Tiếp bước con đường Duy Tân và giáo bóng đá trực tiếp kèo nhà cái phóng

Đó là điều mà nhiều diễn giả và cử tọa đồng thuận tại Hội thảo kỷ niệm Đông Kinh Nghĩa Thục do Đại học Fulbright ở TP.HCM tổ chức, trong hai ngày 19-20.11.2022. Hội thảo quốc tế có sự tham dự của hơn 20 diễn giả đến từ nhiều tỉnh thành trong nước và từ nước ngoài (Mỹ, Nhật, Úc) cùng cử tọa là giới nghiên cứu lịch sử, sư phạm và sinh viên.

Tiến sĩ Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, phát biểu bóng đá trực tiếp kèo nhà cái mạc Hội thảo

Phát biểu mở đầu hội thảo, Tiến sĩ Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, cho rằng giới sử học ở cả hai miền Nam Bắc trước đây và hiện tại đều đánh giá cao ý nghĩa và tác động của Đông Kinh Nghĩa Thục đến cuộc vận động bóng đá trực tiếp kèo nhà cái Tân và giải phóng dân tộc trong thế kỷ 20.

Các sĩ phu yêu nước thời ấy, cả Cựu học và Tân học, dẫn đầu là Phan Chu Trinh, Phan Bội Châu, Lương Văn Can, Nguyễn Văn Vĩnh đã dũng cảm mở trường giảng dạy theo lối mới, vượt khỏi khuôn khổ giáo bóng đá trực tiếp kèo nhà cái của chính quyền thực dân.

Từ Tokyo, Giáo sư Shimao Minorou trưng ra các chứng cứ về việc các sĩ phu Việt Nam tuy không trực bóng đá trực tiếp kèo nhà cái quan hệ với ngôi trường đồng dạng Khánh Ứng Nghĩa Thục (Keio Gijuku) nhưng đã học hỏi mô hình này qua sách báo và trao đổi với các sĩ phu Nhật Bản.

Trong khi đó, Giáo sư Imai Akio đã so sánh và tìm thấy sự đồng cảm giữa Lương Văn Can (Hiệu trưởng Đông Kinh Nghĩa Thục) với Shibushawa Eiichi về tư tưởng và phương châm đào tạo doanh nhân hướng đến phụng sự xã hội.

Phiên tham luận của 4 diễn giả ngày 20.11.2022

Tiến sĩ Bùi Trân Phượng nhấn mạnh cách hiểu Nghĩa Thục không chỉ có nghĩa là trường học phi lợi nhuận mà còn mang ý nghĩa và nội dung rộng lớn hơn, đó là trường học vì Đại nghĩa. Nhiều diễn giả khác đã điểm lại quá trình thành lập, nội dung giảng dạy, phương thức hoạt động, sách giáo khoa và cuộc đời các sĩ phu sáng lập trường. Nhiều người trình bày lịch sử hình thành và thực hiện khái niệm giáo bóng đá trực tiếp kèo nhà cái phóng trên thế giới và Việt Nam.

Tất cả nhận thấy Đông Kinh Nghĩa Thục thực sự không chỉ thể hiện một cuộc cách tân giáo bóng đá trực tiếp kèo nhà cái mà còn là một cuộc vận động cách mạng độc đáo về văn hóa - tư tưởng trong hoàn cảnh chế độ thuộc địa. Nhận biết tính chất nguy hiểm của cuộc vận động này, thực dân Pháp đã đóng cửa nhà trường và bắt giam, xử án nặng nề các thành viên của Đông Kinh Nghĩa Thục.

Ông Đỗ Thái Bình giới thiệu cuộc vượt ngục từ Nam Mỹ về Việt Nam của các chiến sĩ Đông Kinh Nghĩa Thục

Tại hội thảo, ông Đỗ Thái Bình, cháu nội cụ Đỗ Văn Phong - thành viên Đông Kinh Nghĩa Thục, đã thuật lại cuộc vượt ngục của một số thành viên nhà trường sau khi bị thực dân lưu đày ở Guyane (Nam Mỹ). Để bóng đá trực tiếp kèo nhà cái nối chủ trương của Đông Kinh Nghĩa Thục, cụ Đỗ Văn Phong đã di huấn cho con cháu thành lập Nhà Xuất bản Mai Lĩnh để bóng đá trực tiếp kèo nhà cái tục đấu tranh bằng con đường văn hóa.

Cuối hội thảo, nhà nghiên cứu Trần Hữu Phúc Tiến đề nghị Hội Khoa học Lịch sử cùng Đại học Fulbright sẽ gắn bảng lưu niệm lịch sử Đông Kinh Nghĩa Thục tại hai ngôi nhà số 4 và số 10 Hàng Đào (Hà Nội ) - nơi tọa lạc của trường trước đây. Ý kiến này được Tiến sĩ Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội và đại diện Đại học Fulbright cùng cử tọa rất tán thành và sẽ sớm thực hiện.

GS. Nguyễn Nam, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Việt Nam, Đại học Fulbright tổng kết hội thảo

Sáng 20.11, khách tham dự hội thảo đã đến viếng lăng Phan Chu Trinh (quận Tân Bình, khu vực Tân Sơn Nhất), bày tỏ lòng kính trọng ngưỡng mộ một trong những nhà tư tưởng khởi xướng phong trào bóng đá trực tiếp kèo nhà cái Tân và Đông Kinh Nghĩa Thục.

Bài và ảnh:Hữu Phúc