Giãn kèo nhà cái trực tuyến: Khi nào cần phẫu thuật?

Thậm chí ở Mỹ, có nhiều trang web quảng cáo sau mổ giãn kèo nhà cái trực tuyến  bảo đảm hết đau, đương nhiên là “tiền mất mà tật vẫn mang” vì đau bìu đâu chỉ do giãn kèo nhà cái trực tuyến.

Giãn kèo nhà cái trực tuyến được chẩn đoán khi khám bởi bác sĩ chuyên khoa. Ảnh: TL

Giãn kèo nhà cái trực tuyến  là gì?

Giãn kèo nhà cái trực tuyến là tình trạng giãn to, dài ra và ngoằn ngoèo bất thường các tĩnh mạch nằm trong mạng kèo nhà cái trực tuyến nằm phía trên tinh hoàn. Trên 80% trường hợp giãn kèo nhà cái trực tuyến xảy ra ở bên trái. Giãn kèo nhà cái trực tuyến chiếm tỷ lệ 8 - 16% nam giới và khoảng 20 - 40% ở bệnh nhân nam vô sinh.

Mặc dù được xem là thương tổn bẩm sinh, giãn kèo nhà cái trực tuyến hiếm khi được chẩn đoán trước tuổi đi học. Tần suất và mức độ trầm trọng thay đổi tùy theo độ tuổi, phương pháp chẩn đoán và giai đoạn.

Giãn kèo nhà cái trực tuyến xảy ra do máu của các tĩnh mạch này chảy ngược về chỗ thấp (thay vì máu tĩnh mạch chảy về tim), nguyên nhân thường do các van bên trong tĩnh mạch bị hư hoặc do các tĩnh mạch tinh bị chèn ép bởi các tác nhân khác trên đường đi.

Triệu chứng giãn kèo nhà cái trực tuyến

Hầu hết giãn kèo nhà cái trực tuyến không có triệu chứng. Thỉnh thoảng, có thể đau nhẹ hay cảm giác nặng ở vùng bìu. Đau có thể nhiều hơn vào chiều tối, sau khi đứng lâu, ngồi nhiều hay làm việc nặng. Nếu kèo nhà cái trực tuyến giãn lớn, bạn có thể thấy khối phồng ở góc trên bìu do tĩnh mạch giãn to nổi lên ngay dưới da.

Mặc dù hiện nay có nhiều chương trình tầm soát cộng đồng ở một số quốc gia phát triển nhưng phần lớn giãn kèo nhà cái trực tuyến ở trẻ em và thanh niên chỉ được phát hiện tình cờ hay hiếm hơn do bệnh nhân than phiền về những khó chịu ở bìu hay sưng bìu. Đau chỉ ghi nhận khoảng 2% - 11%.

Trong vài trường hợp hiếm, giãn kèo nhà cái trực tuyến được chẩn đoán sau khi tĩnh mạch vỡ do chấn thương thể thao hay do các chấn thương khác. 15 - 20% bé trai bị tinh hoàn nhỏ kèm theo với giãn kèo nhà cái trực tuyến.

Giãn kèo nhà cái trực tuyến có gây vô sinh?

Giãn kèo nhà cái trực tuyến gây vô sinh như thế nào, cho đến nay vẫn chưa rõ. Có nhiều giả thuyết như: tăng nhiệt độ ở bìu (cao hơn bình thường 0,6 - 0,8 độ C), trào ngược các chất chuyển hóa từ thượng thận - thận vào tĩnh mạch tinh, ứ đọng máu tĩnh mạch, v.v...

Trong đó, giả thuyết tăng nhiệt độ ở bìu được chấp nhận nhiều nhất, vì giãn kèo nhà cái trực tuyến làm cho máu ứ ở tinh hoàn nhiều hơn, nên nhiệt độ trong bìu sẽ cao hơn bình thường, ảnh hưởng đến việc sản xuất tinh trùng, làm giảm số lượng và chất lượng của tinh trùng.

Tuy nhiên, một số nghiên cứu khác lại cho rằng giãn kèo nhà cái trực tuyến không gây vô sinh vì trên thực tế, nhiều đàn ông trung niên bị giãn kèo nhà cái trực tuyến  độ 3 từ nhỏ nhưng vẫn có nhiều con. Theo các nghiên cứu, 85% đàn ông trưởng thành bị giãn kèo nhà cái trực tuyến không liên quan đến vấn đề vô sinh. Vấn đề này vẫn còn đang tiếp tục được tranh luận bởi các nhà khoa học. Do đó, không nên lo lắng thái quá khi bị giãn kèo nhà cái trực tuyến.

