Thượng viện Tây Ban Nha ngày 27.10 bỏ phiếu cho phép chính quyền Madrid trực tiếp tiếp quản điều hành Catalonia, tức tước quyền tự trị nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 xứ này. Động thái diễn ra ngay sau khi nghị viện Catalonia thông qua nghị quyết tuyên bố độc lập.
Quyết định đơn phương tuyên bố độc lập của Catalonia ngay lập tức dấy lên nhiều câu hỏi về tính pháp lý của động thái này, liệu xứ tự trị giàu nhất Tây Ban Nha đã trở thành một nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 hay chưa, khi nào thì địa vị nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 của Catalonia được công nhận?
Sự đơn phương tuyên bố độc lập là gì?
"Sự đơn phương tuyên bố độc lập" (UDI) là khái niệm được đặt ra lần đầu vào năm 1965 khi chính quyền thiểu số bảo thủ da trắng của Rhodesia đơn phương tuyên bố độc lập khỏi Đế nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 Anh.
Quá trình này bao gồm việc một nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 mới được thành lập từ nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 mẹ hiện tại, tự tuyên bố chủ quyền và độc lập mà không có sự thông qua của nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 hay nhà nước mà nó tách ra.
Nghị viện Catalonia ngày 27.10 bỏ phiếu tuyên bố độc lập khỏi Tây Ban Nha và trở thành một nước cộng hòa. Ảnh: Getty.
Catalonia có quyền tuyên bố độc lập không?
Jean-Claude Piris, cựu Cố vấn pháp lý cấp cao cho EU, cho hay bất kỳ thực thể nào cũng có quyền tuyên bố độc lập. "Nhưng để trở thành một nhà nước thì tất nhiên phải có một lãnh thổ, dân số nhất định và chính quyền".
"Ngoài ra yếu tố quan trọng nhất là sự công nhận của cộng đồng nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 tế",AFPdẫn nhận định của ông Piris. "Tất cả đều có quyền đưa ra tuyên bố độc lập, nhưng hành động này không có ý nghĩa nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 tế".
Catalonia (vùng màu đỏ) là cộng đồng tự trị giàu có ở phía đông bắc nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 Tây Ban Nha. Đồ họa: BBC.
Piris nói chỉ một số rất ít nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 sẽ công nhận Catalonia là một nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 và "đảm bảo rằng trong EU sẽ không có thành viên nào công nhận họ".
TheoIndependent,Vương quốc Anh đã tuyên bố sẽ không công nhận nhà nước Catalonia mới và các nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 khác đang phải đối mặt với phong trào ly khai cũng có quan điểm tương tự. Họ không muốn Catalonia độc lập trở thành một tiền lệ kéo theo sự bùng nổ của làn sóng ly khai tại khu vực. Đức, Pháp và Cyprus nằm trong số các nước châu Âu khác nêu rõ sẽ ủng hộ sự thống nhất của Tây Ban Nha. Mỹ cũng ra tuyên bố tương tự.
"Bởi vậy đó sẽ chỉ là một tuyên bố vô giá trị: Catalonia sẽ không thể có đại diện trong các tổ chức nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 tế, họ sẽ không có địa vị gì ở EU, họ sẽ không thể làm bất cứ điều gì và về mặt pháp lý họ vẫn là một phần của Tây Ban Nha", chuyên gia Piris cho biết.
Tuyên bố độc lập nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 Catalonia có hợp pháp?
Các chuyên gia cho rằng đây là vấn đề phức tạp, và có hai căn cứ pháp lý quan trọng có thể giúp trả lời câu hỏi này. Đầu tiên là ý kiến tư vấn năm 2010 của Tòa án Công lý nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 tế, tòa án cấp cao nhất của Liên Hợp nhận định bóng đá kèo nhà cái 5, về tuyên bố độc lập của Kosovo đối với Serbia. Thứ hai là ý kiến năm 1998 của Tòa án Tối cao Canada.
Khi được Đại hội đồng Liên Hợp nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 hỏi ý kiến tư vấn, Tòa án Công lý nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 tế (ICJ) đã kết luận rằng tuyên bố độc lập của Kosovo "không vi phạm luật nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 tế" hay các nghị quyết của Hội đồng Bảo an.
Tuy nhiên, trong một bản ý kiến gửi lên ICJ, Tây Ban Nha đã phản đối và cho rằng tuyên bố độc lập của Kosovo "không phù hợp với luật pháp nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 tế" và đã vi phạm "quyền của Serbia đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ".
Hàng chục nghìn người Catalonia ăn mừng khi nghị viện khu vực thông qua nghị quyết tuyên bố Catalonia độc lập, trở thành một nước cộng hòa. Ảnh: AFP.
Còn với trường hợp Quebec, Tòa án Tối cao Canada năm 1998 đã đưa ra ý kiến tư vấn rằng một dân tộc chỉ có quyền ly khai khi họ là nạn nhân nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 ách thuộc địa, bị áp bức, bóc lột hoặc bị ngăn cản tiếp cận với chính phủ liên bang.
"Ý kiến tư vấn đó thực sự dành cho những dân tộc bị áp bức, những người không có quyền được dân chủ, bị đối xử tàn nhẫn", Piris nói. "Nhưng đây hoàn toàn không phải là trường hợp nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 Catalonia, nơi được hưởng các quyền dân chủ".
Ông Piris lưu ý rằng người Catalonia đang có các hành động vượt ra ngoài khuôn khổ hiến pháp nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 Tây Ban Nha.
Nguy cơ nổ ra bạo lực
"Bây giờ quan trọng là điều gì sẽ diễn ra trên toàn đất nước (Tây Ban Nha) và ở Catalonia. Liệu biểu tình có diễn ra? Người dân sẽ chấp nhận để Tây Ban Nha tước quyền tự trị nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 Catalonia hay bạo lực sẽ xảy ra?", ông Piris đặt câu hỏi.
Tây Ban Nha "đã từng trải qua một cuộc nội chiến cách đây không quá lâu, ngay trước Chiến tranh Thế giới thứ hai".
Ngày trưng cầu dân ý về độc lập nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 xứ Catalonia hôm 1.10 đã biến thành những cuộc xô xát giữa cảnh sát . Ảnh: AP
Nếu Catalonia trở thành một nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 độc lập thì những hệ quả và tác động của nó là "không thể xem thường", Narin Idriz, chuyên gia tại Viện Asser có trụ sở ở Hague nói.
"Tất cả các thành viên EU đều coi trọng sự toàn vẹn lãnh thổ nhận định bóng đá kèo nhà cái 5 họ. Họ không muốn điều tương tự xảy ra với mình. Bởi lẽ đó, sẽ rất khó để tìm kiếm bất cứ sự ủng hộ nào (từ các nước này)", bà Idriz nói.
Nguỵ An