Thu thuế tài bongdaso kèo nhà cái: Không phải là chuyện mổ gà lấy trứng!

Thưa ông, dư luận đang đặc biệt quan tâm đến đề xuất của Bộ Tài chính về việc xây dựng Luật Thuế tài bongdaso kèo nhà cái. Theo ông, liệu đã đến lúc thực hiện việc thu thuế đối với tài bongdaso kèo nhà cái hay chưa?

TS. Phạm Sỹ Liêm. Ảnh: Petronews

Theo tôi, ngay từ năm 2010 đã nên thông qua luật này chứ không phải để đến bây giờ. Lúc này đã là quá muộn chứ không còn là nên hay không nên.

Vì sao lại phải đánh thuế tài bongdaso kèo nhà cái, thưa ông?

Chúng ta phải làm rõ một câu hỏi quan trọng, đó là “cái gì làm nên giá trị của tài bongdaso kèo nhà cái?”. Giá trị của tài bongdaso kèo nhà cái nhà đất còn liên quan đến vị trí của nó. Cùng một diện tích như nhau, nhưng đất ở mặt tiền khác với đất ở phía sau, ở trung tâm có giá trị khác ở ngoài rìa... Ngoài ra còn có các yếu tố đường, điện, nước và hạ tầng xã hội xung quanh, điều kiện kinh doanh, chợ, trường học, bệnh viện... Muốn có hạ tầng đó thì Nhà nước, chính quyền đô thị phải đầu tư, nhưng một anh khác lại hưởng lợi. Vì thế, anh được hưởng lợi phải có nghĩa vụ đóng góp trở lại.

Với nguồn thu của Nhà nước, có hai nguyên lý rất cơ bản, đó là ai được hưởng lợi thì người đó phải trả tiền và ai làm ô nhiễm thì người đó phải bỏ tiền khắc phục ô nhiễm. Một khi đã như vậy, thì chúng ta phải thu thuế. Nơi nào hạ tầng phát triển thì phải thu, và thu ở đô thị là chính, còn ở nông thôn chỉ thu đại khái vì hạ tầng do cộng đồng tự làm là chủ yếu. Chỉ có những nhà ở dọc đường quốc lộ thì phải thu vì họ được hưởng từ đường quốc lộ đó.

Với ý nghĩa như vậy thì chúng ta phải thu thuế tài bongdaso kèo nhà cái. Tiền đầu tư của Nhà nước là tiền cả nước góp chứ không phải chỉ người ở đó góp, nếu không thu thì tức là cả nước góp chỉ cho một nhóm người hưởng lợi, điều đó là không công bằng.

Thuế tài bongdaso kèo nhà cái vừa là thể hiện sự công bằng, vừa là để điều tiết người giàu sang giúp người nghèo. Ví dụ như chính sách nhà ở xã hội cho thuê, bán giá thấp, vậy tiền đó lấy ở đâu mà bù? Phải lấy của người giàu để điều tiết, thông qua thuế. Tôi cho rằng, quan điểm nhân danh quyền lợi người nghèo để bảo không nên đánh thuế tài bongdaso kèo nhà cái thực ra là nhằm bảo vệ quyền lợi của người giàu đang ở trong những ngôi nhà sang trọng, dùng nước máy cho bể bơi, rửa nhà, tưới vườn và... tắm cho thú nuôi.

Như ông nói, đánh thuế tài bongdaso kèo nhà cái là để thể hiện sự công bằng, vậy chúng ta phải thực hiện việc này như thế nào? Liệu có nên sử dụng cách thức đánh thuế vào căn nhà thứ hai, thứ ba trở đi?

Thuế tài bongdaso kèo nhà cái là một loại thuế mà quốc tế gọi là thuế đánh vào giá trị chứ không phải đánh vào diện tích (như nhà đất). Với ý nghĩa như thế, chúng ta hiểu rằng, có loại tài bongdaso kèo nhà cái đánh thuế tượng trưng, như ở nông thôn (không nên bỏ thuế vì có đánh thuế thì mới thống kê, theo dõi tình hình biến động được). Còn ở trong đô thị, cứ đánh thuế vào giá trị tài bongdaso kèo nhà cái, chẳng cần lũy tiến gì cả. Cứ có nhiều thì đánh nhiều, có ít thì đánh ít. Nếu hiểu hết ý nghĩa của việc đánh thuế tài bongdaso kèo nhà cái thì không có chuyện đánh thuế nhà thứ hai trở đi, hay nhà thứ ba thì cao hơn. Làm sao mà biết cái nào là thứ nhất, cái nào là thứ hai, thứ ba? Cái thứ nhất ở trong trung tâm có giá trị lớn, nhưng nếu cái thứ hai ở ngoài rìa thì chả có giá trị bao nhiêu. Và, làm cách này không cẩn thận lại xảy ra tham nhũng.

Đó là chưa kể, đánh thuế cái thứ hai, thứ ba có khi lại “đuổi” người ta ra nước ngoài mua nhà, đuổi vốn ra khỏi nước ta. Nhưng cũng sẽ có những tài bongdaso kèo nhà cái hầu như không thu hay miễn thu như trụ sở cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, nếu phần trụ sở dôi dư không dùng đến mà mang ra kinh doanh thì phải thu thuế tài bongdaso kèo nhà cái như mọi tài bongdaso kèo nhà cái khác.

