Biết khoan dung trực tiếp kèo nhà cái tử tế lên ngôi

Viện Nghiên cứu xã hội, kinh tế và môi trường (iSEE) đã khởi xướng chương trình “Sống tử tế”, nhằm vận động trực tiếp kèo nhà cái dân chung tay thực hiện những điều tốt đẹp với trực tiếp kèo nhà cái xung quanh, để những giá trị nhân văn lan toả góp phần xây dựng một xã hội tử tế hơn. Trong khuôn khổ chương trình này, chuỗi sự kiện “Tuần lễ tử tế +” do iSEE kết hợp với tổ chức Hành động vì tương lai (A4F) và trung tâm Nâng cao năng lực cộng đồng (CECEM) thực hiện từ 14 - 21.9 ở Hà Nội, đã tạo được nhiều hiệu ứng tích cực. Ông Lê Quang Bình - viện trưởng iSEE đã có cuộc trò chuyện với trực tiếp kèo nhà cái Đô Thị về chương trình này.

Sau một tháng khởi động chương trình “Sống tử tế”, ông nhận thấy những trực tiếp kèo nhà cái tham gia phản ứng như thế nào?

Tôi thấy nhiều người khi nghe về “sống tử tế”, phản ứng đầu tiên của họ bao giờ cũng là tò mò, thú vị nhưng rồi nghi ngờ. Khi phản chiếu vào những vụ việc tiêu cực trong xã hội, đa phần mọi người thấy ngợp vì những góc khuất trong lạm dụng quyền lực, tham nhũng, oan sai, nghèo đói, ô nhiễm, lừa lọc. Chính vì vậy, nhiều người thấy nản, thậm chí trực tiếp kèo nhà cái rằng việc sống tử tế là ngây thơ, và những người khởi xướng chương trình sống tử tế cũng thật ngây thơ!

Tuy nhiên, nhìn vào mắt của mỗi người tham gia, tôi thấy chứa đựng một sự khát khao, mơ ước được đối xử tử tế, hoặc được coi là người tử tế. Ngọn lửa này vẫn ẩn khuất trong tâm hồn từng người, dù nó đang bị che đậy bởi nghi ngại, uất ức, hoặc những trải nghiệm đau lòng trong cuộc sống. Đây chính là nền tảng trực tiếp kèo nhà cái chúng tôi tin rằng nếu bền bỉ khơi lại cái tốt thì ngọn lửa đó sẽ cháy bùng.

Cá nhân tôi cũng nhận được nhiều tin nhắn chia sẻ về chương trình. Nhiều trực tiếp kèo nhà cái nói họ không tham gia vào chương trình nhưng bản thân tự có những điều chỉnh trong hành động của mình. Tôi nghĩ, như thế là họ đã tham gia chương trình rồi.

Trong lúc chương trình “Sống tử tế” đang gây chú ý ở Hà Nội thì vẫn liên tục xảy ra những vụ án rợn trực tiếp kèo nhà cái, những câu chuyện bất nhẫn: vợ chồng em giết chết vợ chồng anh; giết trực tiếp kèo nhà cái tình chặt xác thành nhiều khúc; bé trai khuyết tật bị hành hạ dã man trong khách sạn… Sự thật xã hội đó có làm tuyệt vọng niềm tin của ông về khả năng khơi gợi và nuôi dưỡng sự tử tế trong cộng đồng?

Tôi có một trực tiếp kèo nhà cái bạn theo đạo Thiên chúa, bạn tôi rất sùng đạo. Một lần tôi hỏi bạn đã bao giờ thấy Chúa chưa và làm sao có thể thấy Chúa, bạn tôi trả lời rất đơn giản: “Cậu sẽ thấy Chúa khi cậu tin vào Chúa”. Tôi ngẫm nghĩ về điều đó rất nhiều. Có lẽ, tôi tin vào sự tử tế, tin vào bản chất hướng thiện của con trực tiếp kèo nhà cái.

Chúng tôi từng có một chương trình có tên là “Một tôi khác”, một chương trình để trực tiếp kèo nhà cái có HIV, trực tiếp kèo nhà cái di cư, trực tiếp kèo nhà cái khuyết tật, trực tiếp kèo nhà cái nghiện ma tuý, trực tiếp kèo nhà cái chuyển giới kể về mình. Những câu chuyện họ kể rất khác với những gì công chúng tưởng tượng về họ. Một trực tiếp kèo nhà cái cai nghiện ma tuý nói về gia đình, về trách nhiệm của trực tiếp kèo nhà cái cha với tương lai của đứa con trai, và về công việc làm mộc mà anh đang có - khác hẳn với hình ảnh chúng ta có về trực tiếp kèo nhà cái nghiện là trộm cắp, đánh đập trực tiếp kèo nhà cái nhà.

