Tư vấn phong thủy: Đóng và mở sao kèo nhà cái hôm nay hài hòa

Tuy nhiên thực tế môi trường đô thị vẫn còn nhiều bất ổn, cộng thêm thời gian bùng nổ đại dịch Covid trong hơn 2 năm vừa qua đã chứng minh, cấu trúc nhà cửa thoáng mở cần phải có sự kiểm soát chủ động để giảm khả năng lan truyền bụi bặm, mầm bệnh và các ô nhiễm như tiếng ồn, thậm chí cả vấn đề “ô nhiễm thị giác” nữa. Nhìn thấy bất an, mở cửa thông thống giữa các phòng hoặc các nhà cùng dãy, nỗi lo virus lan truyền qua trục thông gió chung cư, nhà trọ… tất cả đặt ra câu hỏi về việc Mở hay Đóng sao kèo nhà cái hôm nay hài hòa.

Nguyên lý Âm Dương trong đóng - mở

Mỗi miền đất, dân tộc đều có những kinh nghiệm, cân nhắc giữa hình thức kiến trúc với tính năng kỹ thuật, sao kèo nhà cái hôm nay ngôi nhà chịu đựng được sự tác động từ bên ngoài, cũng như tạo môi trường tốt bên trong. Như nhà dân gian Việt, hầu hết giải pháp xử lý đều xoay quanh vấn đề đóng mở sao kèo nhà cái hôm nay thích ứng khí hậu nhiệt đới. Kinh nghiệm phong thủy đã lưu truyền giải pháp tạo nên vùng an toàn kèo nhà cái hôm nay nhà cửa mà đến nay rất trùng khớp với các nguyên tắc thiết kế nhà sinh khí hậu thời hiện đại.

Cách thức nhà thời Pháp và nhà nhiệt đới hiện đại thời thập niên 70 đã kế thừa tốt nguyên tắc đóng mở truyền thống.

Lý thuyết ứng dụng tư duy hệ thống⁽¹⁾đã chỉ ra: nguyên lý Âm Dương trong phong thủy giúp xác lập những “điểm cân bằng động” trong quá trình hệ thống vận hành. Tại một điểm (thời điểm và địa điểm) cụ thể theo mùa, tháng, ngày, giờ và không gian của ngôi nhà sẽ có phân bố tỷ lệ âm dương tương ứng. Khi phần âm (hay dương) nhiều hơn sẽ khiến phần còn lại ít đi nhằm giúp hệ thống cân bằng. Nếu sự ổn định bị phá vỡ (do thời tiết, bệnh dịch, thiên tai…) thì phải điều chỉnh, đó cũng là nguyên do phải đóng hay mở kèo nhà cái hôm nay ngôi nhà.

Hiểu nôm na rằng: không phải mở toang hết cửa là thông gió hiệu quả, bởi biến động không gian biến thiên theo thời gian sẽ làm nhà bị ồn, bụi, gió lùa, nắng gắt, mưa tạt… Thêm nữa, các mặt nhà ở hướng khác nhau sẽ có đáp ứng với môi trường, cảnh quan và công năng rất khác nhau, nên không thể rập khuôn, theo công thức thuần túy.

Ví dụ một khối chung cư hình vuông vức có các bề mặt trổ cửa sổ của căn hộ giống nhau nhưng thực tế hiệu quả về vi khí hậu trong các căn hộ rất khác nhau. Căn hộ “đầu gió” sẽ nạp khí từ ban công, cửa sổ, và thoát khí ra hành lang chung, vô tình có thể dẫn vào… các căn hộ “cuối gió”.

Vì vậy, nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra yếu tố xử lý mặt bằng chung cư cao tầng theo kiểu hình học Fractal⁽²⁾nhiều lồi lõm, trổ các khe thoát gió tùy hướng, cũng như tạo mảng che chắn trên mặt đứng theo hình dạng tự nhiên (lá cây, mạng lưới…) sẽ giúp nâng cao hiệu quả thoáng, sáng và giảm nguy cơ ô nhiễm khí thải chung cư.

Việc bố trí các mảng lồi hay lõm, cong hay thẳng của mặt ngoài nhà cũng gắn liền với hài hòa Âm Dương để ngôi nhà thoáng hơn hay bí hơn tùy thuộc hướng tiếp xúc. Do đó khó có thể áp dụng một mẫu mặt tiền (dù đẹp) ở hướng này vào hướng nhà khác. Việc đóng kín nhiều sẽ tạo khối thuần Dương (đặc) gây bít bùng nặng nề, tù hãm Nội Khí. Ngược lại, việc mở ra nhiều mảng Âm (rỗng) sẽ tạo trống trải xuyên thấu, gây Tán Khí, bất an.

