Chất chỉ điểm trực tiếp kèo nhà cái thư: chưa chắc “án tử” đã tuyên

Ảnh: TL

Trên thực tế, tumor marker hay chất chỉ điểm trực tiếp kèo nhà cái thư là những chuyển hóa được tạo ra bởi các tế bào trực tiếp kèo nhà cái thư và những tế bào khác có liên quan đặc biệt đến sự hiện diện của các tế bào trực tiếp kèo nhà cái thư. Những chất chỉ điểm trực tiếp kèo nhà cái thư này được tìm thấy trong dịch cơ thể, ở mô hoặc ở trên bề mặt của các bướu và khi ta tầm soát sẽ thường lấy dịch ở cơ thể là máu.

Những chất chỉ điểm trực tiếp kèo nhà cái thư không phải là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bị trực tiếp kèo nhà cái thư, nó chỉ là yếu tố giúp gợi ý cho chúng ta nghĩ tới bệnh trực tiếp kèo nhà cái thư. Bệnh nhân cần có các xét nghiệm lâm sàng khác, chẳng hạn như nội soi, CTscan, MRI, chụp PET/CT, thậm chí có những kết quả sinh thiết còn nghi ngờ thì những dấu ấn chỉ điểm trực tiếp kèo nhà cái thư sẽ giúp cho chúng ta tăng thêm những chẩn đoán xác định dương tính với bệnh trực tiếp kèo nhà cái thư.

- Tầm soát trực tiếp kèo nhà cái thư: PSA (trực tiếp kèo nhà cái thư tuyến tiền liệt), AFP (…)

- Phát hiện sớm trực tiếp kèo nhà cái thư (PSA, AFP…)

- Chẩn đoán trực tiếp kèo nhà cái thư (CA125, AFP…)

- Đánh giá giai đoạn (AFP, β-HCG, LDH…)

- Xác định tiên lượng 1 vài loại trực tiếp kèo nhà cái thư vú (HER2, Ki-67…)

- Xác định hiệu quả của điều trị (CEA, CA125…)

- Phát hiện tái phát (PSA, CEA, CA125…)

- Đánh giá đáp ứng của điều trị

- Theo dõi bệnh nhân trực tiếp kèo nhà cái thư (TG-Thyroglobulin…)

Tóm lại, những tumor marker người ta có thể tầm soát, vừa phát hiện sớm, vừa chẩn đoán, đánh giá giai đoạn, là một chuỗi, gồm những yếu tố để giúp các xét nghiệm, đánh giá khác về lâm sàng thêm phần chắc chắn hơn.

Tumor marker vẫn có những âm tính giả dựa vào các yếu tố như trực tiếp kèo nhà cái lượng mẫu thử, trực tiếp kèo nhà cái lượng phòng xét nghiệm và xét nghiệm không đúng đối với tumor marker phù hợp. Đây là những yếu tố có thể gây ra hiện tượng âm tính giả.

Trong quá trình công tác, một số bệnh nhân nữ đến với chúng tôi, trước đó được đi làm xét nghiệm marker trực tiếp kèo nhà cái thư, có xét nghiệm cả PSA (marker trực tiếp kèo nhà cái thư tiền liệt tuyến); và một số bệnh nhân nam lại đi thử một số yếu tố như CA 125, CA 15.3 là những xét nghiệm cho trực tiếp kèo nhà cái thư cổ tử cung. Theo tôi, các trung tâm xét nghiệm không nên quá máy móc như vậy.

Chỉ số tumor marker tăng không chỉ trong các bệnh lý về trực tiếp kèo nhà cái thư mà còn có thể tăng trên một số bệnh lý lành tính khác. Do đó, không nên quá lo lắng về vấn đề này, mà hãy bình tĩnh đi đến các bệnh viện chuyên khoa về trực tiếp kèo nhà cái thư để được tư vấn và chẩn đoán làm sao để phù hợp hơn.

BS-CK2. Nguyễn Ngọc Anh

(Nguyên Trưởng Trung tâm trực tiếp kèo nhà cái bướu và y học hạt nhân, Bệnh viện Nhân dân 115, TP.HCM)