Tôi không có ý bào chữa trực tiếp kèo nhà cái những hiện tượng mà anh kể ở trên. Cái tôi muốn nói là mỗi con người đều có phần tốt mà chúng ta không nhìn thấy vì bị che khuất bởi định kiến. Cách tốt nhất để trực tiếp kèo nhà cái một người tốt lên không hẳn là tập trung lên án hành vi sai trái của họ mà là khơi dậy cái tốt trong họ.

Giúp đỡ trực tiếp kèo nhà cái khuyết tật trên đường phố Sài Gòn. Ảnh: Trần Việt Đức

Đâu là những giá trị anh nghĩ là cần thiết để con trực tiếp kèo nhà cái có thể sống tử tế?

Lịch sử xã hội loài người trực tiếp kèo nhà cái thấy “tính tốt” và “giúp đỡ” chính là cách ứng xử để đem lại lợi thế trực tiếp kèo nhà cái từng cá nhân và cả cộng đồng. Lòng vị tha hay năng lực tư duy và hành động theo mong muốn của người khác đã giúp con người chuyển từ những cuộc chiến loại trừ sang chăm sóc các thành viên khác trong cộng đồng. Nếu chúng ta giúp đỡ nhau thì cùng nhau phát triển, nếu chúng ta hãm hại nhau thì chúng ta cùng nhau tổn thương và gục ngã trên đường đời, dù điểm gục ngã có thể sớm muộn khác nhau.

Con người có khả năng hướng thiện, đó chính là phẩm giá trong mỗi chúng ta. Có phẩm giá đồng nghĩa với việc chúng ta có thể tự do quyết định và hành động. Khi con người gìn giữ phẩm giá của mình, họ sẽ tránh gây bất công, đau khổ, và uất hận trực tiếp kèo nhà cái một ai đó trên đường tìm kiếm thành công của mình. Với phẩm giá và lòng tự trọng thì họ muốn ứng xử có đạo đức, có hứng thú làm việc tốt. Đó chính là lựa chọn giữa tử tế và không tử tế, cũng là thông điệp “tôi chọn tử tế” của chương trình chúng tôi đang làm.

Trong các cuộc thảo luận về sự tử tế, một giá trị được bàn đến rất nhiều là lòng khoan dung. Con người khoan dung khi có thể chứa đựng trong mình sự tôn trọng với những khác biệt của cuộc sống. Họ không phân biệt giữa bệnh nhân có quyền chức và bệnh nhân nghèo, giữa người nhập cư và người bản địa. Con người khoan dung khi biết kiến thức của mình là hữu hạn, để dám học hỏi, dám phạm sai lầm, và đối xử nhân văn hơn với sai lầm của người khác. Con người khoan dung để có thể thảo luận, để biết dừng trước khi vội vàng phán xét người khác. Khoan dung là biết nhìn ra cái đẹp của sự khác biệt, thay vì khó chịu và tiêu diệt nó. Khoan dung chính là nền tảng để con người đối xử với nhau bình đẳng, nhân văn và tử tế trực tiếp kèo nhà cái dù họ khác nhau.

Có lẽ đây chính là những giá trị nền tảng để con trực tiếp kèo nhà cái sống tốt, vượt qua những hiềm khích và định kiến để đối xử với nhau tử tế hơn.

Vì sao sự tử tế trong cộng đồng ngày càng dễ dàng bị đánh mất, khi mà thủ phạm có cả những trực tiếp kèo nhà cái được giáo dục rất kỹ về sự tử tế?

Nhà văn Nguyễn Quang Thiều có nói chúng ta không thể dạy con trẻ hàng nghìn hành vi tử tế được vì con người không phải là cái máy. Tôi đồng ý với ý kiến ấy và trực tiếp kèo nhà cái rằng con người phải rèn luyện những giá trị khoan dung, vị tha, tự trọng để quyết định chọn tử tế hay không tử tế khi đứng trước bất kỳ hiện tượng và sự vật nào. Thật buồn vì đây chính là mảnh ghép còn thiếu trong môi trường giáo dục của chúng ta. Giáo dục chưa làm hết để trang bị trực tiếp kèo nhà cái từng công dân bộ áo giáp về giá trị để họ biết đúng sai khi ra đời, biết theo đuổi và bảo vệ những giá trị có ích trực tiếp kèo nhà cái cộng đồng và xã hội.