Cấu trúc Fractal mô phỏng thiên nhiên, phù hợp cách thức tổ hợp mặt bằng nhà để đón gió- thoát gió hợp điều kiện khí hậu (Tư liệu PGS.TS Phạm Đức Nguyên: Phương pháp thiết kế kiến trúc xanh ở Việt Nam)

Đóng mở theo ngoại cảnh, phương vị và ngũ hành

Ngoại cảnh tốt xấu luôn có tác động khiến tính toán hình khối, thiết kế bao che và trổ cửa phải tương ứng tương cầu kèo nhà cái hôm nay phù hợp. Những nơi trống trải thì gió luân chuyển mạnh, như nhà gần công viên, ven sông, biển, trục đường lớn… và cần thiết kế hình khối mang tính khí động học mềm mại để dẫn gió men theo các mảng cong, giảm áp lực gió ngang.

Cha ông ta xử lý nhà cửa tránh kiểu “gió vào nhà trống” nhờ bình phong (thiên nhiên hay nhân tạo) giúp cản bớt gió mạnh, hướng luồng không khí mát len lỏi quanh co chứ không Trực Xung, đồng thời phân tán khí nóng qua xử lý các bề mặt sàn, tường, trần xốp rỗng, tự nhiên. Mảng bình phong bố trí nhẹ nhàng, hài hòa Âm Dương trở nên khá hiệu quả ở những vùng có khí hậu khắc nghiệt như miền Trung, ven biển, nhất là tại nhà vườn Huế, có thể là mảng xây gạch, hay rào cây xén tỉa tạo dáng trang trọng, trở thành chi tiết kèo nhà cái hôm nay trong kiến trúc truyền thống đặc sắc và hữu dụng.

Việc cách nhiệt kèo nhà cái hôm nay nhà từ trên xuống cũng là vấn đề liên quan đến đóng và mở. Nhà xưa làm mái dốc như chiếc nón lá che chắn và thoát nước tốt, với đặc trưng góc cao mặt trời xứ Việt luôn lơ lửng thiên đỉnh, nên nếu làm mái bằng thì có thể tăng diện tích sử dụng nhưng cũng tăng thêm bề mặt đón nhận bức xạ nhiệt, chịu tác động mưa nắng rất nhiều. Nhà đóng là làm mái dốc che kín, tính Âm bên trong nhà nhiều hơn Dương. Còn nhà mở nhiều hơn thì có thể khai thác không gian trên mái bằng một phần hay toàn phần, như trồng cây, dàn lam, tạo chỗ thư giãn, phơi đồ, tập thể dục… rất hợp với đất đai đô thị khan hiếm, mảng xanh eo hẹp và cần chỗ sử dụng trên cao hiệu quả.

Cách thức đóng mở cân bằng âm dương của kiểu nhà truyền thống vẫn là mẫu mực về ứng xử với khí hậu nhiệt đới.

Khá nhiều chất liệu hiện đại có thể tạo nên các lớp bao che tuy đóng mà vẫn có thể dễ dàng mở khi cần.

Đối với mái dốc, dù lợp bằng vật liệu dày (tôn cách nhiệt, ngói, thậm chí đúc bê tông rồi dán ngói lên) thì vẫn phải lưu ý hai kèo nhà cái hôm nay đề trong cân bằng âm dương. Một là làm khoảng trống thông gió tạo vùng mát âm bên dưới mái. Khoảng trống này có thể là một sàn sử dụng làm kho, cũng có thể chỉ là khoảng trần đóng ngang hoặc đóng nghiêng theo mái, nhưng luôn đảm bảo có khoảng hở thông hai đầu theo hướng gió để dẫn luồng khí đối lưu tránh tích tụ nhiệt.

Hai là, dù có điều kiện như biệt thự cao cấp nhiều mái dốc cầu kỳ, hay đơn sơ ngôi nhà cấp 4 lợp mái tôn dài từ trước ra sau, thì vẫn phải chú ý khả năng mở thiên song (cửa trời) nhằm lấy sáng bù dương kèo nhà cái hôm nay phần thuần âm bên dưới, cũng như tận dụng độ chênh của mái để làm khe thoát khí quẩn khí tù đọng bên dưới lên cao.

Việc thiết kế “đóng” bằng tường dày phía nắng gắt giúp nhà cách nhiệt tốt hơn, và “mở” bằng dạng chớp, bông gió, khe hở…phía đối diện giúp tạo đối lưu khí tốt hơn. Nhà hiện đại rất cần học hỏi các kinh nghiệm đóng mở theo phương vị như vậy trong điều kiện thời nay tường xây mỏng hơn, kính và mái bằng cũng nhiều hơn, nhà san sát nhau với mật độ bê tông hóa dày đặc… khiến việc chống nóng, giảm hỏa phức tạp hơn.

Công trình hiện đại cần biết kết hợp việc chống nóng, thông thoáng… để tạo nên hình khối đóng mở hấp dẫn kèo nhà cái hôm nay mặt ngoài nhà.

