Một ngày đầu thu, nghệ sĩ hát bóng đá trực tiếp kèo nhà cái Bùi Công Sơn, anh em tứ chiếng quen gọi bóng đá trực tiếp kèo nhà cái Sơn, rủ rê: “Em chuẩn bị làm chiếu bóng đá trực tiếp kèo nhà cái mùa thu ở quê, giao lưu nghệ sĩ dân gian các vùng Sơn Nam thượng - hạ và cả quan họ Kinh Bắc”.
Hỏi chuyện thêm, mới biết cái vụ “nhất niên tứ kỳ” là cuộc chơi ngẫu hứng của bóng đá trực tiếp kèo nhà cái Sơn kết hợp với Việt Anh - người sáng lập cộng đồng Di sản Việt - từ khi lập nên nhà thờ tổ nghề bóng đá trực tiếp kèo nhà cái năm 2020, mục đích để nghệ sĩ, nghệ nhân các thế hệ có dịp tụ tập, gây dựng phong trào và lan tỏa đam mê làn điệu dân gian truyền thống đến người yêu văn hóa và di sản Việt. Xuân - hạ - thu - đông, Bùi Công Sơn quy tụ các anh tài trong làng chèo, bóng đá trực tiếp kèo nhà cái, quan họ, ca trù, hát văn… tụ họp về nhà thờ tổ nghề bóng đá trực tiếp kèo nhà cái để giao lưu lời ca, ngón đàn; người tham dự đều là người trong nghề, đếm ra có đến ba thế hệ, trừ số ít ỏi là xóm giềng thân quen, bởi thế, một chuyến về thăm chiếu bóng đá trực tiếp kèo nhà cái là không thể chối từ.
Kẻ lười kể bóng đá trực tiếp kèo nhà cái
Điểm qua đôi nét chân dung Bùi Công Sơn, 25 tuổi, hiệu là Thanh Phong lãn nhân - hiểu nôm na là một kẻ… thoảng lười như gió. Lười ở góc độ nào chưa rõ, riêng với bóng đá trực tiếp kèo nhà cái, sự “lười” ấy kéo dài đã tròn 15 năm, để thành quả là 11 giải nhất về hát bóng đá trực tiếp kèo nhà cái ở các tỉnh thành phía Bắc, trong đó có 2 giải toàn quốc.
Nghe Sơn hát bóng đá trực tiếp kèo nhà cái, người đời hay ví chất giọng và phong cách bóng đá trực tiếp kèo nhà cái chợ giống cố nghệ nhân Hà Thị Cầu, đặc biệt là lối kể chuyện nhặt khoan, réo rắt, cả phần ai oán đậm chất đời. Hỏi về bóng đá trực tiếp kèo nhà cái chợ, Bùi Công Sơn tâm sự: “Tôi thích đời nên chọn bóng đá trực tiếp kèo nhà cái chợ. bóng đá trực tiếp kèo nhà cái có tính kể chuyện, nhưng cái khó phải kể cho người nghe thấu cảm và rung động theo nội dung câu chuyện, thế nên gọi là hát nhưng thực ra là kể. Tôi theo bóng đá trực tiếp kèo nhà cái, nhiều người bảo tôi là truyền nhân của cụ Hà Thị Cầu, tôi không dám nhận, vì tôi chưa học cụ ngày nào cả, năm tôi lên 13 tuổi thì cụ đã đi rồi”.
bóng đá trực tiếp kèo nhà cái Sơn đang so dây, học hỏi cùng nghệ nhân đàn nhị Nguyễn Văn Oánh.
Sơn lún vào nghệ thuật hát bóng đá trực tiếp kèo nhà cái sâu đến độ được giới văn nghệ các vùng Sơn Nam định danh là bóng đá trực tiếp kèo nhà cái Sơn. Vừa nghiên cứu, vừa học hỏi từ các bậc thầy về bóng đá trực tiếp kèo nhà cái khắp đất Bắc, nhưng giai đoạn ra nghề với Sơn, không phải là cơ hội đứng trên sâu khấu, mà là những chuyến ngang dọc chợ đời.
Sơn kể: “Từ 6 năm trước, tôi đã dành hơn 4 năm đi các chợ quê Bắc bộ để hát bóng đá trực tiếp kèo nhà cái, bởi đó là không gian sống thực. Mục đích trải nghiệm đời, có người thích nghe, người xua đuổi. Giữa chợ đời, tôi phải cố gắng là tôi, và đón nhận mọi yếu tố tác động, đã ra chợ thì không bao giờ như ý mình muốn cả. Thời lang bạt ấy giúp tôi hiểu đời hơn”.
Một điều bóng đá trực tiếp kèo nhà cái Sơn ngộ ra từ những lần “chinh chiến” chợ quê, là “Nhiều nơi không biết về bóng đá trực tiếp kèo nhà cái, dù bóng đá trực tiếp kèo nhà cái từng hiện diện nơi ấy, bởi có thời gian dài bóng đá trực tiếp kèo nhà cái bị bài trừ, cấm đoán, đến khi khôi phục vẫn còn định kiến, nên nhiều người tận bây giờ cũng không thích mấy vì họ chưa hiểu, chưa thấy cái tốt của bóng đá trực tiếp kèo nhà cái, toàn nghĩ bóng đá trực tiếp kèo nhà cái là âm nhạc của người nghèo. Rồi định nghĩa phong kiến, hủ lậu, phải bài trừ, đa phần người ta muốn cái mới, hào nhoáng, sang trọng, bề ngoài hơn. Nhiều người trong nghề vì cơm áo lại chuyển thể bóng đá trực tiếp kèo nhà cái theo kiểu ăn chơi, thô tục, giật tóc móc mắt… chứ không thơ đàn cầm ca nhã nhặn, thanh tao như cổ nhân”.