Thật buồn khi chúng ta vẫn trầm trồ kính trọng những người bất ngờ giàu lên khi họ sắm xe sang, biệt thự trực tiếp kèo nhà cái dù tiền đó lấy từ mồ hôi nước mắt của những người nông dân mất đất, phá rừng, hay bằng việc rút ruột ngân sách nhà nước. Tương tự, chúng ta nhiều khi trầm trồ khen một ai đó đóng góp chút tiền xây chùa, hoặc giúp người nghèo mà quên những việc họ đã gây hại trực tiếp kèo nhà cái môi trường hoặc xã hội. Nếu thay vì coi trọng sự hào nhoáng, chúng ta coi trọng đạo đức và sự đóng góp của mỗi người vào sự phát triển chung thì giá trị tử tế sẽ lên ngôi.

Vậy là chúng ta cũng phải bàn cả về sự tử tế của việc trực tiếp kèo nhà cái và nhận?

Đúng vậy. Tôi biết một thanh niên lấy cảm hứng từ chương trình “Sống tử tế” lập ra một nhóm trên facebook với chủ đề “trực tiếp kèo nhà cái và tặng”. Bạn muốn cổ xuý trực tiếp kèo nhà cái một văn hoá “khi mà người trực tiếp kèo nhà cái sẵn sàng trực tiếp kèo nhà cái một cách chân thành, trực tiếp kèo nhà cái dù không biết người nhận là ai”. Từ đó tạo ra một “môi trường để mọi người có cơ hội được đối xử tử tế với nhau, và cơ hội đối xử tử tế với đồ vật. Khi môi trường đó được sinh ra, được lan toả ra xã hội, tôi tin rằng nó sẽ phần nào tạo nên tiền đề để chúng ta cư xử tử tế trước, để những người nhận được sự tử tế này cảm nhận và có suy nghĩ tốt đẹp hơn”.

Bình trà đá miễn phí, phục vụ mọi trực tiếp kèo nhà cái dân, một nếp sống đẹp ở đô thị. Ảnh: TL. Internet

Khi đọc lời giới thiệu trên, tôi đặt câu hỏi về cách cha mẹ trực tiếp kèo nhà cái con cái, cách thầy cô trực tiếp kèo nhà cái học sinh, cách các nhà hảo tâm trực tiếp kèo nhà cái người nghèo, cách nhà nước trực tiếp kèo nhà cái người dân hiện tại đang là gì? Cái sự trực tiếp kèo nhà cái đó có mang lại độc lập, tự do trực tiếp kèo nhà cái người nhận hay đang tạo ra sự hàm ơn, lệ thuộc?

Chúng ta nghe rất nhiều nhà giáo dục hoặc tuyển dụng phê bình học sinh thụ động, thiếu tư duy độc lập và kém sáng tạo. Như vậy, chúng ta phải xem đang trực tiếp kèo nhà cái học sinh những gì, và cách chúng ta trực tiếp kèo nhà cái học sinh có đúng không. Chúng ta đang trực tiếp kèo nhà cái để thế hệ người Việt tương lai được tự do, có khả năng cạnh tranh công bằng với quốc tế, hay đang trực tiếp kèo nhà cái để chúng răm rắp vâng lời theo khuôn mẫu cứng nhắc hoặc các giáo điều sáo rỗng, thiếu tư duy phản biện, giá trị nhân văn, và cái nhìn đa chiều về thực tế?

Sự tử tế ông đang nói đến có vẻ là khái niệm quá rộng. Vậy mỗi trực tiếp kèo nhà cái biết bắt đầu từ đâu?

Khi chúng tôi bắt đầu chương trình cũng gặp câu hỏi tương tự vì sự tử tế là một khái niệm rất bao quát. Dần dần qua thảo luận, chúng tôi mới thấy sự tử tế hiện hữu ở khắp nơi, có thể thảo luận trong truyền thông, trong chính sách, trong nghệ thuật, trong giáo dục, trong gia đình, trong công sở. Bất cứ một môi trường, lĩnh vực nào cũng có điều tử tế và điều không tử tế. Chúng ta thảo luận về tử tế chính là cách chúng ta tự vấn và điều chỉnh mình. Đây cũng chính là mục đích tiếp theo của chương trình, để làm sao các công ty nói về sự tử tế của mình trong đối xử với khách hàng, các bệnh viện nói về sự tử tế trong đối xử với bệnh nhân, và công sở nói về sự tử tế trong đối xử với trực tiếp kèo nhà cái dân.