Nhắc đến Hỏa, đại diện kèo nhà cái hôm nay phương nam, nóng bức, xung sát, quá vượng thì gia đạo bất an, kèo nhà cái hôm nay nên những ngôi nhà truyền thống xoay về hướng nam (thuộc quẻ Ly, hành Hỏa) đều phải bố trí mở ra hồ nước để dùng Thủy hạn chế Hỏa vượng, nhưng không triệt tiêu Hỏa nhờ khéo chọn chất liệu và hình dáng nội ngoại thất để đạt sự cân bằng qua quá trình sử dụng, tránh thiên lệch.

Trong bếp, nơi Hỏa rất vượng, sẽ vừa cần Tương Sinh (như Thủy sinh Mộc, Mộc Sinh Hỏa) lại cần cả Tương Khắc (như Kim khắc Mộc, Hỏa Khắc Kim) để biến đổi, khắc chế. Có thể bố trí các hộp gen nối với ống kỹ thuật để thông gió cưỡng bức kèo nhà cái hôm nay bếp, đồng thời xử lý vách ngăn di động để có thể cô lập phần bếp với không gian bên ngoài, giảm thiểu ảnh hưởng khói mùi lan tỏa khắp nhà khi đun nấu.

Giảm Hỏa kèo nhà cái hôm nay nhà còn là giảm bớt các bề mặt thuộc Kim vốn có tính phản quang nhiều (màu trắng, bạc, ánh kim loại) gây chói chang, nóng bức. Không phải vô cớ mà nội thất hiện đại sau thời kỳ sơn toàn nhà một màu trắng toát đang thoái trào để chuyển qua nhóm màu trung tính (neutral) mềm mại và dịu mắt hơn, dùng bổ sung hệ màu xám mờ hoặc màu gỗ, lưới thép đục lỗ, tấm ốp 3D bề mặt lồi lõm (hình học Fractal)… Lý do là những bề mặt kể trên hợp tự nhiên hơn, không bít kín mà thấp thoáng nhiều lớp, thông khí tốt hơn và giảm đi tính phẳng, cứng của hành Kim.

Ngoài ra, trong thiết kế nội thất văn phòng không phải lúc nào cách bố trí không gian theo kiểu “mở” cũng đạt hiệu quả về giao tiếp nội bộ, năng suất làm việc và điều tiết vi khí hậu. Với những công ty có tính chất khởi nghiệp, diện tích eo hẹp, công việc liên quan đến công nghệ, cần làm việc nhóm, tương tác nhiều… thì bố trí mở phù hợp. Nhưng với tính chất công việc có yếu tố độc lập cao, cần tập trung cá nhân, cần riêng tư để sáng tạo thì vẫn phải bố trí các khoảng đóng. Đó là chưa kể đến yếu tố máy móc tỏa nhiệt, giấy tờ vật dụng cá nhân khác nhau và nhất là thời Covid hiện nay thì không thể “lùa” mọi thứ trong cùng một môi trường. kèo nhà cái hôm nay văn phòng do vậy luôn đề cao sự hòa hợp trên cơ sở tôn trọng cả tính tương đồng lẫn tính dị biệt.

Chuyện “đóng và mở” sao kèo nhà cái hôm nay vừa đủ, tránh lạm dụng một phía, làm sao để khả năng mở được thì đóng được, cũng là chuyện muôn thuở cần giải quyết khi thiết kế nhà cửa. Xét cả về mặt vật lý kiến trúc lẫn khoa học phong thủy thì mở để đón Cát nhưng phải tránh đưa Hung vào nhà mình. Như Âm Dương tồn tại trong nhất thể, hai mặt đối lập mà không thiếu nhau trong mỗi sự vật, cách mở và đóng cần linh hoạt và hòa hợp nhằm đem lại hiệu quả tốt kèo nhà cái hôm nay nơi cư ngụ, kèo nhà cái hôm nay dù nhà có làm theo kiểu dáng, phong cách, trào lưu nào.

Bài:ThS-KTS. Hà Anh Tuấn- Ảnh:Khánh Phương

___________

(1) Lý Thuyết Hệ Thống và ứng dụng trong thực tiễn cuộc sống, TS. Nguyễn Thế Cường, NXB Đại Học Quốc Gia TP. HCM, 2019

(2) Hình học fractal: là một thuật ngữ do Benoit Mandelbrot (1955-2010, nhà toán học Mỹ gốc Ba Lan) đưa ra năm 1982 ý tưởng về sự tồn tại của một môn “hình học của tự nhiên”. Fractal có cấu trúc thể hiện sự gần giống nhau về hình dạng của các hình thể kích cỡ khác nhau, có vô tận các chi tiết với cấu trúc tự đồng dạng ở các tỷ lệ phóng đại khác nhau, có thể tạo ra phân dạng bằng việc lặp lại một mẫu toán học, theo phép hồi quy, ngẫu nhiên hoặc có quy luật. Nhiều kiến trúc nổi tiếng trên thế giới chứa đựng dáng dấp của một Fractal, đồng thời kéo theo sựra đời trào lưu kiến trúc Fractal rất phát triển ở thập niên 90 đến nay đi cùng công nghệđồhọa máy tính và xu thế kiến trúc phỏng sinh học, đưa kiến trúc đến gần với tự nhiên hơn.