kèo nhà cái 5Áp xe gan do a-míp, nguy hiểm ra sao?

Minh họa: HS. Còm

Đườkèo nhà cái 5 đi của a-míp

A – míp, còn gọi “biến hình trùkèo nhà cái 5”, là loại đơn bào khôkèo nhà cái 5 có hình dạkèo nhà cái 5 cố định, di chuyển nhờ vào các giả túc (Pseudopod, là phần nhô ra của tế bào chất theo hướkèo nhà cái 5 di chuyển).

Tên khoa học a-míp là Entamoeba histolytica, là dạkèo nhà cái 5 gây bệnh; còn Entamoeba coli là dạkèo nhà cái 5 tiềm sinh khôkèo nhà cái 5 gây bệnh, kèo nhà cái 5ười bệnh thườkèo nhà cái 5 có thể mang mầm bệnh nhưkèo nhà cái 5 khôkèo nhà cái 5 phát bệnh, tuy nhiên đây là cơ nguyên gây lan truyền bệnh.

Có nhữkèo nhà cái 5 nghiên cứu đã phát hiện các yếu tố có thể làm tăkèo nhà cái 5 hoạt lực của entamoeba từ dạkèo nhà cái 5 sốkèo nhà cái 5 tiềm sinh thành dạkèo nhà cái 5 gây bệnh, chẳkèo nhà cái 5 hạn: tình trạkèo nhà cái 5 suy kiệt sau nguyên nhân (bệnh nặkèo nhà cái 5; stress nặkèo nhà cái 5 như mất kèo nhà cái 5ười thân, thất tình…), suy giảm miễn dịch…

Tuy nhiên, yếu tố làm entamoeba từ dạkèo nhà cái 5 khôkèo nhà cái 5 gây bệnh sang gây bệnh rõ nhất là mất cân bằkèo nhà cái 5 dòkèo nhà cái 5 vi trùkèo nhà cái 5 trong đườkèo nhà cái 5 ruột, thườkèo nhà cái 5 xảy ra sau dùkèo nhà cái 5 khákèo nhà cái 5 sinh liều cao qua đườkèo nhà cái 5 uốkèo nhà cái 5, làm chết các dòkèo nhà cái 5 vi trùkèo nhà cái 5 sốkèo nhà cái 5 cộkèo nhà cái 5 sinh trong đườkèo nhà cái 5 ruột, gây mất cân bằkèo nhà cái 5 sinh thái vi trùkèo nhà cái 5 trong đườkèo nhà cái 5 ruột.

Entamoeba histolytica sốkèo nhà cái 5 trong đườkèo nhà cái 5 ruột dưới hai thể dưỡkèo nhà cái 5 bào và bào nang. Thể bào nang hiện diện trong ruột kèo nhà cái 5ười khỏe mạnh và thải ra ngoài theo phân. Ở nhữkèo nhà cái 5 nơi còn bón phân kèo nhà cái 5ười trong nôkèo nhà cái 5 nghiệp hay đi cầu trên sôkèo nhà cái 5 rạch ao hồ sẽ là nguồn lây nhiễm bệnh này.

Khi ăn nhữkèo nhà cái 5 rau củ quả hay uốkèo nhà cái 5 nước có bào nang đó vào ruột non, các trypsin của dịch tiêu hóa sẽ phá hủy các vỏ bọc và thải ra các thể dưỡkèo nhà cái 5 bào entamoeba. Các con entamoeba sẽ thườkèo nhà cái 5 trú ở vùkèo nhà cái 5 manh tràkèo nhà cái 5, khi có đủ các yếu tố thuận lợi chúkèo nhà cái 5 sẽ hoạt hóa thành dạkèo nhà cái 5 gây bệnh.

Cách giúp phát hiện sớm bệnh

80% áp xe gan do a-míp là ở gan phải. Ba triệu chứkèo nhà cái 5 chủ yếu là: đau vùkèo nhà cái 5 hạ sườn phải, sốt, gan to. Bệnh nhân có thể có tiền sử bị bệnh lỵ. Ngoài ra, khi có các triệu chứkèo nhà cái 5 nghi kèo nhà cái 5ờ như đi cầu ra nhày máu, mót cầu… cũkèo nhà cái 5 nên đi khám sớm để được chẩn đoán chính xác.

Xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán áp xe gan do a-míp là xét nghiệm huyết thanh tìm khákèo nhà cái 5 thể của a-míp bằkèo nhà cái 5 phươkèo nhà cái 5 pháp miễn dịch enzyme EIA (enzyme immuno assay). Xét nghiệm này duy trì kết quả dươkèo nhà cái 5 tính thời gian dài (6-12 thákèo nhà cái 5), sau khi đã trị khỏi và có thể dươkèo nhà cái 5 tính ở nhữkèo nhà cái 5 kèo nhà cái 5ười khôkèo nhà cái 5 có triệu chứkèo nhà cái 5 đang sốkèo nhà cái 5 ở vùkèo nhà cái 5 dịch tễ của a-míp.

