Đặt tên đường cho hai Giáo sư Trần Đức Thảo và Trần kèo nhà cái 5 Khê

Sở kèo nhà cái 5 hóa và Thể thao TP.HCM vừa chính thức có tờ trình gửi đến UBND TP.HCM về việc đặt mới, đổi tên cho 47 tuyến đường trên địa bàn TP.HCM.

Những con đường mang tên người yêu nước

Trong đợt đặt tên, đổi tên lần này có nhiều nhân vật lịch sử, nghệ sĩ, trí thức: Nhà thơ Tố Hữu (Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng), An Tư công chúa (em gái út vua Trần Nhân Tông), tri huyện Lưu Đình Lễ (tri huyện Bình Long đầu tiên, người quy dân lập ấp, lập làng Tân Thới Nhì), kèo nhà cái 5 tướng Tinh Thiều (tướng kèo nhà cái 5 thời Lý Nam Đế), danh sĩ Đặng Đình Tướng; một số nhà yêu nước cận đại: Nhà yêu nước Phạm kèo nhà cái 5 Ngôn, Đặng Bỉnh Thành…

Con đường sẽ mang tên GS Trần kèo nhà cái 5 Khê ở quận Bình Thạnh nối đường Trường Sa và đường Nguyễn Cửu Vân, cắt ngang đường Phan kèo nhà cái 5 Hân. Ảnh: Quỳnh Trang

Đáng chú ý trong đó là GS Trần Đức Thảo và GS Trần kèo nhà cái 5 Khê đều lần lượt được đặt tên đường ở quận 9 và quận Bình Thạnh. Cụ thể, tên GS Trần Đức Thảo sẽ được đặt cho tên đường thuộc khu ký túc xá ĐH kèo nhà cái 5 hóa (đoạn từ Đỗ Xuân Hợp đến cuối, chiều dài 356 m); tên GS Trần kèo nhà cái 5 Khê sẽ được đặt ở đoạn đường từ Trường Sa đến Nguyễn Cửu Vân (dài 379,9 m), đường này nằm giữa khu chung cư B1 và B2 Trường Sa và có giao lộ cùng Phan kèo nhà cái 5 Hân.

Vài nét về GS Trần Đức Thảo

Cuộc đời của GS Trần Đức Thảo (1917-1993) có nhiều đóng góp cho nền tảng triết học hiện đại. Ông là người duy nhất được xem là nhà triết học tại Việt Nam khi được đào tạo chỉn chu, bài bản về triết học, là người nhận học bổng của chính phủ toàn quyền Đông Dương sang Paris du học từ những năm 1936. Con đường đến với triết học của ông rộng mở hơn khi là người Việt đầu tiên trúng tuyển thủ khoa thạc sĩ triết học và tiến gần với dòng chảy triết học thế giới khi là giáo sư tại ĐH Sorbonne (Paris) những năm 1938-1945.

Ông trở về Việt Bắc tham gia kháng Pháp vào năm 1952. Sau đó ông tiếp tục làm việc ở Ban Sử - Địa - kèo nhà cái 5 (sau này là Ủy ban Khoa học xã hội) và là giáo sư triết học, phó giám đốc ĐH Sư phạm, chủ nhiệm Khoa sử ĐH Tổng hợp Hà Nội.

Tuy nhiên, như nhiều trí thức giai đoạn đó, những năm 1956-1957 ông bị cho là dính líu phong trào Nhân kèo nhà cái 5 giai phẩm khi ông công bố những bài báo về tự do, dân chủ. Sau sự kiện này, ông bị chuyển về làm chuyên viên Nhà xuất bản Sự thật. Sau năm 1975, ông vào sống ở quận Thủ Đức (TP.HCM), một phần bộ sách của ông mang tênVấn đề con người và chủ nghĩa lý luận không có con người(1989) được in.

Năm 1991, ông sang Pháp chữa bệnh và tiếp tục để hoàn tất các công trình trước tác về triết học, nhất là bộ sách trên. ông đã mất tại Paris vào năm 1993. Sau đó ông được đem về an táng tại Hà Nội. Cho đến những năm 2000, một số tác phẩm và công trình nghiên cứu của ông mới chính thức trở lại với giới nghiên cứu, bạn đọc trong nước.

GS Trần kèo nhà cái 5 Khê đã trở về Bình Thạnh

Số phận không thăng trầm như GS Trần Đức Thảo, đoạn cuối cuộc đời GS Trần kèo nhà cái 5 Khê (1921-2015) có những tháng năm nhiều ý nghĩa tại TP.HCM.

Sau 50 năm nghiên cứu, giảng dạy ở Pháp, năm 2006, ở tuổi 85, GS Trần kèo nhà cái 5 Khê đã trở về sinh sống, tiếp tục giảng dạy tại Việt Nam. Những ai yêu mến âm nhạc dân tộc, kèo nhà cái 5 hóa Việt Nam sẽ khó quên căn nhà 32 Huỳnh Đình Hai (quận Bình Thạnh), nơi chín năm trời ông cùng đồng nghiệp, nhiều thế hệ học trò giữ ấm bằng những chương trình âm nhạc, ẩm thực, kèo nhà cái 5 hóa…

Năm năm sau khi GS Trần kèo nhà cái 5 Khê mất, TP.HCM mới bắt đầu trình ý kiến về việc đặt tên đường cho giáo sư. Và toàn bộ di sản giáo sư tặng lại TP vẫn chưa có một nhà lưu niệm, khu trưng bày hay bất cứ hoạt động nào để công chúng dễ tiếp cận.

Việc đặt tên đường cho hai vị GS Trần kèo nhà cái 5 Khê và GS Trần Đức Thảo là một bước đầu tiên, để từ đó nhiều di sản của trí thức được gợi mở để tiếp nối, truyền lại cho các thế hệ mai sau.

Quỳnh Trang