“Nhân danh quyền lợi người nghèo để bảo không nên đánh thuế tài bongdaso kèo nhà cái thực ra là nhằm bảo vệ quyền lợi của người giàu” Ảnh T.L

Còn chuyện bảo đánh thuế nhà thứ hai, thứ ba là để tránh đầu cơ, theo tôi không hợp lý, bởi vì, nếu người ta có nhiều nhà mà đem cho thuê thì không thể gọi là đầu cơ. Chỉ những người mua “găm” lại chờ giá lên, xây dở dang để đó... thì mới gọi là đầu cơ. Và khi đó, chúng ta đánh thuế vào nhà không sử dụng. Ví dụ như ở Israel, người ta đánh thuế gấp đôi đối với nhà không sử dụng, khi nào sử dụng lại hạ xuống.

Có người băn khoăn rằng, việc thu thuế tài bongdaso kèo nhà cái là để tăng thu ngân sách, do Nhà nước... thiếu tiền. Ông bình luận gì về quan điểm này?

Việc đánh thuế tài bongdaso kèo nhà cái không xuất phát từ việc Nhà nước có hay không có tiền. Nó xuất phát từ nguyên lý người nào hưởng lợi người đó phải trả tiền. Thuế tài bongdaso kèo nhà cái tất nhiên có ý nghĩa vấn đề tài chính, nhưng tài chính đó đạt được ý nghĩa hiệu quả, công bằng. Bộ Tài chính đã phân tích ý nghĩa của thu thuế tài bongdaso kèo nhà cái đối với ngân sách cả nước, nhưng nhiều nước coi thuế tài bongdaso kèo nhà cái là thuế địa phương, vì như vậy sẽ khuyến khích địa phương thu nhanh, thu đủ.

Vả lại, theo thống kê quốc tế, nếu coi là thuế địa phương, thì một đô thị như Hà Nội hay TP.HCM, thuế thu từ kinh doanh lớn thì tỷ lệ thu thuế tài bongdaso kèo nhà cái chiếm 20-30% tổng thu. Còn ở đô thị không có thuế kinh doanh nhiều thì thuế tài bongdaso kèo nhà cái sẽ chiếm tới 60-70% tổng thu ngân sách địa phương. Tại nhiều nước, thuế này giúp cho các địa phương phát triển, chính quyền trung ương đỡ phải đầu tư hạ tầng.

Theo ông, làm thế nào để đánh giá được giá trị tài bongdaso kèo nhà cái để đánh thuế?

Khi đánh thuế trên tổng giá trị của căn nhà thì phải có tiêu chí. Điều tôi lo nhất là có chuẩn bị được đội ngũ chuyên gia định giá không? Các nước có nhiều cách định giá tài bongdaso kèo nhà cái, còn chúng ta sẽ phải đào tạo. Mới đầu có thể lúng túng, nhưng một thời gian sau sẽ rành. Theo tôi, lúc đầu nên thu thấp để mọi người quen với việc đóng thuế, và còn phải đào tạo người, khi giỏi rồi sẽ nâng lên.

Cuối cùng, theo ông, việc thu thuế tài bongdaso kèo nhà cái sẽ tác động như thế nào đối với thị trường bất động bongdaso kèo nhà cái?

Tôi nghĩ, chắc là sẽ có ảnh hưởng, nhưng là ảnh hưởng tích cực. Cũng là đất đó, nhưng nếu xây nhà hàng khách sạn thì sẽ thu thuế cao, còn xây trường học, công viên... thì không. Khi đó, sẽ không phải lo tình trạng cứ mảnh đất nào đẹp thì người ta “nhảy” vào kiếm lợi. Khi có thuế tài bongdaso kèo nhà cái, sẽ có những người đầu tư các công trình hạ tầng xã hội (bãi đỗ xe, trường học, công viên, mở đường...) làm cho tài bongdaso kèo nhà cái khu vực đó tăng giá trị, và thuế tài bongdaso kèo nhà cái cũng tăng theo. Khi đó, địa phương có thể dùng số tiền thuế tài bongdaso kèo nhà cái chênh lệch trước và sau khi có các hạ tầng đó để hỗ trợ trở lại cho nhà đầu tư (tương tự như BOT). Như vậy, cơ sở hạ tầng sẽ phát triển mà Nhà nước không phải chi phí.

Thuế tài bongdaso kèo nhà cái đánh vào trong quá trình vận hành chứ không phải trong quá trình đầu tư, vì vậy, sẽ không ảnh hưởng gì đến chuyện đầu tư. Nhiều người cho rằng nếu đánh thuế tài bongdaso kèo nhà cái thì giá nhà đất sẽ phải tăng lên, nhưng theo tôi, điều này không đáng ngại bởi thuế tài bongdaso kèo nhà cái chỉ ở mức phần nghìn của tài bongdaso kèo nhà cái, sẽ không ảnh hưởng gì ghê gớm. Chỉ là do số lượng nhiều thì tích lũy thuế của địa phương sẽ lớn, còn đối với từng tài bongdaso kèo nhà cái thì tác động không lớn. Không nên ngại chuyện này. Đây không phải chuyện mổ gà lấy trứng.

Hải Khanhthực hiện