Khi nào cần phẫu thuật điều trị?

Giãn kèo nhà cái trực tuyến được chẩn đoán khi khám bởi bác sĩ chuyên khoa:

Độ 1: Chỉ sờ thấy khi làm nghiệm pháp gắng sức. Độ 2: không nhìn thấy nhưng sờ thấy các búi tĩnh kèo nhà cái trực tuyến giãn. Độ 3: nhìn rõ tĩnh kèo nhà cái trực tuyến nổi to ngoằn ngoèo dưới da bìu.

Siêu âm có thể giúp thêm cho chẩn đoán xác định. Không phải bệnh nhân giãn kèo nhà cái trực tuyến  nào cũng cần phẫu thuật.

Theo dõi là chủ yếu:Nếu không đau hoặc không có trở ngại trong vấn đề sinh sản, bác sĩ sẽ khuyên người bệnh nên theo dõi tiếp. Trong quá trình theo dõi, nếu tĩnh kèo nhà cái trực tuyến không giãn lớn, không làm người bệnh khó chịu và không trở ngại trong việc sinh sản, người bệnh có thể không cần điều trị gì thêm.

Điều trị nội khoa bằng thuốc không hiệu quả đối với giãn kèo nhà cái trực tuyến.

Chỉ định phẫu thuật:Trước hết cần nói rõ, phẫu thuật điều trị giãn kèo nhà cái trực tuyến ở thanh niên nên cân nhắc vì 85% đàn ông trưởng thành bị giãn kèo nhà cái trực tuyến  không liên quan đến vấn đề vô sinh.

Nếu có cảm giác đau, nếu kèo nhà cái trực tuyến bị giãn to ngoằn ngoèo mất thẩm mỹ, tinh hoàn teo nhỏ (nhất là ở bé trai vị thành niên) hoặc nếu người bệnh có bất thường của tinh dịch đồ, người bệnh và vợ có trở ngại trong vấn đề sinh sản, bác sĩ sẽ khuyên người bệnh mổ hoặc làm những thủ thuật khác để điều trị.

Có nhiều phương pháp điều trị như: phẫu thuật thông thường, phẫu thuật vi phẫu, phẫu thuật nội soi ổ bụng, làm tắc kèo nhà cái trực tuyến bằng bóng hay vòng xoắn,... Hiện nay, phương pháp phẫu thuật vi phẫu (mổ bằng kính hiển vi) được xem là tiêu chuẩn vàng (gold standard) vì hiệu quả cao, ít biến chứng. Sau phẫu thuật, khoảng 60 - 80% bệnh nhân có số lượng và chất lượng tinh trùng cải thiện đáng kể.

Đối với triệu chứng đau, cần phải nói rõ đây là chỉ định rất hiếm để phẫu thuật, theo các tài liệu nước ngoài chỉ khoảng 2 - 10% các trường hợp giãn kèo nhà cái trực tuyến gây đau. Và sau mổ, chỉ khoảng 68 - 88% bệnh nhân hết đau vì đau ở bìu có rất nhiều nguyên nhân, không hẳn là do giãn kèo nhà cái trực tuyến.

Không phải ngẫu nhiên mà 2 tác giả David Wise và Rodney Anderson đã viết quyển sách “A headache in the Pelvis”, tạm dịch (theo kiểu chơi chữ của tác giả) là “những vấn đề hóc búa ở vùng chậu” để nói về các chứng đau mạn tính không rõ nguyên nhân ở vùng chậu của nam giới và cả nữ giới như: đau bụng dưới, đau bìu - dương vật, đau âm đạo, đau đáy chậu, đau hậu môn, đau có thể liên quan hoặc không với tiểu tiện, đại tiện và hoạt động tình dục. Hai tác giả đã đưa ra quan điểm mới trong chẩn đoán và điều trị các chứng đau mạn tính nói trên. Do đó, cần cân nhắc khi phẫu thuật nếu chỉ bị đau bìu.

TS-BS. Từ Thành Trí Dũng(Nguyên Trưởng Đơn vị Nam học, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM)