kèo nhà cái 5 hiểu để phát triển

Lý do nào khiến ông chủ trương tủ sách Hiểu kèo nhà cái 5?

PGS-TS. Đỗ Lai Thúy

Là một nhà phê bình, tôi đã trải qua các lối tiếp cận tác phẩm văn học từ tác giả, từ văn bản và từ người đọc. Tức từ văn hóa đến văn học (ngoại quan), rồi lại từ văn học đến văn hóa (nội - ngoại quan), có điều cái văn hóa sau không phải là văn hóa đã biết, mà là văn hóa chưa biết và chỉ biết sau khi đã phân tích văn bản, do văn bản quy dẫn tới.

Nghiên cứu văn học, như vậy, thực chất là nghiên cứu văn hóa, là khám phá con người kèo nhà cái 5. Một nghiên cứu liên ngành không chỉ ở cạnh khía tri thức, mà cả ở phương pháp: kèo nhà cái 5 học.

“Hiểu kèo nhà cái 5” là nhan đề cuốn sáchConnaitsence du Vietnamcủa một học giả Pháp. Người Pháp sang đây, thế hệ đầu những thực dân, cần hiểu kèo nhà cái 5 để chinh phục và cai trị, thế hệ sau, những học giả Pháp, cần hiểu kèo nhà cái 5 để hiểu sâu và làm giàu cho chính văn hóa của họ. Điều này ít nhiều đã giúp cho người kèo nhà cái 5 tự ý thức về mình.

Trước đây, trong xã hội cổ truyền, các nhà nho soi gương để thấy không phải mình, mà mình giống Trung Hoa được bao nhiêu. Chỉ khi tiếp xúc với phương Tây, người Việt mới thấy mình khác Tàu, mới ý thức được văn hóa kèo nhà cái 5 khác văn hóa Tàu. Hẳn từ đó mới cókèo nhà cái 5 phong tụccủa Phan Kế Bính,kèo nhà cái 5 văn hóa sử cươngcủa Đào Duy Anh,Xã hội kèo nhà cái 5của Lương Đức Thiệp,Nền kinh tế công xã kèo nhà cái 5của Vũ Quốc Thúc...

Vậy, “hiểu kèo nhà cái 5” bây giờ có gì khác với trước?

Dường như cứ đứng trước một ngã ba, cần có một quyết định, người kèo nhà cái 5 lại tra vấn cái căn cước của mình. Có lẽ bây giờ câu hỏikèo nhà cái 5, anh là ai?nghiêm trọng hơn bao giờ. Chúng ta đang đứng trước nguy cơ không chỉ mất (một phần) lãnh thổ, mà mất văn hóa, mà tệ là tự đánh mất, tệ nữa mất mà không biết. Tủ sách Hiểu kèo nhà cái 5 hy vọng góp vào cảnh tỉnh một tiếng “chuông rè”.

Hơn nữa, với kèo nhà cái 5 hiện nay, vấn đề là phát triển để giữ vững chứ không phải ngược lại, do gia nhập làn sóng toàn cầu hóa là tất yếu. Có điều nên chủ động “cưỡi sóng” như Bà Triệu ngày xưa hay để bị sóng cuốn theo? Và, chúng ta cũng nên đinh ninh một điều khác nữa là căn tính tuy hình thành trong quá khứ nhưng lại thuộc về tương lai. Trước bước ngoặt mang tính hệ hình này, căn tính Việt có thể và cần phải thay đổi.

Thưa, để “hiểu kèo nhà cái 5” thì trước hết, ông hiểu kèo nhà cái 5 là thế nào?

kèo nhà cái 5 là một quốc gia đa tộc người. Trong diễn trình lập quốc trước đây, người Việt giữ vai trò chủ đạo, các tộc người khác ít nhiều xoay quanh cái lõi này. Từ đó hình thành một cái nhìn Việt tâm luận: nói đến kèo nhà cái 5 tức là nói đến chỉ người Việt, và nói đến người Việt là nói đến cả kèo nhà cái 5. Cũng từ đó hình thành quan niệm người Việt “tiến bộ” hơn những người miền núi khác, nên có nhiệm vụ “giúp đỡ” họ tiến kịp mình.

Khẩu hiệu “nông thôn tiến kịp thành thị, miền núi tiến kịp miền xuôi” đã tạo ra sự nhất loạt hóa, một kiểu “thực dân nội địa”, làm mất đi sự đa dạng không chỉ lối sống, văn hóa, mà còn cả môi trường sống, cảnh quan địa lý, động vật, cây cối.

Cần quan niệm kèo nhà cái 5 là một chỉnh thể, trong đó các tộc người là những yếu tố thuộc về chỉnh thể ấy nên đều có giá trị tự thân, có tính tự trị tương đối. Nếu một yếu tố nào đó lấn át các yếu tố khác thì sẽ phá vỡ chỉnh thể ấy, hay ít nhất cũng làm cho chỉnh thể ấy bị yếu đi vì mất sự cố kết nội tại. Có lẽ đã đến lúc phải có một quan niệm mới về kèo nhà cái 5 như một quốc gia đa tộc.

