệu, rối loạn đa nhân cách (hay gần đây có tên gọi mới là rối loạn tách rời nhận thức/dissociative identity disorder) kèo nhà cái trực tuyến Chế Lan Viên và sốc văn hóa ở Trương Đăng Dung.

Xem xét Nguyễn Du trong bối cảnh văn hóa Nho giáo thời Lê mạt – Nguyễn sơ đương thời, thay vì coi Nguyễn Du như kèo nhà cái trực tuyến nhà Nho (tài tử) theo nhiều ý kiến trước đây, Đỗ Lai Thúy đặt giả thuyết đại thi hào là kèo nhà cái trực tuyếnthiền sư – cư sĩ, góp phần minh định và giải đáp rất nhiều vấn đề bỏ ngỏ trong cuộc đời và sáng tác kèo nhà cái trực tuyến ông.

Còn ở trường hợp Nguyễn Du, Đỗ Lai Thúy đưa ra kèo nhà cái trực tuyến kiến giải táo bạo. Chúng ta vốn quen thuộc với kèo nhà cái trực tuyến đại thi hào Nguyễn Du quaTruyện Kiều(tên gốc là “Đoạn trường tân thanh”), mà ít biết đến một Nguyễn Du với những phận vị chính trị, số phận thăng trầm và tính cách tự do phóng khoáng kèo nhà cái trực tuyến ông. Xem xét Nguyễn Du trong bối cảnh văn hóa Nho giáo thời Lê mạt – Nguyễn sơ đương thời, thay vì coi Nguyễn Du như một nhà Nho (tài tử) theo nhiều ý kiến trước đây, Đỗ Lai Thúy đặt giả thuyết đại thi hào là mộtthiền sư – cư sĩ, góp phần minh định và giải đáp rất nhiều vấn đề bỏ ngỏ trong cuộc đời và sáng tác kèo nhà cái trực tuyến ông. Trở thành một thiền sư – cư sĩ, đồng nghĩa với việc Nguyễn Du thủ tiêu được bản ngã, tức sự buông bỏ cái tôi, để trở về với vô ngã, một thứ bản ngã đích thực. Do đó,Truyện Kiều, không chỉ có sự hỗn hợp giữa Nho và Phật, hay giữa Phật và tín ngưỡng dân gian, mà còn giữa thiền và tịnh.

Viết về Quang Dũng, Phùng Cung, cũng làtiếp cận văn học từ văn hóa. Hai nhà thơ chính là hai đại diện, hai biểu trưng chovùng văn hóa xứ Đoài. Giữa thi nhân và thổ ngơi, hiện diện sự xoắn luyến giữa con người và kèo nhà cái trực tuyến xứ sở giàu truyền thống. Sơn Tây xứ Đoài, vùng đất sỏi chạch vàng, cũng làquê chữ, làm nên cái chất đặc trưng trong thơ kèo nhà cái trực tuyến Quang Dũng và Phùng Cung. Do đó, để nghiên cứu họ, Đỗ Lai Thúy khởi phát từ bối cảnh văn hóa, bóc tách từng lớp trầm tích kiến tạo nên nhân cách văn hóa kèo nhà cái trực tuyến mỗi nhà thơ. Nếu Quang Dũng như một đám mây lang thang ngang dọc cuộc kháng chiến nhưng luôn nhớ về một cõi mây trắng – xứ Đoài (Tôi nhớ xứ Đoài mây trắng lắm!– Quang Dũng,Đôi mắt người Sơn Tây) thì ở Phùng Cung, nhà phê bình phát hiện cách dụng từ kèo nhà cái trực tuyến nhà thơ chính là sự đánh thức miền ngôn ngữ từ trong thẳm sâu tiềm thức.

Thơ rìa mắt, so với các tậpMắt thơtrước đó, là một hạnh ngộ thú vị giữa các kiểu loại nhà thơ, từ trung đại (Nguyễn Du), tiền hiện đại – hiện đại (Chế Lan Viên, Xuân Diệu, Hoàng Cầm, Trúc Thông), hiện đại (Trương Đăng Dung, Mai Văn Phấn), hiện đại cổ điển (Quang Dũng, Phùng Cung, Tô Thùy Yên), đến hậu hiện đại (Nguyễn Quang Thiều), qua lăng kính kèo nhà cái trực tuyến phân tâm học và lý thuyết hệ hình đầy độc đáo kèo nhà cái trực tuyến Đỗ Lai Thúy. Với tư cách “một lệch chuẩn kèo nhà cái trực tuyến lệch chuẩn”Thơ rìa mắtsẽ mang đến cho bạn đọc kèo nhà cái trực tuyến góc nhìn đầy mới mẻ, và quan trọng hơn,kèo nhà cái trực tuyến cái nhìn Khácvề thi ca Việt Nam.

Phạm Minh Quân