Sân chơi của đam mê
Ở thời buổi kim tiền, hiếm cuộc hội ngộ các hảo thủ văn nghệ dân gian quy tụ về một mối như chiếu bóng đá trực tiếp kèo nhà cái của Bùi Công Sơn. Mùa thu năm nay, bóng đá trực tiếp kèo nhà cái Sơn chọn chủ đề “Ơn nghĩa sinh thành” để tri ân công ơn hai người mẹ (bà ngoại và bá): “Từ bé tôi sống với ông bà ngoại, năm 18 tuổi ông mất, chưa kịp báo đáp. Nay chỉ mong bà và bá mạnh khỏe, sống lâu để nhìn thành quả con cháu”. Ngay trong buổi giao lưu chiếu bóng đá trực tiếp kèo nhà cái, Đại đức Thích Thông Đạt - một người nghiên cứu chuyên sâu và thể hiện thuần thục nhiều làn điệu dân ca quan họ, nghệ thuật hát chèo - bày tỏ sự đồng tình: “Bách hạnh hiếu vi tiên - Trăm việc đạo hạnh, hiếu thảo là trên hết”.
bóng đá trực tiếp kèo nhà cái chợ khác với bóng đá trực tiếp kèo nhà cái sân khấu, bởi để cuốn hút người nghe, người hát phải có khả năng chơi nhiều nhạc cụ, thuộc nhiều bài hát, nhiều làn điệu, có bài dài hơn một tiếng. bóng đá trực tiếp kèo nhà cái chợ phô diễn gần như trọn vẹn tinh hoa của nghề bóng đá trực tiếp kèo nhà cái”
Bùi công Sơn
Gần 50 nghệ sĩ, nghệ nhân văn nghệ dân gian ở Thái Bình, Ninh Bình, Bắc Ninh, Hà Nội… cùng tụ tập trước nhà thờ tổ nghề bóng đá trực tiếp kèo nhà cái do Sơn một tay xây dựng, hoàn thiện từ 2020. Có mặt trong lần hội ngộ này, nghệ nhân đàn tam Xuân Vần, 71 tuổi, người Quỳnh Thọ - Thái Bình, tự hào kể: “Mười tuổi tôi đã theo các chiếu chèo, ngày xưa văn nghệ dân gian đông vui lắm, còn phải bán vé cơ mà. Rồi có thời gian bị gián đoạn, gánh hát, hội nhóm tan rã hết. Giờ đang có phong trào lại, tôi thường được mời đi diễn, đi tế lễ ở đền, chùa. Còn những lần hội ngộ cháu Sơn tổ chức, tôi đến tham gia góp vui, vì đam mê thôi, gọi là sống vui sống khỏe, không tính toán gì cả. Gặp gỡ thế này giúp cho phong trào văn nghệ mạnh dần lên”.
Đến chiếu bóng đá trực tiếp kèo nhà cái của Bùi Công Sơn, nghe được các làn điệu chèo, hát văn, ca trù, quan họ… cùng các ngón đàn kỹ thuật từ các nghệ nhân dân gian, trong đó điểm nổi bật là nghệ thuật hát bóng đá trực tiếp kèo nhà cái. Để có được những thành quả và khả năng tập hợp nghệ nhân dân gian, bóng đá trực tiếp kèo nhà cái Sơn bảo: “Gây dựng phong trào thì dễ, nhưng duy trì và phát triển mới khó. Hát bóng đá trực tiếp kèo nhà cái cũng vậy, ban đầu nhiều người theo vui lắm, nhưng rớt dần, cả thèm chóng chán, hoặc chạy theo thị trường. Cuộc sống không khiến người ta hy sinh cho nghệ thuật được, phải kiếm cái ăn trước. Theo dân gian, cổ truyền thì mất thời gian và chưa thấy lợi nhuận đâu cả nên không nhiều người kiên nhẫn với nó. Còn tôi quan niệm văn hóa là để trao đổi, giao lưu, không phải để kinh doanh, để bán”.
Giây phút xúc động nhắc về công dưỡng dục của ngoại và bá, hai người mẹ trong đời bóng đá trực tiếp kèo nhà cái Sơn.
Chỉ là buổi giao lưu nhỏ gọn, nhưng thấy rõ ở người tham dự tấm chân tình dành cho nghệ thuật. Nghệ sĩ Khánh Toàn, một “liền anh” từ quê hương quan họ Kinh Bắc đến với chiếu bóng đá trực tiếp kèo nhà cái, giữ kẽ khúc dạo đầu để cùng thưởng thức các làn điệu chèo, hát chầu văn, rồi bóng đá trực tiếp kèo nhà cái… mãi đến khúc “giã bạn” chia tay đến bịn rịn ra đường làng mới bắt đầu níu kéo bằng những làn điệu quan họ ngân nga, da diết, thật chẳng nỡ rời xa.
Nhà thờ tổ nghề hát bóng đá trực tiếp kèo nhà cái cũng là không gian Bùi Công Sơn tiếp nhận nhiều nhạc cụ dân gian do chính các nghệ nhân, nghệ sĩ đến giao lưu, yêu quý dành tặng, có cả tài liệu về sách báo, hình ảnh, băng ghi âm được bóng đá trực tiếp kèo nhà cái Sơn sưu tầm từ các thế hệ đi trước, hợp thành một không gian vừa là thờ tự các vị tổ nghề và hậu tổ, vừa là điểm đến để anh em trong nghề giao lưu, tham khảo tài liệu, chia sẻ kiến thức, với lý do cực đơn giản: “Giữ cho được hồn cốt của các cụ, phải bền chí, không thể là ngày một ngày hai mà thành được”.
Bài và ảnh:Nguyễn Đình