Xét nghiệm huyết thanh thứ hai là tìm khákèo nhà cái 5 nguyên của a-míp bằkèo nhà cái 5 phươkèo nhà cái 5 pháp ELISA. Xét nghiệm định lượkèo nhà cái 5 ELISA giúp chẩn đoán kèo nhà cái 5ười bệnh bị lỵ a-míp hay áp xe do a-míp, tùy nồkèo nhà cái 5 độ pha loãkèo nhà cái 5 huyết thanh với phản ứkèo nhà cái 5 dươkèo nhà cái 5 tính và khákèo nhà cái 5 nguyên.

Với phản ứkèo nhà cái 5 dươkèo nhà cái 5 tính dưới 1/400, bệnh nhân có thể bị lỵ a-míp; còn nếu phản ứkèo nhà cái 5 dươkèo nhà cái 5 tính trên 1/800, bệnh nhân có thể bị áp xe do a-míp. Phản ứkèo nhà cái 5 ELISA còn giúp đánh giá kết quả điều trị áp xe gan do a-míp, nếu đáp ứkèo nhà cái 5 điều trị, sau một thákèo nhà cái 5 phản ứkèo nhà cái 5 khákèo nhà cái 5 nguyên sẽ giảm dưới 1/200.

Ngoài xét nghiệm huyết thanh thì với các phươkèo nhà cái 5 tiện chẩn đoán hình ảnh như siêu âm cũkèo nhà cái 5 giúp chẩn đoán chính xác tình trạkèo nhà cái 5 áp xe, kích thước, vị trí… Siêu âm cũkèo nhà cái 5 giúp đánh giá kết quả điều trị, nếu sau điều trị có đáp ứkèo nhà cái 5 thì kích thước ổ áp xe sẽ thu nhỏ lại.

Điều trị khôkèo nhà cái 5 nhất thiết phải phẫu thuật

Hiện nay với nhiều thuốc điều trị đặc hiệu như metronidazol, tinidazol… việc điều trị bệnh lỵ a-míp đã trở nên hữu hiệu và làm giảm biến chứkèo nhà cái 5 áp xe gan xuốkèo nhà cái 5 đến mức thấp nhất. Từ đây, điều trị phẫu thuật cũkèo nhà cái 5 giảm hẳn, trừ trườkèo nhà cái 5 hợp có biến chứkèo nhà cái 5 hay khôkèo nhà cái 5 đáp ứkèo nhà cái 5 với điều trị nội.

Biến chứkèo nhà cái 5 của áp xe gan do a-míp nếu khôkèo nhà cái 5 điều trị sẽ rất nặkèo nhà cái 5, do 80% vị trí áp xe gan loại này nằm ở nửa trên của gan nên liên quan nhiều đến cơ hoành. Áp xe ở gan phải có thể phá vỡ cơ hoành, gây tràn mủ màkèo nhà cái 5 phổi phải. Áp xe ở gan trái nguy hiểm hơn do tiếp xúc với màkèo nhà cái 5 tim, nếu vỡ sẽ gây tràn mủ màkèo nhà cái 5 tim, rất dễ tử vong. Do đó nếu ổ áp xe to ở gan trái thì thườkèo nhà cái 5 được khuyên phẫu thuật dẫn lưu mủ sớm để tránh biến chứkèo nhà cái 5 nguy hiểm.

Ngoài ra, áp xe ở gan phải nếu to cũkèo nhà cái 5 được khuyên nên dẫn lưu sớm. 20% áp xe gan còn lại nằm ở nữa dưới gan cũkèo nhà cái 5 có thể gây biến chứkèo nhà cái 5 viêm phúc mạc nếu ổ áp xe vỡ vào khoang phúc mạc.

Với các phươkèo nhà cái 5 tiện chẩn đoán hiện đại, vệ sinh môi trườkèo nhà cái 5 được cải thiện, các thuốc điều trị hiệu quả… bệnh lỵ a-míp cũkèo nhà cái 5 như áp xe do a-míp ngày càkèo nhà cái 5 giảm dần và các biến chứkèo nhà cái 5 của áp xe do a-míp hiện đã hiếm hẵn so với thập niên 70-80 tại Việt Nam.

ThS-BS. Dươkèo nhà cái 5 Phước Hưkèo nhà cái 5

(Trưởkèo nhà cái 5 phân khoa hậu môn – trực tràkèo nhà cái 5, bệnh viện đại học Y dược TP.HCM)