Mỗi người sẽ có cách bắt đầu của riêng mình tuỳ vào mối quan tâm và trách nhiệm họ nắm giữ: có người chỉ là không hút thuốc ở nơi công cộng, có người đeo găng tay khi bốc bánh phở bán trực tiếp kèo nhà cái khách hàng, có người dừng một dự án gây ô nhiễm môi trường làm hại trực tiếp kèo nhà cái cộng đồng dân cư... Tôi nghĩ nếu coi hành vi tử tế như một món quà trực tiếp kèo nhà cái cuộc đời thì việc chúng ta tặng quà trực tiếp kèo nhà cái nhau là điều nên làm.

Mong muốn thấy sự tử tế hiện diện ở nhiều trực tiếp kèo nhà cái, vậy bản thân ông đã sống tử tế chưa?

Từ ngày khởi động chương trình “Sống tử tế”, tôi nhận ra mình có nhiều hành vi chưa thật tử tế. Trước đây, đôi khi tôi ngồi sau một bác xe ôm và mặc bác ấy men theo đường ngược chiều vì tự nhủ mình không cầm lái nên vô can. Hoặc tôi nhận ra mình rất thiếu kiên nhẫn khi giải thích trực tiếp kèo nhà cái mẹ về các quyết định của mình vì nghĩ mình có quyền tự quyết, mặc mẹ bối rối hoặc lo lắng một cách không cần thiết. Khi nhận ra những hành vi đó, tôi đã dần điều chỉnh. Gần đây nhất, một bác xe ôm chở tôi từ phố Ngọc Khánh về phố Trần Huy Liệu định quẹo vào Giảng Võ để đi ngược chiều trực tiếp kèo nhà cái gần, tôi đã bảo bác ấy đi đúng đường, bác xe ôm rất ngạc nhiên làm theo, còn vui vẻ trêu tôi là “của hiếm”. Tôi cũng chủ động giải thích trực tiếp kèo nhà cái mẹ nhiều hơn về cuộc sống của mình để bà yên tâm, và tôi thấy việc này đáng ra mình phải làm từ lâu rồi.

Chắc không ai dám nhận là trực tiếp kèo nhà cái tử tế hoàn toàn. Có điều, chương trình Sống tử tế giúp tôi để ý hơn cách mình cư xử với đồng nghiệp, với bạn bè, với gia đình, và với những trực tiếp kèo nhà cái xung quanh. Đây chính là cái tôi có được và mong nhiều trực tiếp kèo nhà cái có được từ chương trình này.

_______________

Chiếc vòng tử tế và nhà báo viết về tử tế

Ngày hội Tôi chọn tử tế tổ chức 21.9 tại trường THPT Việt Đức (Hoàn Kiếm, Hà Nội). Ảnh: NT

Trong khuôn khổ chương trình, những “chiếc vòng tử tế” được đánh số thứ tự sẽ được trao tay ở hai thành phố Hà Nội và TP.HCM nhằm truyền cảm hứng thúc đẩy các hành động tử tế trong cộng đồng. Người sở hữu “chiếc vòng tử tế” sẽ có ba cam kết: thực hiện một việc tử tế trong bốn ngày kể từ khi nhận được chiếc vòng, chia sẻ câu chuyện của mình, tặng lại chiếc vòng này trực tiếp kèo nhà cái một người cũng cam kết ba điều này. Kết quả của hoạt động sẽ được triển lãm tại một sự kiện tổng kết diễn ra vào tháng 12.2014.

Ngoài ra, giải báo chí “Đồng hành cùng phát triển” năm thứ hai với chủ đề “Sống tử tế” do viện iSEE khởi xướng cũng chuẩn bị công bố kết quả, nhằm tôn vinh những nhà báo viết về những con trực tiếp kèo nhà cái tử tế, hành động tử tế, giá trị tử tế. Lễ trao giải tổ chức vào tháng 11.2014 tại Hà Nội.

_____________________

Hạc Santhực hiện