Vậy Hiểu kèo nhà cái 5 muốn làm gì trong sự chuyển đổi về quan niệm, thưa ông?

Trong các nghiên cứu của mình, chúng tôi chủ trương xây dựng văn hóa kèo nhà cái 5 như một chỉnh thể. Làm sao có một thứ văn hóa kèo nhà cái 5 không phải là số cộng, mà là kết tinh của 54 thành phần dân tộc. Vẫn biết là khó, nhưng không thể không làm.

Tổ chức nhà nước Liên Xô trước kia có thể là một bài học, sau mấy chục năm xây dựng văn hóa Xô viết, con người Xô viết không thành công, một phần vì tính gò ép của dự án này, phần khác vì vẫn dựa trên Nga tâm luận. Mỹ ít nhiều thành công vì hiện nay người ta đã nói đến một thứ văn hóa Mỹ, lối sống Mỹ, hay đơn giản là người Mỹ.

Nghiên cứu văn hóa Việt và các văn hóa tộc người khác trong mối quan hệ với nhau và quan hệ với kèo nhà cái 5 như một chỉnh thể, rồi cứ như vậy kèo nhà cái 5 với khu vực Đông Nam Á... thì sẽ làm cho đối tượng nghiên cứu hiện ra với những khuôn mặt mới, thoát khỏi khuất lấp, nảy sinh ý tưởng mới...

Ông đã viết tới 11 cuốn sách, biên soạn 7 cuốn, lại từng chủ trương Tủ sách Văn Hóa Học, nay thêm Tủ sách Hiểu kèo nhà cái 5, liệu ông còn có những dự định nào nữa?

Tủ sách Văn Hóa Học do tôi và các cộng sự thực hiện đã in 15 cuốn trong hơn 15 năm qua để giới thiệu các tác phẩm kinh điển trong dân tộc học, xã hội học, nhân học xã hội và văn hóa… của thế giới vào kèo nhà cái 5, nhằm bước đầu xóa bỏ tình trạng làm nghề mà không có kinh điển và tổ sư, hoặc chỉ có một tổ sư duy nhất. Tủ sách này sẽ vẫn tiếp tục dày thêm với sứ mệnh riêng của nó.

“Chúng ta đang đứng trước nguy cơ không chỉ mất (một phần) lãnh thổ, mà mất văn hóa, mà tệ là tự đánh mất, tệ nữa mất mà không biết”

Còn Hiểu kèo nhà cái 5 mới ra đời mang nhiệm vụ khác, tính đến hôm nay mới được một cuốn “trù bị cho tủ sách” làNhững đỉnh núi du ca của TS. Nguyễn Mạnh Tiến và ba cuốn chính thức. Cuốn thứ nhấtNhững cạnh khía của lịch sử văn họcđưa ra một cách nhìn lịch sử mới của các tác giả trẻ, những người nghiên cứu độc lập.

Cuốn thứ haiHuyền Giang bàn về văn hóatập hợp những bài đã in hoặc chưa in bị khuất lấp thành chủ đề của nhà nghiên cứu Nguyễn Kiến Giang, một gương mặt trí thức nổi bật vào những năm 80-90 thế kỷ trước. Cuốn thứ baSống đời của chợcũng của TS. Nguyễn Mạnh Tiến nghiên cứu chức năng chợ Bắc bộ và thêm ít nhiều vùng Thanh - Nghệ trong cấu trúc của làng người Việt.

Từ đây, Hiểu kèo nhà cái 5 dự định sẽ in ba loại sách: sách nghiên cứu những vấn đề mới, theo các phương pháp mới của các tác giả trẻ là chủ yếu; sách tư liệu, tập hợp lại những công trình có giá trị chưa được công bố; sách kỷ niệm những người có đóng góp trong nghiên cứu kèo nhà cái 5 học, nhưng không phải theo kim lệ là tập hợp những bài tụng ca, mà chỉ những bài cùng hoặc gần với khuynh hướng của tác giả để tạo ra một đường đi.

Vai trò của người vừa đáo tuổi “thất thập” trong tủ sách Hiểu kèo nhà cái 5 là gì thưa ông?

(Cười) Tôi “thất thập” nhưng không phải “cổ lai hy”. Thực ra tôi không có vai trò gì cả. Tôi chỉ là người gây cảm hứng, còn làm việc trên thực tế là TS. Nguyễn Mạnh Tiến và các cộng sự trẻ tuổi. Chẳng qua tôi thích chơi với người trẻ và may mắn được chơi/chơi được.

Cảm ơn ông về cuộc trò chuyện, và xin chúc ngày càng có nhiều cách hiểu kèo nhà cái 5 được tập hợp trong Tủ sách Hiểu kèo nhà cái 5.

Hân Hươngthực hiện